Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van het lid Verhoeven over het loskoppelen van het burgerrechtengedeelte in het Brexit-uittredingsverdrag

Antwoord van Minister Blok (Buitenlandse Zaken), mede namens de Minister-President
(ontvangen 15 maart 2019).

Vraag 1

Bent u bekend met het Costa-amendement dat op 27 februari 2019 unaniem door het Britse
Lagerhuis is aangenomen, dat voorstelt om het burgerrechtengedeelte van het Brexit-uittredingsverdrag
los te koppelen en ervoor te zorgen dat dit geïmplementeerd wordt in alle gevallen
– deal of no deal?1

Antwoord 1

Ja.

Vraag 2

Deelt u de mening dat de huidige situatie rondom de Brexit uiterst onzeker is voor
vele Nederlanders in het Verenigd Koninkrijk (VK), met nog maar ruim drie weken tot
de Brexit-datum van 29 maart 2019 en dat het risico op een no-dealscenario reëel is?

Antwoord 2

De kans dat er geen akkoord komt tussen de Europese Unie (EU) en het VK blijft aanwezig,
met nog minder dan drie weken voor de voorziene Brexitdatum te gaan. Daarom blijven
Nederland, de Europese Commissie en de andere lidstaten van de EU zich onverminderd
voorbereiden op een no deal scenario.

Vraag 3

Deelt u de mening dat ondanks het feit dat het Nederlandse kabinet het garanderen
van verblijfsrechten voor Britse burgers in Nederland serieus neemt, de vele EU-burgers
in het Verenigd Koninkrijk – waaronder duizenden Nederlanders – in het geval van een
no-dealbrexit voor het beschermen van hun rechten overgeleverd zijn aan de beleidskeuzes
van de regering van Theresa May in een land waar immigranten steeds minder welkom
lijken te zijn?

Antwoord 3

Het kabinet deelt de mening in zoverre dat het VK verantwoordelijk is voor het beschermen
van de burgerrechten van de EU-burgers in het VK in het geval van een no dealBrexit. Het kabinet is daarom positief gestemd dat premier May in haar speeches meerdere
malen heeft benadrukt dat EU burgers die al in het VK zijn, daar mogen blijven, ook
in een no deal scenario.

De Britse overheid heeft eind vorig jaar (6 december 2018) een policy paper over de rechten van EU-burgers gepubliceerd2
. Het kabinet ziet publicatie van dit policy
paper als een positieve unilaterale stap van het VK om de eerdere toezeggingen van premier
May op het gebied van burgerrechten in geval van een no deal nader uit te werken. Het VK is verantwoordelijk voor de uitvoering van het beleid
in dit policy paper. Omdat het kabinet groot belang hecht aan het beschermen van de rechten van Europese
burgers in het VK, zal het kabinet hier bij de Britse regering aandacht voor blijven
vragen. Ook de EU heeft op verschillende manieren aangegeven dat zij verwacht dat
het VK concrete stappen zet om de toezeggingen op het gebied van burgers in geval
van een no deal na te komen.

Vraag 4

Deelt u de mening dat het burgerrechtengedeelte in het Brexit-uittredingsverdrag een
wederkerige basis legt om het verblijfsrecht van Nederlanders in het Verenigd Koninkrijk
en Britten in de Europese Unie te beschermen en een aantal coördinatieproblemen oplost,
zoals aggregatie van pensioenrechten, sociale zekerheidsrechten, en de toegang tot
gezondheidszorg?

Antwoord 4

Ja, daarom is het kabinet er alles aan gelegen dat het terugtrekkingsakkoord in werking
kan treden.

Vraag 5

Deelt u de mening dat ondanks dat dit voorstel in het Costa-amendement niet alle problemen
voor Nederlanders en andere Europese burgers in het Verenigd Koninkrijk oplost, er
veel onzekerheid bij mensen mee kan worden weggenomen als het burgerrechtengedeelte
van het Brexitverdrag in alle gevallen in werking zou treden? Bent u in dit kader
nog steeds van mening dat het toestaan van dubbele nationaliteit voor deze groep Nederlanders,
waarmee er een fundamentele en bestendige oplossing voor hen komt, onwenselijk is?

Antwoord 5

Het kabinet betreurt het dat de EU burgers door de politieke meningsverschillen binnen
het VK nog geen volstrekte zekerheid hebben over hun verblijfsstatus na Brexitdatum.
De beste manier om de rechten van de ongeveer 4,5 miljoen betroffen EU burgers in
het VK en VK burgers in de EU te beschermen is door ratificatie van het terugtrekkingsakkoord.
Hierin zijn namelijk wederkerige, juridisch bindende afspraken met het VK opgenomen
met passende waarborgen voor naleving inclusief een rol voor het EU Hof van Justitie.
De EU27 is niet bereid tot het sluiten van een «mini-deal». Dit zou impliceren dat
de onderhandelingen over het alomvattende terugtrekkingsakkoord definitief zijn mislukt.
Het voorliggende akkoord is niet zomaar tot stand gekomen: het is de uitkomst van
lange en moeizame onderhandelingen om een balans te vinden tussen enerzijds de EU-uitgangspunten
en anderzijds de rode lijnen van het VK. Het kabinet wil zich volop blijven concentreren
op de ratificatie van het terugtrekkingsakkoord en op die manier een einde maken aan
de onzekerheid voor burgers.

Het is op dit moment niet noodzakelijk om de bestaande mogelijkheden voor het bezit
van een meervoudige nationaliteit voor Nederlanders in het Verenigd Koninkrijk te
verruimen. De redenen hiervoor zijn al eerder ter sprake gekomen (bijvoorbeeld tijdens
het AO Brexit d.d. 23 januari 2019). Een alomvattend terugtrekkingsakkoord met het
VK blijft de beste manier om de rechten van Nederlanders aldaar te waarborgen. Het
VK heeft bovendien toezeggingen gedaan op het gebied van verblijfsrecht voor in het
VK verblijvende EU-burgers en Nederland gaat ervan uit dat deze toezeggingen worden
nagekomen.

Vraag 6

Bent u bekend met het feit dat het Costa-amendement Premier May verplicht om de Europese
Raad te verzoeken om het burgerrechtengedeelte van het uittredingsverdrag in alle
gevallen – deal of no deal – te garanderen en implementeren?

Antwoord 6

Ja.

Vraag 7

Bent u bereid binnen de Europese Unie vóór de Europese Top van 22 maart het voortouw
te nemen om uw collega’s in de Europese Raad ervan te overtuigen dat garanderen van
burgerrechten in álle gevallen noodzakelijk is en aldus positief te reageren op het
verzoek van Premier May om zo te regelen dat de rechten van burgers in alle gevallen
gegarandeerd zijn? Zo nee, waarom niet?

Antwoord 7

De rechten van burgers zijn voor het Nederlands kabinet en de rest van de EU altijd
topprioriteit in de Brexit onderhandelingen geweest. Ook in de toekomst zal dat zo
blijven. Zoals ik in vraag 5 uiteen heb gezet, zal ik mij echter niet inzetten voor
een «mini-deal» op de burgerrechten, omdat ik denk dat dit niet de beste oplossing
is. De EU-lidstaten, waaronder Nederland, hebben in de ER-richtsnoeren van 29 april
2017 vastgelegd dat er pas overeenstemming over het terugtrekkingsakkoord is als er
over alle onderwerpen overeenstemming is bereikt en dat afzonderlijke kwesties niet
afzonderlijk kunnen worden geregeld. Een «mini-deal» op burgerrechten zou aanpassing
van de ER-richtsnoeren vereisen. Deze aanpassing zou moeten gebeuren met consensus.
Het kabinet blijft van mening dat de EU en de Europese Raad namens haar zich vol moeten
blijven inzetten voor ratificatie van het terugtrekkingsakkoord.