Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van de leden Fritsma, Emiel van Dijk en Van Aalst over het bericht dat Sea-Watch weer uit mag varen

Antwoord van Minister Van Nieuwenhuizen Wijbenga (Infrastructuur en Waterstaat), mede
namens de Minister van Justitie en Veiligheid (ontvangen 6 juni 2019).

Vraag 1

Bent u op de hoogte van de uitspraak van de rechtbank Den Haag waarin is bepaald dat
het schip Sea-Watch weer uit mag varen?1

Antwoord 1

Ja.

Vraag 2

Kunt u uitleggen waarom het u niet lukt om schepen van non-gouvermentele organisaties
(ngo's) die illegale migratie faciliteren aan wal te houden, terwijl dit andere landen,
zoals Italië en Panama, wel lukt?

Antwoord 2

De regelgeving met betrekking tot de registratie van zeeschepen verschilt van staat
tot staat en daardoor verschillen ook de handelingsperspectieven van staat tot staat.
Het Nederlandse handelingsperspectief wordt bepaald door de Nederlandse wet- en regelgeving
en de rechter heeft voor wat betreft de Sea-Watch 3 recent een oordeel uitgesproken
over de toepassing daarvan.

De regeling voor schepen die stelselmatig drenkelingen aan boord nemen2 beschrijft aan welke veiligheids- en bemanningseisen deze schepen moeten voldoen.
Het doel van de regeling is om de veiligheid van de (mensen aan boord van de) deze
schepen te borgen. Tot voor kort hoefden dit soort schepen aan vrijwel geen veiligheids-
en bemanningseisen te voldoen, omdat zij als pleziervaartuigen geregistreerd staan.
Met de regeling is hier verandering in gekomen.

Het doel van de Nederlandse regelgeving is, evenals de regelgeving voor schepen die
stelselmatig drenkelingen aan boord nemen, niet om ngo’s het werken onmogelijk te
maken, maar om de veiligheid van de schepen en de mensen aan boord zo goed mogelijk
te borgen.

Vraag 3

Deelt u de mening dat deze mensensmokkelaars een gigantisch risico voor de Nederlandse
samenleving zijn, gezien alle potentiële terroristen die ze oppikken en in Europa
aan land brengen?

Antwoord 3

Het kabinet onderschrijft uiteraard de internationale verplichtingen om mensenlevens
op zee te redden. Daarbij is het echter wel zaak dat dergelijke operaties niet bijdragen
aan het in stand houden of bevorderen van criminele activiteiten van mensensmokkelaars
die mensenlevens op het spel zetten. Ook om die reden is het niet vanzelfsprekend
dat deze acties altijd uitmonden in ontscheping in de EU. Conform de conclusies van
de Europese Raad van juni 2018 moet ook ontscheping in een veilige haven elders in
de landen rond de Middellandse Zee tot de mogelijkheden behoren. Bij de eventuele
ontscheping van personen in de EU vereist het belang van de veiligheid van de Unie
en daarmee Nederland, dat, zorgvuldige, adequate veiligheidsonderzoeken worden uitgevoerd,
zoals bij alle aankomsten aan de buitengrenzen het geval dient te zijn. In dit kader
zijn in de EU ook stappen gezet om te zorgen dat controles aan de buitengrenzen en
informatiesystemen worden versterkt en dat informatie beter wordt uitgewisseld tussen
de verantwoordelijke autoriteiten en organisaties in de lidstaten.

Vraag 4

Wat gaat u doen om dit mensensmokkelschip onmiddellijk aan de ketting te leggen en
over te gaan tot een asielstop?

Antwoord 4

Op basis van hetgeen mij bekend is, is er op dit moment geen aanleiding voor de Nederlandse
overheid om de Sea-Watch 3 vast te houden. Wel heb ik eerder een beroep gedaan op
Sea Watch om pas weer uit te varen als het schip en de bemanning voldoen aan de veiligheidseisen
die zijn gesteld in de regeling. Desondanks is het schip recentelijk toch uitgevaren
en had het wederom dicht onder de Libische kust een grote groep drenkelingen aan boord
genomen. Daarop volgend zijn in Lampedusa gezinnen met kinderen en gewonde personen
ontscheept (in totaal 18 personen). Het Italiaanse OM heeft zondag 19 mei opdracht
gegeven tot de inbeslagname van het schip. Vervolgens is het schip (onder begeleiding
van de Italiaanse opsporingsdienst Guardia di Finanza) de haven binnengevaren, waar de resterende 47 migranten aan land zijn gegaan, en
is het schip in beslag is genomen. Het schip ligt op dit moment in de haven van Licata
(Sicilië).

Ten aanzien van de door u voorgestelde asielstop, verwijs ik u naar de eerdere beantwoording
van de Staatssecretaris van Justitie en Veiligheid naar aanleiding van vergelijkbare
verzoeken of oproepen. Het kabinet hecht aan een zorgvuldig asielbeleid dat bescherming
biedt aan degenen die dat nodig hebben. Hetgeen u voorstelt zou in strijd zijn met
de internationale en verdragsrechtelijke verplichting tot het in behandeling nemen
van een asielaanvraag. Het kabinet treft verder gerichte maatregelen als wordt geconstateerd
dat oneigenlijk gebruik wordt gemaakt van het asielrecht door personen die evident
geen bescherming nodig hebben.