Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van de leden Leijten en Van Raak over het bericht dat buitenlandse bedrijven Europese partijen sponsoren

Antwoord van Minister Ollongren (Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties), mede
namens de Minister van Buitenlandse Zaken (ontvangen 20 mei 2019).

Vraag 1, 2, 3

Deelt u de mening dat het kopen van invloed van (buitenlandse) bedrijven op politieke
partijen onwenselijk is? Zo nee, waarom niet?1

Deelt u de mening dat het verkopen van «lobbycontracten» aan Amerikaanse bedrijven
van Europese partijen onwenselijk is? Zo nee, waarom niet?

Vindt u het wenselijk dat grote bedrijven zoals Facebook en Google een standje hebben
op een partijcongres van een politieke partij? Zo ja, waarom?

Antwoord 1, 2, 3

Politieke partijen spelen een cruciale rol in de democratie en zij moeten die rol
in volledige onafhankelijkheid kunnen uitoefenen. Ik deel daarom de mening dat het
kopen van invloed op politieke partijen, of dat nu is door bedrijven of door andere
organisaties, zeer onwenselijk is. In het regeerakkoord is in dit kader bepaald dat
voorkomen moet worden dat onwenselijke invloed wordt gekocht met buitenlandse geldstromen
naar binnenlandse politieke, maatschappelijke en religieuze organisaties. Voor nationale
politieke partijen is de transparantie van giften reeds geregeld in de Wet financiering
politieke partijen (Wfpp). Gelet op het toegenomen risico van buitenlandse beïnvloeding
zal het kabinet in aanvulling op de bestaande transparantieregels in de Wfpp giften
van buiten de EU verbieden (met uitzondering van giften van in het buitenland woonachtige
Nederlandse kiesgerechtigden) en volledige transparantie eisen over giften uit andere
EU-landen. Dit wetsvoorstel is nu in voorbereiding en zal na de zomer in procedure
worden gebracht.

Follow the Money gebruikt de term «lobbycontacten» voor een gesignaleerde praktijk
waarbij Amerikaanse bedrijven in contact zouden kunnen komen met Europese partijen
en politici in ruil voor giften. Op Europees niveau worden giften aan Europese politieke
partijen en stichtingen gereguleerd door de Verordening nr. 1141/2014 betreffende
het statuut en de financiering van Europese politieke partijen en Europese politieke
stichtingen. Op basis van deze Verordening is er een onafhankelijke Autoriteit die
zich bezighoudt met de registratie van giften, het toezicht op financiering en het
opleggen van sancties aan Europese politieke partijen en Europese politieke stichtingen.
Het is aan deze Autoriteit om de door Follow the Money genoemde voorbeelden te beoordelen
en, indien nodig, maatregelen te nemen.

Vraag 4

Sluit het kabinet zich aan bij de Franse president Macron dat samenwerken met een
Europese partij die zich laat sponsoren door onder andere Monsanto/Bayer onwenselijk
is, niet in de laatste plaats omdat het politiek kwetsbaar maakt? Zo nee, waarom niet?2

Antwoord 4

Het betreft hier een voorbeeld waarbij een nationale partij zich onder bepaalde voorwaarden
wel of niet wil aansluiten bij een Europese partij. Wel of niet aansluiten bij een
Europese partij is een eigen overweging van een politieke partij en het kabinet hecht
grote waarde aan de onafhankelijke positie van politieke partijen.

Vraag 5, 6, 7, 8

Wat gaat u doen om het onmogelijk te maken dat via Nederlandse brievenbusmaatschappijen
en schimmige constructies invloed gekocht wordt bij Europese politieke partijen?

Gaat het kabinet zich ook inzetten om buitenlandse financiering van Europese politieke
partijen tegen te gaan? Zo nee, waarom niet? Zo ja, op welke manier?

Hoe gaat u zich inzetten om de financiering van Europese politieke partijen transparanter
te maken?

Hoe gaat u zich inzetten om de financiering van Europese politieke partijen door bedrijven
onmogelijk te maken?

Antwoord 5, 6, 7, 8

Verordening nr. 1141/2014 kent momenteel al bepalingen over buitenlandse financiering
van Europese politieke partijen. Verdere aanpassing van deze regels vereist een wijziging
van deze verordening. Het moment om dit ter discussie te stellen is wanneer het Europees
parlement, na raadpleging van de Autoriteit, uiterlijk op 31 december 2021 een verslag
publiceert met een evaluatie van de toepassing van de huidige verordening. De Commissie
dient uiterlijk zes maanden na de publicatie van het verslag van het Europees parlement
een eigen verslag in over de toepassing van deze verordening met, indien nodig, een
wetgevingsvoorstel tot wijziging van deze verordening. Dit zou de geëigende weg zijn
om de regels ten aanzien van buitenlandse financiering van partijen te herzien, ook
als het gaat om de door u gesignaleerde vraagstukken.