Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van het lid Agema over de bizarre ontwikkelingen in de strijd om patiënten na het faillissement van het MC Zuiderzee in Lelystad

Antwoord van Minister Bruins (Medische Zorg) (ontvangen 1 april 2019)

Vraag 1, 2, 3, 4, 5

Wat is uw reactie op de handelwijze van de curator van het MC Zuiderzee ziekenhuis,
die een tweetal specialisten op straat heeft gezet?1

Wat is uw reactie op het feit dat een arts zijn broek heeft moeten laten zakken op
last van de curator?

Wat is uw reactie in deze context op het feit dat u zich tijdens het mondelinge vragenuur
op het standpunt van de curator heeft gesteld?

U kunt toch niet menen dat u als Minister voor Medische Zorg, het moeten laten zakken
van de broek door een arts op last van de curator kunt goedkeuren? Wat heeft u hiertegen
ondernomen sinds u van dit feit op de hoogte bent?

Komt deze handelwijze niet neer op obstructie van zorgverlening? Zo ja, wat gaat u
daar aan doen? Zo nee, waarom niet?

Antwoord 1, 2, 3, 4, 5

Zoals ik u tijdens het mondelinge vragenuur op 5 maart jongstleden en in mijn brief
van 13 maart jongstleden2 over de stand van zaken MC IJsselmeerziekenhuizen en MC Slotervaart heb laten weten,
heb ik de curatoren om verheldering gevraagd. Zij hebben mij laten weten dat de betreffende
specialisten, na diverse waarschuwingen, de toegang tot het ziekenhuis is ontzegd
omdat zij zich niet gehouden zouden hebben aan de regels voor bescherming van persoonsgegevens
van patiënten. De curatoren hebben hiervan melding gemaakt bij de Autoriteit Persoonsgegevens.
Dat is een zaak tussen de curatoren en de betreffende medisch-specialisten. Indien
de betreffende medisch-specialisten zich hier niet mee kunnen verenigen, dan staat
het hen natuurlijk vrij de gang naar de rechter te maken zodat die zich hierover kan
uitspreken. Ik meng mij niet in een zaak tussen curatoren en twee individuele medisch
specialisten. En heb mij dus ook niet op enig standpunt in deze casus gesteld.

Vraag 6

Klopt het dat de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ) de handelwijze van de curatoren
niet onderzoekt en dus ook niet onderzoekt of de kwaliteit van zorg hierdoor in gevaar
kwam?

Antwoord 6

De Inspectie heeft op basis van de huidige signalen geen indicatie dat de veiligheid
van zorg in gevaar is of is gekomen. Hierover zijn ook geen meldingen door de Inspectie
ontvangen. Ook voor de Inspectie geldt dat zij zich niet mengt in een zaak tussen
curatoren en twee individuele medisch specialisten.

Vraag 7

Bent u bereid de IGJ alsnog te vragen de handelwijze van de curator te onderzoeken
en of deze handelwijze de kwaliteit van zorg in het geding heeft gebracht, of er sprake
is van obstructie van zorgverlening, of de curator juist omspringt met het eigenaarschap
van de patiëntendossiers en of de curator bij machte is een arts de broek te laten
zakken? Zo nee, waarom niet?

Antwoord 7

Nee, daartoe zie ik geen noodzaak. Zie mijn antwoord op de vragen 1 tot en met 6 en
de brief die ik u op 13 maart jongstleden heb gestuurd over de stand van zaken MC
IJsselmeerziekenhuizen en MC Slotervaart waarin ik uitgebreid ben ingegaan de wijze
waarop met de dossiers van de patiënten van de MC IJsselmeerziekenhuizen wordt omgegaan.

Vraag 8, 9

Zijn er door de curatoren afspraken gemaakt met het St Jansdal inzake de overname
van patiënten? Zo ja, kunt u dit volledig toelichten?

Zijn de patiënten en/of patiëntenaantallen inzet geweest bij de onderhandelingen over
de overname, bijvoorbeeld qua volume of zorgzwaarte?

Antwoord 8, 9

De curatoren en St Jansdal hebben mij laten weten dat er geen specifieke afspraken
zijn gemaakt over de overname van patiënten. Patiënten of patiëntenaantallen zijn
geen inzet geweest bij de onderhandelingen over de overname. St Jansdal heeft een
profiel van het zorgaanbod geschetst. Er zijn afspraken gemaakt over het overnemen
van activa, vastgoed en onderlinge dienstverlening. Wel heeft St Jansdal bij de overdracht
de actuele wachtlijsten van patiënten gekregen om die te benaderen en, na toestemming
van de patiënt, in te schrijven als patiënten van St Jansdal.

Vraag 10

Deelt u de mening dat een goede arts-patiënt relatie belangrijker is dan het weglekken
van omzet?

Antwoord 10

Ja, voor mij staat voorop staat dat patiënten goede zorg krijgen, waarbij zij vrij
zijn om hun eigen behandelaar te kiezen en er op een zorgvuldige manier met hun medische
gegevens wordt omgegaan.

Vraag 11

Van wie zijn de medische dossiers? De arts, het ziekenhuis of de patiënt? Kunt u bevestigen
dat deze van de patiënt zijn? Hoe waarborgt u dat hier niet mee gemarchandeerd wordt?

Antwoord 11

Onder het Nederlandse recht kunnen eigendomsrechten alleen rusten op voor menselijke
beheersing vatbare stoffelijke objecten3. Aangezien patiëntgegevens onstoffelijk zijn, kan er geen sprake kan zijn van eigendom
van de patiëntgegevens. Wel kan er sprake zijn van eigendom van gegevensdragers (papier,
cd-rom, informatiesysteem, etc.). Binnen ziekenhuizen zullen gegevensdragers vaak
eigendom zijn van het ziekenhuis. Maar ze kunnen ook eigendom zijn van hulpverleners
die binnen het ziekenhuis werkzaam zijn in medisch specialistisch bedrijf, als deze
de gegevensdragers zelf hebben aangeschaft. Dat er bij patiëntgegevens geen sprake
kan zijn van eigendom, betekent echter niet dat medische gegevens vogelvrij zijn.
In de Wet op de geneeskundige behandelovereenkomst (WGBO) is geborgd dat niet gemarchandeerd
wordt met het medisch dossier. De WGBO schrijft namelijk voor dat in beginsel alleen
de hulpverlener en de betreffende patiënt zelf de medische dossiers mogen en moeten
kunnen inzien. Uitzondering op deze regel is overdracht aan een hulpverlener die betrokken
is bij de behandeling. Die hulpverlener mag noodzakelijke gegevens zonder toestemming
van de patiënt inzien of een afschrift van die noodzakelijke gegevens krijgen. Wanneer
hulpverleners uiteengaan (bijvoorbeeld als een hulpverlener bij een ziekenhuis vertrekt),
heeft de betrokken hulpverlener in ieder geval recht op een kopie van de dossiers
van patiënten voor zover deze door hem als hulpverlener zijn behandeld. Dit volgt
volgens de Hoge Raad uit de artikelen 7:454 en 7:456 van het BW4. Voor overdracht van medische dossiers aan anderen is in beginsel altijd toestemming
van de patiënt nodig. Met deze regels wordt geborgd dat er geen handel wordt bedreven
met medisch dossiers. Dit geldt ongeacht de eigendomsvraag.

Vraag 12

Waarom heeft niet elke patiënt zijn medische dossier meegekregen met het advies dit
zelf aan de nieuwe (of oude) arts te overhandigen?

Antwoord 12

De curatoren hebben mij laten weten dat zij dit geen begaanbare weg vinden gezien
de aantallen betrokken patiënten. Het betreft circa 500.000 patiëntendossiers van
patiënten van de MC IJsselmeerziekenhuizen.

Vraag 13

Garandeert u dat elke patiënt zijn medische dossier meekrijgt als hij daarom vraagt?

Antwoord 13

St Jansdal heeft mij verzekerd dat elke patiënt zijn medisch dossier krijgt als hij
of zij daar om vraagt.

Vraag 14

Hoe komt de curator aan de adresgegevens van de patiënten van reumatoloog Baudoin,
daar zij hen een brief heeft gestuurd?

Antwoord 14

De MC IJsselmeerziekenhuizen beschikken over de gegevens van hun patiënten en de curatoren
zijn vertegenwoordigers van de MC IJsselmeerziekenhuizen. De brief is verzonden naar
alle patiënten die bij de MC IJsselmeerziekenhuizen onder behandeling zijn of zijn
geweest voor reumatologie om hen te informeren over het door de curatoren gesignaleerde
datalek.

Vraag 15

Waarom stuurde de curator de patiënten niet een brief met daarin de vraag of de patiënten
wel mee willen naar het St. Jansdal of dat zij mee willen met hun behandelend artsen
als die niet mee gaan naar het St Jansdal?

Antwoord 15

Patiënten zijn vrij in hun keuze voor een behandelaar, het is aan de patiënten zelf
om een keuze te maken voor St Jansdal of voor een andere behandelaar. Zoals u weet
vind ik het van belang dat de continuïteit van zorg voor de patiënten in Flevoland
is gewaarborgd. In dat kader hebben de curatoren van MC IJsselmeerziekenhuizen mij
laten weten dat alle patiënten van de MC IJsselmeerziekenhuizen met een zorgbehoefte
die niet door St Jansdal wordt aangeboden (kinderdiabetes, HIV/Hepatitus, bariatrie)
individueel zijn geïnformeerd waar zij voor hun zorgbehoefte terecht kunnen. Alle
patiënten woonachtig in Emmeloord en omstreken zijn gebeld om hen te wijzen op het
zorgaanbod van de Antonius zorggroep. De overige patiënten in de Noordoostpolder en
in de gemeente Urk zijn eveneens individueel geïnformeerd, met een brief met informatie
over het zorgaanbod van Antonius. Alle overige patiënten kunnen terecht bij St Jansdal,
en, indien woonachtig in de Noordoostpolder, bij de Antonius zorggroep.

De brief die de curatoren hebben gestuurd aan de (al dan niet voormalige) reumapatiënten
was bedoeld om hen te informeren over het door de curatoren gesignaleerde datalek.

Vraag 16

Op welke wijze is en wordt gehoor gegeven aan artikel 13 van de Zorgverzekeringswet
(vrije artsenkeuze)?

Antwoord 16

De vrije artsenkeuze voor patiënten blijft overeind. Zie voor een uitgebreidere toelichting
de eerder genoemde brief van 13 maart jongstleden.

Vraag 17

Heeft de curator toegang tot de medische dossiers van de patiënten van het MC Zuiderzee
ziekenhuis?

Antwoord 17

In beginsel mogen alleen patiënten zelf en hulpverleners betrokken bij de behandeling,
de medische dossiers inzien. De curatoren hebben, gezien het medisch beroepsgeheim,
geen inzicht in de dossiers.

Vraag 18

Hoe bewaakt u de patiëntendossiers? Hoe stelt u zeker dat er bij overname geen onderscheid
is of wordt gemaakt tussen duurdere en goedkopere patiënten? Of tussen patiënten of
patiëntengroepen waar wel of geen winst op te behalen valt?

Antwoord 18

In mijn brief van 13 maart jongstleden over de stand van zaken MC IJsselmeerziekenhuizen
en MC Slotervaart heb ik uw Kamer geïnformeerd over de bewaring en overdracht van
patiëntendossiers. Dit betreft zowel de overdracht van de medische dossiers van patiënten
die nog onder behandeling waren bij de MC IJsselmeerziekenhuizen als de dossiers van
patiënten bij wie de behandeling eerder al beëindigd was. St Jansdal heeft mij laten
weten dat met de curatoren van de MC IJsselmeerziekenhuizen is afgesproken dat St
Jansdal de medische dossiers van patiënten van de MC IJsselmeerziekenhuizen bewaart.
MC IJsselmeerziekenhuizen stelt die data beschikbaar aan St Jansdal. St Jansdal mag
die data pas gebruiken indien en voor zover door de patiënt een toestemmingsverklaring
is getekend en aan St Jansdal is overhandigd.

Zorgverzekeraars hebben een zorgplicht om voor al hun verzekerden voldoende goede
en passende zorg in te kopen. Een faillissement of een overname van een zorgaanbieder
doet hier niets aan af. Patiënten zijn vrij om te bepalen bij welke aanbieder zij
behandeld willen worden. Ik vind dat de vrije artsenkeuze altijd, en dus ook in deze
specifieke situatie in Flevoland, gewaarborgd moet zijn. Patiënten kunnen er dus voor
kiezen om hun behandeling voort te zetten bij andere zorgaanbieders dan St Jansdal
of de Antonius zorggroep. Dit heb ik ook toegelicht in de genoemde brief van 13 maart
jongstleden.

Vraag 19

Zorgadviesbureau Gupta rekende voor St Jansdal uit dat voor de zorg die wordt overgenomen
van het MC Zuiderzee ziekenhuis, 35 fte aan medisch specialisten nodig is. Hoeveel
artsen zijn er van het MC Zuiderzee ziekenhuis overgegaan naar het St Jansdal?

Antwoord 19

St Jansdal heeft mij laten weten dat zij deze berekeningen zelf heeft gemaakt. Volgens
de laatste opgave zijn er tenminste 16 medisch specialisten die voorheen bij het MC
Zuiderzeeziekenhuis werkten overgegaan naar St Jansdal.

Vraag 20

Waarom bent u nog altijd stuurloos inzake de faillissementen van de MC IJsselmeerziekenhuizen
en het MC Slotervaart? Als u zichzelf niet stuurloos vindt, waar baseert u dat dan
op?

Antwoord 20

Ik heb in recente debatten en een groot aantal brieven aan uw Kamer aangegeven welke
acties ik onderneem om de regie op het proces te voeren. De operatie in Flevoland
is een enorme inspanning geweest van veel partijen met wie ik de afgelopen maanden
contact heb gehad om de continuïteit van zorg in de regio te waarborgen. Ik wil daarbij
nadrukkelijk mijn complimenten aan al die partijen uitspreken voor hun enorme inzet.