Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van het lid Van Raan over het bericht dat er een vliegshow is georganiseerd boven Amsterdam

Antwoord van Minister Van Nieuwenhuizen Wijbenga (Infrastructuur en Waterstaat) (ontvangen
8 april 2019).

Vraag 1

Kent u de berichten «Amsterdammers schrikken van vliegshow: «Hier op de Haarlemmerdijk
doken mensen naar de grond»» en «KLM-vliegtuig begeleid door F16's: is er wat loos?»1 2

Antwoord 1

Ja.

Vraag 2

Welke veiligheidsprocedures zijn er gevolgd bij het organiseren van deze vliegshow?

Antwoord 2

Voor de luchtvaartvertoning is de vergunning «Luchtvaartvertoning 100 jaar luchtvaart
in Nederland te Amsterdam» afgegeven aan het Nationaal Lucht- en Ruimtevaartcentrum
op 12 maart 2019. In deze vergunning zijn de noodzakelijke veiligheidsvoorschriften
en veiligheidsprocedures vastgelegd. Dit betreffen onder meer bepalingen over de locatie
van het vertoningsterrein, de vertoningslijn, het manoeuvreergebied en het publieksgebied.
Daarnaast zijn de deelnemende vliegtuigen, een minimum vlieghoogte en de vliegroutes
vastgelegd. Tenslotte is een vertoningsdirecteur aangewezen die verantwoordelijk is
voor de veilige uitvoering van de luchtvaartvertoning.

Vraag 3

In hoeverre zijn deze veiligheidsprocedures correct nageleefd?

Antwoord 3

De veiligheidsprocedures zijn gedurende de luchtvaartvertoning correct nageleefd.

Vraag 4

Klopt het dat de betreffende vliegshow op een hoogte van 450 meter boven de stad Amsterdam
heeft plaatsgevonden? Zo nee, hoe zit het dan?

Antwoord 4

De toegestane minimum vlieghoogte binnen het vertoningsgebied bedroeg 800 voet (243
meter) voor de historische luchtvaartuigen van de Koninklijke Luchtmacht, 1000 voet
(304 meter) voor de Boeing 777 en de jachtvliegtuigen en 1200 voet (365 meter) voor
het NLR vliegtuig. De toegestane minimum vlieghoogte is niet overschreden.

Vraag 5

Erkent u de mening dat een vliegshow per definitie een bepaalde mate van onveiligheid
met zich meebrengt ten opzichte van het niet-organiseren van een vliegshow? Zo nee,
waarom niet?

Antwoord 5

Het is inherent aan een evenement met vliegtuigen dat dit veiligheidsrisico’s met
zich mee kan brengen. Doordat het uitvoeren van luchtvaartvertoningen aan uitgebreide
veiligheidsregelgeving en -procedures is gebonden wordt de veiligheid in de lucht
en op de grond gewaarborgd.

Vraag 6

Hoe beoordeelt u het verloop van de veiligheidssituatie gedurende deze vliegshow,
zowel in de lucht als op de grond?

Antwoord 6

De luchtvaartvertoning is volgens veiligheidsregelgeving en -procedures en planning
verlopen en de veiligheid van de deelnemers, overige luchtruimgebruikers en mensen
op de grond was voortdurend gewaarborgd.

Vraag 7

Welke instanties hebben toestemming moeten geven voor het organiseren van deze vliegshow?

Antwoord 7

De vergunning (veiligheid) voor de luchtvaartvertoning is verleend door het Ministerie
van Infrastructuur en Waterstaat (Inspectie Leefomgeving en Transport) in overeenstemming
met het Ministerie van Defensie (Militaire Luchtvaart Autoriteit), omdat beide ministeries
een verantwoordelijkheid dragen voor de veiligheid van de luchtvaart. Bij de aanvraag
van de vergunning heeft de aanvrager een verklaring van geen bezwaar overgelegd van
de burgemeester van de betreffende gemeente. Die verklaring betreft de openbare orde
en veiligheid. Voor de daadwerkelijke vluchtuitvoering door het plaatselijk luchtverkeersleidingsgebied
Schiphol is toestemming (de zgn. klaring) verleend door de luchtverkeersleiding.

Vraag 8

In welke mate is deze instanties verzocht om mee te werken aan het geheimhouden van
deze vliegshow?

Antwoord 8

Er is geen sprake van geheimhouding van de luchtvaartvertoning. De vergunning «Luchtvaartvertoning
100 jaar luchtvaart in Nederland te Amsterdam» is op 13 maart 2019 in de Staatscourant
(Stcrt 2019, nr. 14859) gepubliceerd. Dit is een dag voor het uitvoeren van de luchtvaartvertoning.

Vraag 9

Klopt het dat de inwoners van Amsterdam tot het laatste moment niet zijn geïnformeerd
over deze vliegshow? Zo ja, waarom?

Antwoord 9

Het is correct dat er in dit geval door de organisatoren is besloten om vooraf geen
grote ruchtbaarheid aan de luchtvaartvertoning te geven. De reden hiervoor is dat
deze luchtvaartvertoning specifiek is georganiseerd voor de aanwezigen die zich in
het publieksgebied op het terras van het EYE Filmmuseum bevonden. Bij de organisatie
bestond de zorg dat het vooraf aankondigen van de luchtvaartvertoning zou kunnen leiden
tot de komst van een grote groep belangstellenden met gevolgen voor de openbare orde
op en in de buurt van het vertoningsterrein.

Vraag 10

Erkent u dat er door het geheimhouden van deze vliegshow veel mensen onnodig geschrokken
zijn van deze vliegshow?

Antwoord 10

Ik vind het vervelend als mensen onnodig geschrokken zouden zijn van de vertoning.
Er is door de organisatie besloten om geen grote ruchtbaarheid aan de luchtvaartvertoning
te geven om te voorkomen dat grote groepen mensen zich uit belangstelling naar het
vertoningsterrein zouden begeven. De organisatie ging ervan uit dat met het vliegpatroon
van een langsvlucht van drie formaties met verschillende vliegtuigtypen het duidelijk
zou zijn dat het hier een geplande luchtvaartactiviteit betrof. De eerste twee formaties
(met kleine vliegtuigen) zijn niet opgevallen, de derde wel. Met de kennis van nu
is er door de organisatie in mindere mate rekening gehouden met het feit dat de aanwezigheid
van straaljagers in de buurt van een passagiersvliegtuig tot vragen bij de bevolking
zou kunnen leiden. De gemeente Amsterdam heeft van tevoren wel alle relevante centrales
op de hoogte gesteld, zodat telefonische vragen direct konden worden beantwoord. Telefonisch
zijn nauwelijks vragen gesteld.

Vraag 11

Welke uitstoot van schadelijke stoffen en gassen is er gepaard gegaan met deze vliegshow?

Antwoord 11

De uitstoot is beperkt geweest, aangezien de luchtvaartvertoning het uitvoeren van
een korte vlucht betrof. De exacte uitstoot zal nog worden berekend in het kader van
het compensatieprogramma.

Vraag 12

In welke mate is deze uitstoot gecompenseerd?

Antwoord 12

De uitstoot wordt volledig gecompenseerd in CO2-compensatieprogramma’s conform het Gold Standard keurmerk. Dit keurmerk borgt de
economische en sociale integriteit van de projecten, de kwaliteit van de controle,
de betrouwbaarheid en additionaliteit. De KLM brengt dit eens in het kwartaal in beeld
en zal voor alle deelnemende vliegtuigen compenseren.

Vraag 13

Welk geluidsniveau is er bereikt met deze vliegshow?

Antwoord 13

Het is niet bekend welk geluidsniveau is bereikt tijdens de vliegshow. De vergunning
is gericht op openbare orde en veiligheid. De geluidsproductie van de langsvlucht
is daar geen onderdeel van. In de vergunning staat wel opgenomen dat de vliegroute,
vlieghoogte en vliegsnelheid zodanig moeten zijn gekozen dat overlast aan derden zoveel
mogelijk wordt vermeden.

Vraag 14

Is er tijdens de viering van 100 jaar luchtvaart ook gewezen op het scenario dat de
luchtvaart zal moeten krimpen vanwege onze doelstellingen op het gebied van klimaat,
vliegveiligheid en de leefomgeving van mens en dier? Zo nee, waarom niet?

Antwoord 14

Tijdens de viering van 100 jaar luchtvaart is uitgebreid stil gestaan bij de mogelijkheden
om de luchtvaart te verduurzamen. Er was ook een challenge uitgeschreven om met innovatieve ideeën te komen om de luchtvaart in de toekomst
verder te verduurzamen.

Vraag 15

Deelt u de mening dat het organiseren van een vliegshow ongepast is vanwege de grote
uitdagingen waar we momenteel voor staan op het gebied van klimaat, vliegveiligheid
en de leefomgeving van mens en dier? Zo nee, waarom niet?

Antwoord 15

Allereerst ligt de afweging om de luchtvaartvertoning boven Amsterdam te organiseren
bij de organisatoren. Ik ben van mening dat een grote duurzaamheidsuitdaging voor
ons ligt. Daarom spant het kabinet zich samen met de luchtvaartsector in om de luchtvaart
verder te verduurzamen. Voor verdere informatie over deze inspanningen verwijs ik
u naar mijn Kamerbrief van 27 maart 2019 over de betreffende maatregelen hiertoe.