Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van het lid Ploumen over de vergoeding van kunstmatige inseminatie

Antwoord van Minister Bruins (Medische Zorg) (ontvangen 26 februari 2019).

Vraag 1

Bent u op de hoogte van het feit dat de vergoeding van vruchtbaarheidsbehandeling
voor lesbische vrouwen ter discussie staat?1

Antwoord 1

Ja, ik ben ervan op de hoogte dat de vergoeding uit het basispakket van kunstmatige
inseminatie met donorsemen bij alleengaande of lesbische vrouwen zonder medische indicatie
momenteel onderwerp van discussie is.

Vraag 2

Werd kunstmatige inseminatie voor alleenstaanden of voor homoseksuele paren tot nu
toe wel vergoed, om sociale redenen?

Antwoord 2

Het is mij bekend dat de beroepsvereniging van gynaecologen (NVOG) de wens heeft dat
kunstmatige inseminatie met donorsemen bij alleengaande of lesbische vrouwen zonder
de aanwezigheid van een medische indicatie uit de basisverzekering vergoed zou moeten
worden. Het Zorginstituut heeft aangegeven dat het ontbreken van een mannelijke partner
geen medische indicatie betreft.

Diverse zorgverzekeraars hebben signalen gekregen dat dergelijke behandelingen zonder
medische indicatie werden gedeclareerd, en hebben vervolgens besloten om hierop actiever
te controleren. Het is niet de bedoeling dat deze behandelkosten worden gedeclareerd
ten laste van de Zvw.

Vraag 3

Hoeveel alleenstaanden en hoeveel homoseksuele paren hebben in de afgelopen jaren
gebruik gemaakt van vergoeding voor kunstmatige inseminatie? Welke kosten waren daar
precies mee gemoeid?

Antwoord 3

Zorgverzekeraars controleren of er een medische indicatie aanwezig is voor de kunstmatige
inseminatie. Daarbij weten zij niet of de aanvraag tot vergoeding van de betreffende
kosten afkomstig is van alleenstaanden of homoseksuele paren. Het aantal van deze
aanvragen en de hoogte van deze kosten zijn dan ook niet bekend.

Vraag 4, 5

Bent u van plan om door wijziging van regelgeving te voorzien in vergoeding van kosten
vanuit de basisverzekering in situaties waar de wensouders zelf geen medisch vruchtbaarheidsprobleem
hebben, maar waarbij voor de vervulling van de kinderwens één of meer andere personen
zonder eigen medische indicatie worden betrokken? Zo nee waarom niet? Zo ja, maakt
dit onderdeel uit van de pakketwijzigingen voor 2020?

Bent u bereid vergoeding om sociale reden, zoals tot nu toe gebruikelijk, voor dit
jaar nog toe te staan? Zo nee, waarom niet?

Antwoord 4, 5

Als algemeen uitgangspunt geldt dat medische interventies die worden verricht bij
mensen die daarvoor niet een eigen medische indicatie hebben, geen verzekerde prestatie
zijn en dus niet op grond van een zorgverzekering ingevolge de Zorgverzekeringswet
voor vergoeding in aanmerking komen. Op grond van deze wettelijke kaders hebben zorgverzekeraars
de taak om declaraties van behandelingen te toetsen op doelmatigheid en rechtmatigheid
(is er sprake van een terechte aanspraak?) waaronder ook het medische indicatievereiste.
Ook bij lesbische en alleengaande vrouwen kan sprake zijn van een medische indicatie,
op grond waarvan zij recht hebben op vergoeding van een vruchtbaarheidsbehandeling.
Echter, het ontbreken van een mannelijke partner (in geval van alleengaande en lesbische
vrouwen) is geen medische indicatie.

Het feit dat in het verleden minder streng gecontroleerd werd op medische noodzaak
vind ik geen reden om behandelingen waarvoor een medische indicatie ontbreekt te vergoeden.

Het mogelijk maken van vergoeding van behandelingen waarvoor een medische indicatie
ontbreekt impliceert een fundamentele aanpassing van de Zorgverzekeringswet die vergaande
consequenties heeft. Hiermee ontstaat druk op de betaalbaarheid en kwaliteit van het
verzekerde pakket, wat de solidariteit kan ondergraven om hier met elkaar voor te
betalen. Ik ben dan ook niet van plan de Zorgverzekeringswet hierop aan te passen.