Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van het lid Lodders over de tariefsverhoging van 35% door Skal Biocontrole

Antwoord van Minister Schouten (Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit) (ontvangen 25 april
2019). Zie ook Aanhangsel Handelingen, vergaderjaar 2018–2019, nr. 1785.

Vraag 1

Bent u bekend met de tariefsverhogingen van 35% van Skal Biocontrole (Skal)?

Antwoord 1

Ja.

Vraag 2

Klopt het dat de tarieven van Skal aan u worden voorgelegd en worden goedgekeurd?

Antwoord 2

Ja, dit is geregeld in artikel 17, eerste lid, Kaderwet zelfstandige bestuursorganen.

Vraag 3

Wat vindt u van de tariefsverhoging voor de jaarlijkse bijdrage van een regulier biologisch
bedrijf aan Skal van ongeveer 35% (van 792 euro in 2018 naar 1.069 euro in 2019)?
Kunt u een toelichting geven waarom u het gerechtvaardigd vindt een verhoging van
35% door te voeren?

Antwoord 3

Ik vind dat op dit onderdeel het tarief van Skal fors gestegen is. Dat geldt overigens
niet voor alle tarieven van Skal, die in het Tarievenblad 2019 van Skal zijn opgenomen1. Het merendeel van de Skal-tarieven is verhoogd met circa 2 á 4%. In de onderstaande
tabel wordt de verhoging van de belangrijkste tarieven van Skal weergegeven.

 

Tarief 2018

Tarief 2019

Procentuele verhoging

Eénmalige registratie

 
 
 

Eénmalige registratiebijdrage

€ 140

€ 146

4,3

Toelatingsonderzoek starttarief

€ 217

€ 242

11,5

Toelatingsonderzoek uurtarief

€ 95

€ 97

2,1

Toeslag spoed

€ 332

€ 344

3,6

 
 
 
 

Jaarlijkse bijdrage

 

Landbouw

€ 357

€ 482

35

Landbouw klein bedrijf

€ 92

€ 94

2,2

Bereiding, handel, opslag

€ 435

€ 587

35

Bereiding klein bedrijf

€ 169

€ 172

1,8

Import

€ 802

€ 1.083

35

 
 

Inspectietarieven

 

Inspectie starttarief

€ 217

€ 242

11,5

Inspectie uurtarief

€ 95

€ 97

2,1

Fluctuaties in tarieven van meer dan 5%, vermeerderd met de inflatiecorrectie, binnen
een periode van een jaar dienen zoveel mogelijk te worden voorkomen (gematigd tarievenbeleid).
Ik heb mijn goedkeuring aan de hoogte van dit onderdeel van de tarieven echter niet
willen onthouden. De verhoging was noodzakelijk voor Skal om, rekening houdend met
een sterke groei in de biologische sector, haar taken zo doelmatig en doeltreffend
mogelijk te kunnen blijven uitvoeren.

Ik ga ervan uit dat een dergelijke verhoging eenmalig is, omdat de combinatie van
diverse omstandigheden in het jaar 2018 die tot de hoge kosten voor Skal hebben geleid
en ook ten grondslag liggen aan de onderhavige tariefsverhoging, zich niet weer in
deze mate zullen voordoen. Ik ben met Skal in overleg om de ontwikkeling van de tarieven
de komende jaren zich geleidelijk te laten ontwikkelen

Vraag 4

Welke extra taken liggen aan deze verhoging ten grondslag?

Antwoord 4

Er is geen sprake van extra wettelijke taken die worden gefinancierd uit het genoemd
tarief.

Vraag 5

Heeft een gecertificeerde biologische ondernemer alleen met het toezicht van Skal
te maken of hebben ook de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit, de Rijksdienst
voor Ondernemend Nederland en/of andere organisaties een toezichthoudende rol? Zo
ja, welke en op welke manier wordt dit toezicht uitgevoerd? Zo nee, is de controle
op biologische bedrijven vergelijkbaar met de controle op gangbare bedrijven? Zo nee,
waarin zitten de verschillen?

Antwoord 5

Een gecertificeerde biologische ondernemer valt, net als niet-biologische ondernemers,
onder het toezicht van de NVWA die bewaakt of bedrijven zich houden aan de wettelijke
vereisten voor veilig voedsel. Dit is een risicogericht toezicht op de gehele voedselketen
en in verschillende sectoren. Daarnaast heeft deze ondernemer te maken met het risicogerichte
toezicht op naleving (inclusief fysieke controle) door Skal van de Europese kwaliteitsregelgeving
op het gebied van de biologische landbouw.

Vraag 6

Kunt u een vergelijkend kostenoverzicht maken tussen een gangbaar bedrijf en een biologisch
bedrijf in de verschillende sectoren met betrekking tot een «gemiddeld» bedrijf en
een «gemiddeld» toezicht?

Antwoord 6

De kosten voor een biologisch bedrijf bestaan net als bij een gangbaar bedrijf uit
de kosten voor het reguliere toezicht van de NVWA, voor zover dit via de tarieven
wordt doorbelast. De kosten dienen te worden vermeerderd met de kosten van Skal voor
de uitgevoerde controles en toezicht bij een biologisch bedrijf.

De tarieven van Skal en NVWA zijn te vinden op hun websites2.

Vraag 7

Kunt u het takenpakket van Skal en de wijze waarop dit wordt uitgevoerd toelichten?

Kunt u toelichten welke taken er in het takenpakket 2019 zijn toegevoegd in vergelijking
met 2018? Zijn deze extra taken als gevolg van Europese wetgeving, nationale wetgeving
of regels of door Skal opgelegd?

Antwoord 7

Skal is in artikel 15 van het Landbouwkwaliteitsbesluit 2007 aangewezen als de controlerende
autoriteit in de zin van artikel 27, vierde lid, onder a, van verordening (EG) 834/2007
(Biologische verordening). In die bepaling is opgenomen dat een controlerende autoriteit
beschikt over gekwalificeerd personeel en de middelen die nodig zijn om de taak te
vervullen. Skal is, conform de artikelen 15 en 17, tweede lid, van het Landbouwkwaliteitsbesluit
2007, belast met certificatie, registratie en toezicht op naleving ten aanzien van
biologische productiemethoden. In 2019 (en 2018) is geen sprake van toevoeging van
extra wettelijke taken voortvloeiende uit Europese of nationale regelgeving.

Mede naar aanleiding van aanbevelingen uit het laatste evaluatieonderzoek van Skal,
dat op 22 mei 2018 naar de Tweede Kamer is gestuurd (Kamerstuk 25 268, nr. 162), is Skal wel aan het verkennen hoe ze hun conformiteitsbeoordeling en toezicht efficiënter
en toekomstgericht kunnen inrichten. Hierbij hoort ook het beter benutten van de beschikbare
handhavings- en sanctiemogelijkheden en een doorontwikkeling van het risicogericht
toezicht. Met betrekking tot dit laatste geeft de nieuwe Biologische verordening (EU)
nr. 2018/848 vanaf 1 januari 2021 daarvoor ook meer ruimte.

Vraag 8

Op welke manier en hoe vaak controleert Skal of bedrijven voldoen aan de normen en
eisen die zijn gesteld aan het biologische keurmerk? Hoe vaak is er in 2018 een inspectie
uitgevoerd op de bedrijven buiten de reguliere inspectie? Wat waren de uitkomsten
van deze inspecties?

Antwoord 8

Skal houdt toezicht op de naleving van de Europese normen op het gebied van de biologische
landbouw door (niet-) geregistreerde marktdeelnemers. Het controlesysteem van Skal
voor geregistreerde marktdeelnemers bestaat uit certificatie en toezicht. Skal komt
in beginsel elk jaar bij een bedrijf. In het geval van een herinspectie, een inspectie
op basis van risicogericht toezicht of een wijziging van bedrijfsactiviteiten komt
Skal vaker dan één keer per jaar bij een bedrijf. Het totaal aantal uitgevoerde inspecties
voor de biologische sector in 2018 was 6.568. De inspecties die buiten de reguliere
inspectie vallen zijn opgenomen in de onderstaande tabel. In 2018 zijn vier bedrijven
gedecertificeerd en daarnaast is van twee bedrijven het biologisch certificaat opgeschort3.

Type inspectie

Aantal

Wijziging bedrijfsactiviteiten

249

Gerichte fysieke inspectie

963

Herinspectie op locatie

208

Intermediair

8

Inspectie niet op locatie

348

Monstername

441

Niet geregistreerde marktdeelnemer

3

Vraag 9

Hoeveel gecertificeerde bioondernemers zijn er per 1 januari 2019 in Nederland? Kunt
u het verloop van het aantal gecertificeerde bioondernemers over de afgelopen tien
jaar aangeven?

Antwoord 9

Het aantal gecertificeerde bioondernemers per 31 december van het betreffende jaar
is in onderstaand overzicht opgenomen4.

Jaar

Gecertificeerden

2018

5.046

2017

4.730

2016

4.417

2015

3.977

2014

3.738

2013

3.601

2012

3.423

2011

3.411

2010

3.133

2009

2.889

Vraag 10

Hoeveel fte's werken er bij Skal (per 1-1-2019)? Hoeveel fte's voeren controles uit
op bedrijven en hoeveel fte's toetsen bedrijven die het biologisch keurmerk willen
dragen?

Antwoord 10

Ultimo 2018 werkten er bij Skal totaal 49 fte. Voor 2019 wordt rekening gehouden met
een groei naar circa 60,5 fte. Het aantal fte dat zich bezighoudt met controles op
gecertificeerde bedrijven is 43 fte en het aantal fte’s dat toeziet of bedrijven het
biologisch keurmerk mogen gaan dragen is 6,5 fte.

Vraag 11

Hoeveel inspecties hebben hoeveel medewerkers van Skal maandelijks in 2018 uitgevoerd?

Antwoord 11

In het onderstaande overzicht is het aantal fysieke bedrijfsinspecties die door medewerkers
van Skal zijn uitgevoerd per maand weergegeven.

Maand

Aantal bedrijfsinspecties

Januari

310

Februari

353

Maart

431

April

423

Mei

561

Juni

467

Juli

499

Augustus

487

September

427

Oktober

572

November

605

December

442

Vraag 12

Welke kosten zijn hier voor de ondernemer aan verbonden? Kunt u uitgebreid toelichten
hoe deze tarieven zijn opgebouwd?

Antwoord 12

De ondernemer krijgt met meerdere kostzen van Skal te maken die gedekt worden door
de wettelijke tarieven van Skal. Skal hanteert een kostprijscalculatiemodel om de
toerekening van alle kosten transparant te maken. De kostprijzen die ten grondslag
liggen aan de tarieven van Skal worden op basis van bedrijfseconomisch aanvaardbare
verdeelsleutels bepaald. De tariefstructuur bestaat uit componenten ter dekking van
kosten die rechtstreeks verband houden met de onderliggende activiteiten (bijvoorbeeld
invloed van loon- en prijsontwikkelingen), ter dekking van kosten die redelijkerwijs
aan de activiteit kunnen worden toegerekend (kosten ICT, interne kosten bedrijfsvoering,
overige overheadkosten) en tot slot over- of onderdekking teneinde de vermogenspositie
van Skal te wijzigen. De egalisatiereserve van Skal dient om incidentele mee- of tegenvallers
en bijvoorbeeld ook niet ieder jaar voorkomende uitgaven worden «uitgesmeerd» over
meer begrotingsjaren, waardoor de tarieven van Skal minder of zelfs in het geheel
niet zullen behoeven te variëren in de loop van de jaren. De benodigde reservevorming
wordt bepaald aan de hand van een opgestelde risicoanalyse, benodigd werkkapitaal
en toekomstige investeringen. In de nog in te richten raad van advies (op basis van
recente statutenwijziging van Skal) kunnen vertegenwoordigers van de sector bij de
totstandkoming van het besluit tot vaststellen van de hoogte van de tarieven door
het bestuur van Skal mede richting daaraan geven.

Vraag 13

Krijgt Skal, als onafhankelijk toezichthouder, subsidies of andere financiële middelen
van de Nederlandse overheid? Zo ja, welke, hoe hoog was de financiële bijdrage in
2018 en waar is deze voor gebruikt?

Antwoord 13

Skal ontvangt geen financiële middelen van de Nederlandse overheid.

Vraag 14

Is Skal de enige toezichthouder in Nederland op biologische producten? Zo nee, welke
toezichthouder(s) is/zijn er nog meer? Zo ja, wat vindt u hiervan, zeker gezien de
relatief grote tariefsverhogingen die Skal eenzijdig en onafhankelijk kan doorvoeren?

Antwoord 14

Skal is aangewezen als de controlerende autoriteit in Nederland op producten met het
beschermde wettelijk keurmerk biologisch. Skal kan niet eenzijdig en onafhankelijk
tariefsverhogingen doorvoeren als gevolg van de vereiste ministeriële goedkeuring
voor de hoogte van het door Skal vast te stellen tarief en het vaststellen van haar
begroting.

Vraag 15

Deelt u de mening dat er eigenlijk meerdere toezichthouders geaccrediteerd zouden
moeten zijn om extreme kostprijsverhogingen te voorkomen? Zo nee, wat vindt u ervan
dat de toezichthoudende organisatie de kosten kan verhogen en de ondernemer die hiervan
afhankelijk is geen andere keuze kan maken?

Antwoord 15

Ik verwacht van Skal dat zij transparant zijn in hun tarievenopbouw en efficiencyverbetering
en kostenreductie blijven nastreven. Ik ben daarover in gesprek met Skal, zodat een
gematigd tarievenbeleid in de toekomst kan worden gehandhaafd. In de huidige tariefsystematiek
heb ik als Minister de bevoegdheid om de op wettelijke basis door Skal vastgestelde
tarieven goed te keuren of in de plaats van deze goedkeuring jaarlijks of periodiek
een maximumbedrag vast te stellen.

De inzet en accreditatie van meerdere controleorganisaties zullen niet automatisch
tot lagere tarieven ter dekking van de kosten van hun taakuitvoering leiden. Een dergelijke
opzet kent ook zijn eigen nadelen. De markt van private controleorganen die beschikken
over de gewenste expertise voor de biologische controles is bijvoorbeeld relatief
klein. Dit beperkt reeds de concurrentie en prijsdruk. De kwaliteit van de dienstverlening
van de private controleorganen dient daarbij, ondanks lagere tarieven, ook continue
gewaarborgd te blijven. De ervaring in landen waar meerdere private controleorganen
zijn aangewezen voor het uitvoeren van controles leert dat het een reëel risico is
dat biologische producenten (veelvuldig) van controleorgaan wisselen om aan een risicoprofiel
te ontkomen. Op dit moment zie ik geen aanleiding om wijzigingen in het huidige controlesysteem
aan te brengen.

Vraag 16

Is er een instituut dat toezicht houdt op Skal? Zo nee, waarom niet? Zo ja, welke?
Op welke manier vindt het toezicht op Skal plaats? Wie rapporteert over dit toezicht
en waar is deze informatie te vinden?

Antwoord 16

Het toezicht op Skal vindt op verschillende manieren plaats. De Raad voor Accreditatie
verricht jaarlijkse audits op grond van de normen in de relevante Europese biologische
kwaliteitsregelgeving en rapporteert daarover naar Skal5.

Voorts houdt mijn ministerie als bevoegde autoriteit (financieel) toezicht op de taakuitvoering
door Skal. Op grond van artikel 39, eerste lid, van de Kaderwet zelfstandige bestuursorganen
dient vijfjaarlijks een evaluatieonderzoek plaats te vinden ten behoeve van de beoordeling
van de doelmatigheid en doeltreffendheid van het functioneren van een (privaatrechtelijk)
zelfstandig bestuursorgaan zoals Skal door de Eerste en Tweede Kamer. Het laatste
evaluatieonderzoek van Skal is op 22 mei jl. naar de Tweede Kamer is gestuurd (Kamerstuk
25 268, nr. 162).

Tot slot ziet de Europese Commissie erop toe dat de Europese biologische kwaliteitsregelgeving
juist wordt toegepast en nageleefd. In 2014 heeft de Food and Veterinary Office (FVO)
een audit uitgevoerd in Nederland ter beoordeling van het controlesysteem voor biologische
productie en etikettering van biologische producten6

Vraag 17

Hoeveel toezichthouders op bioondernemers zijn er in onze buurlanden, Duitsland en
België?

Antwoord 17

In Duitsland zijn er 17 controleorganisaties actief en in België 4.

Vraag 18

Wanneer verwacht u het jaarverslag van Skal over het jaar 2018 te ontvangen?

Antwoord 18

Op grond van artikel 18 van de Kaderwet zelfstandige bestuursorganen dient Skal als
privaatrechtelijk zelfstandig bestuursorgaan vóór 15 maart 2019 haar jaarverslag over
het jaar 2018 naar mijn departement en de Eerste en Tweede Kamer toe te zenden. Het
jaarverslag 2018 is recent gepubliceerd op de website van Skal en voor 15 maart jl.
toegezonden naar de genoemde partijen.

Vraag 19

Kunt u de vragen één voor één beantwoorden?

Antwoord 19

Ja.