Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van het lid Jasper van Dijk over een visumplicht voor Albanezen

Antwoord van Minister Grapperhaus (Justitie en Veiligheid), van Staatssecretaris Harbers
(Justitie en Veiligheid) en van Minister Blok (Buitenlandse Zaken) (ontvangen 18 april
2019).

Vraag 1

Kent u het bericht «Visumplicht voor Albanees»?1

Antwoord 1

Ja

Vraag 2 en 3

Wat is op dit moment de aard en omvang van de in het bericht geschetste probleem van
criminele Albanezen in Nederland? Ziet u net als de politie een toename van dit probleem?
Welke cijfers liggen hieraan ten grondslag?

Deelt u de mening dat sprake is van een verhoogd veiligheidsrisico voor Nederland?
Zo ja, ziet u hierin een grond voor herinvoering van de visumplicht voor personen
met de Albanese nationaliteit? Zo nee, waarom niet?

Antwoord 2 en 3

Het aantal geregistreerde incidenten met personen met de Albanese nationaliteit is
in absolute en relatieve aantallen laag. Het aandeel zware delicten met een georganiseerd
karakter is binnen deze groep relatief hoog. Na een stijging naar 710 door de politie
geregistreerde Albanese verdachten in 2016 is in 2017 het aantal geregistreerde verdachten
gedaald naar 499. Die daling zet zich voort in 2018 naar 476. Hieruit blijkt niet
dat er sprake is van een toename van het aantal Albanese verdachten.

Het aantal Albanese criminelen in de georganiseerde drugscriminaliteit is zorgelijk
en heeft de volle aandacht van het kabinet zowel in het binnenlands als het buitenlands
beleid. Gezien bovenstaande ontwikkelingen deel ik niet de mening dat in algemene
zin sprake is van een verhoogd veiligheidsrisico. Wel is het zaak gezien de ontwikkelingen
rondom de Albanese criminelen in de georganiseerde drugscriminaliteit, hier specifiek
aandacht voor te hebben en werk te maken van een stevige aanpak. Bij de beantwoording
van de vragen negen en tien wordt teruggekomen op de vraag over herinvoering van de
visumplicht.

Vraag 4

Erkent u dat dit probleem al langer op de agenda staat, maar dat er steeds geen actie
wordt ondernomen, zie bijvoorbeeld de brief van 18 december 2017?2

Antwoord 4

De problematiek rondom criminele Albanezen heeft reeds enkele jaren de aandacht van
het kabinet. Hierbij is langs verschillende sporen actie ondernomen. Op 23 mei 2018
is een «Letter of Intent combatting International crime» getekend, als begin van een
nauwere samenwerking tussen Nederland en Albanië om de effecten van criminaliteit
veroorzaakt door Albanezen in Nederland te verminderen. Bij de aanpak van ondermijnende
criminaliteit wordt specifiek ingezet op de georganiseerde drugscriminaliteit, criminele
Albanezen die zich bezighouden met drugscriminaliteit maken van deze aanpak onderdeel
uit.

Vraag 5

Erkent u dat het aantal personen met de Albanese nationaliteit dat zich in Nederland
ophoudt en daarbij de verblijfstermijn overschrijdt, substantieel is toegenomen sinds
de visumliberalisatie? Kunt u dat met feiten en cijfers onderbouwen? Ziet u hierin
een grond voor herinvoering van de visumplicht voor personen met de Albanese nationaliteit?
Zo nee, waarom niet?

Antwoord 5

In de afgelopen jaren is het uitvoeringskader rond het registreren van vreemdelingen
die hun verblijfstermijn overschrijden, de zogenoemde «overstayers», een aantal keer
gewijzigd. Hierdoor zijn er geen vergelijkbare cijfers beschikbaar over de periode
2009–2019. De implementatie van het Europese in- en uitreissysteem (EES) zal bijdragen
om beter inzicht te krijgen in het aantal overstayers. In het EES zullen in de toekomst
de gegevens inzake in- en uitreis van onderdanen van derde landen, en dus ook Albanezen,
die de buitengrenzen van het Schengengebied overschrijden, worden geregistreerd.

Vraag 6 en 7

Kunt u bevestigen dat sprake is van een lage erkenningsgraad als het gaat om asielaanvragen
van personen met de Albanese nationaliteit? Kunt u dat met cijfers onderbouwen?

Kunt u bevestigen dat sinds de visumliberalisatie sprake is van een toename van asielaanvragen
van personen met de Albanese nationaliteit? Kunt u dat met cijfers onderbouwen? Ziet
u hierin – in combinatie met de lage erkenningsgraad – een grond voor herinvoering
van de visumplicht? Zo nee, waarom niet?

Antwoord 6 en 7

Onderstaand vindt u een overzicht van het aantal asielaanvragen en inwilligingen van
asielaanvragen van Albanezen.

Jaar

Aantal aanvragen in NL

Inwilligingen

2009

15

0

2010

15

0

2011

20

0

2012

15

0

2013

30

0

2014

85

0

2015

1.005

0

2016

1.665

5

2017

365

0

2018

550

0

Bron: Eurostat

Uit de tabel blijkt dat er geen sprake is van een toename van het aantal asielaanvragen
rond de tijd van de visumliberalisatie in 2010. Er is wel een flinke toename van het
aantal asielverzoeken van Albanezen ten tijde van de hoge asielinstroom waar Nederland
in 2015 en 2016 mee te maken had. Mogelijk hebben Albanezen meegelift op de hoge instroom
van migranten in de EU in die jaren. Duidelijk is dat door de jaren sprake is van
een lage erkenningsgraad. Afgewezen asielzoekers dienen, liefst zelfstandig, anders
gedwongen, al dan niet via vreemdelingenbewaring, Nederland te verlaten. Het kabinet
zet dan ook in de eerste plaats in op samenwerking tussen Albanië en Nederland op
het gebied van terugkeer en ontmoediging van het aanvragen van asiel door Albanezen.
Deze samenwerking verloopt goed.

Vraag 8

Kunt u bevestigen dat sprake is van een substantiële toename van irreguliere migratie
van personen met de Albanese nationaliteit sinds de visumliberalisatie? Kunt u uw
antwoord met feiten en cijfers onderbouwen? Ziet u hierin een grond voor herinvoering
van de visumplicht? Zo nee, waarom niet?

Antwoord 8

Onderstaand vindt u een overzicht van het aantal grensgeweigerden en in het kader
van binnenlandse vreemdelingentoezicht aangetroffen Albanezen in Nederland.

Jaar

Grensweigeringen in NL

Illegaal aangetroffen in NL

2009

15

75

2010

15

75

2011

25

65

2012

50

100

2013

40

100

2014

105

130

2015

185

155

2016

200

370

2017

285

395

Bron: Eurostat

Over 2018 zijn nog geen geaggregeerde cijfers beschikbaar bij Eurostat. In 2018 heeft
de KMar 190 grensweigeringen geregistreerd. Het aantal vreemdelingen met Albanese
nationaliteit dat illegaal is aangetroffen in het grensgebied bedraagt 100. Uit de
tabel blijkt dat er sprake is van een stijging van het aantal grensgeweigerde en illegaal
in Nederland aangetroffen Albanezen.

Een andere vorm van irreguliere migratie zijn inklimmers. Het aantal Albanese inklimmers
dat de KMar aantrof in 2017 bedroeg circa 640. In 2018 was dit aantal rond 410. Ook
de politie treft inklimmers aan. Cijfers hierover zijn vooralsnog alleen beschikbaar
voor de Rotterdamse haven. Het gaat om circa 25 Albanese inklimmers per maand. De
politie is bezig met het verbeteren van de datakwaliteit zodat cijfers van de politie
en de KMar over inklimmers binnenkort gecombineerd kunnen worden tot één landelijk
beeld.

Om irreguliere migratie vanuit Albanië aan te pakken, heeft het kabinet verschillende
maatregelen genomen. Zo is Nederland in 2017 samen met België en IOM een ontmoedigingscampagne
gestart in Albanië. Begin deze week bracht Staatssecretaris Harbers een bezoek aan
Albanië dat in het teken stond van het tegengaan van irreguliere migratie. Ook is
het toezicht van de KMar en de politie aan de maritieme grensdoorlaatposten en in
en rondom de havengebieden geïntensiveerd en werkt Nederland op operationeel niveau
samen met België, het Verenigd Koninkrijk maar ook Albanië om het fenomeen van inklimmers
te bestrijden.

Vraag 9 en 10

Deelt u de mening dat er genoeg redenen zijn om de visumplicht voor personen met de
Albanese nationaliteit zo snel mogelijk weer in te voeren? Zo ja, wanneer gaat u dit
doen? Zo nee, waarom niet?

Waarom is nog geen beroep gedaan op de noodremprocedure? Bent u van mening dat de
problematiek niet ernstig genoeg is? Kunt u dit toelichten?

Antwoord 9 en 10

In 2010 is de visumplicht voor burgers met de Albanese nationaliteit afgeschaft, nadat
was vastgesteld dat Albanië voldoet aan de voorwaarden hiervoor. Jaarlijks wordt gemonitord
of Albanië nog steeds voldoet aan deze voorwaarden. In december jl. oordeelde de Commissie
nog dat Albanië meer werk moet maken van criminaliteitsbestrijding, maar dat aan de
voorwaarden die eerder tot afschaffing van de visumplicht hebben geleid nog steeds
wordt voldaan.3 Voor de effectieve inzet van de noodremprocedure en herinvoering van de visumplicht
voor burgers van Albanië is voldoende draagvlak binnen de EU nodig. Daar is op dit
moment geen sprake van.

Dit betekent niet dat het kabinet de ogen sluit voor de zorgelijke gegevens rondom
Albanese burgers in Nederland. Het kabinet handelt hier actief naar, zoals uit bovenstaande
antwoorden blijkt. Het kabinet heeft daarbij de afgelopen jaren stevig ingezet op
onder andere samenwerking t.a.v. grensoverschrijdende criminaliteit, en versterking
van de rechtsstaat in Albanië, zowel binnen het EU-toetredingstraject als bilateraal.
De medewerking van de Albanese autoriteiten is goed en de bereidheid tot samenwerking
op het gebied van bestrijding van grensoverschrijdende criminaliteit en terugkeer
groot. Het kabinet kiest er daarom voor om die samenwerking effectief te gebruiken
en verder te versterken.

De inzet van de noodremprocedure blijft als instrument voor het kabinet echter in
beeld. Bij het uitblijven van voldoende resultaat zal het kabinet de inzet hiervan
opnieuw bezien.