Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van de leden Becker en Arno Rutte over het adverteren voor en het meewerken aan maagdenvliesherstel in Nederland

Antwoord van Minister De Jonge (Volksgezondheid, Welzijn en Sport), mede namens de
Minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid (ontvangen 15 februari 2019). Zie ook
Aanhangsel Handelingen, vergaderjaar 2018–2019, nr. 926.

Vraag 1

Kent u het bericht op de website van het Rutgershuis-Oost in Arnhem waarin jonge vrouwen
worden geïnformeerd over de mogelijkheid hun maagdenvlies te laten herstellen?1 Zo ja, wat vindt u ervan dat er Nederlandse hulp- en zorginstellingen zijn die vrouwen
aanbieden hun maagdenvlies te laten herstellen, terwijl dit dikwijls voortkomt uit
de angst van vrouwen voor eergerelateerd geweld mocht het maagdenvlies niet intact
zijn?

Antwoord 1

Ja, dit bericht ken ik. Het is onwenselijk wanneer vrouwen uit angst vragen om een
maagdenvlieshersteloperatie. Ik vind dat dit uitgangspunt dan ook centraal moet staan
in informatie en gesprekken hieromtrent bij zorgverleners. Ik ga daarom met de betreffende
artsen en de Nederlandse Vereniging voor Obstetrie & Gynaecologie (NVOG) in gesprek
over het voorkomen van maagdenvliesherstel bij vrouwen.

Vraag 2, 5 en 6

Kunt u inzicht geven in de praktijken rond maagdenvliescontrole en maagdenvliesherstel
in Nederland? Hoe vaak komt het voor? Aan welke wet- en regelgeving zijn deze praktijken
onderhevig?

Bent u bekend met het feit dat volgens de richtlijnen van de WHO maagdenvliescontrole
en -herstel mishandeling is? Wat vindt u ervan dat dit dan toch in Nederland plaatsvindt,
artsen hier aan meewerken en bedrijven hiervoor adverteren?

Klopt het dat de Nederlandse Vereniging voor Obstetrie & Gynaecologie (NVOG) in 2004
een standpunt heeft opgesteld om na counseling mee te werken aan maagdenvliesherstel
en sindsdien niets is gewijzigd? Werken gynaecologen nog steeds conform dit standpunt?
Zo nee, wat is het geldende standpunt dan wel voor maagdenvliesherstel?

Antwoord 2, 5 en 6

Maagdenvliesherstel is geen aanspraak in het kader van de Zorgverzekeringswet. De
kosten van een dergelijke ingreep worden gedragen door de cliënt zelf. Het uitvoeren
van een maagdenvliesreconstructie is wettelijk niet verboden. De WHO ontraadt artsen
medewerking te verlenen aan maagdenvliesherstel. Dit ondersteun ik. Daarnaast staat
in het op consensus gebaseerde document over maagdenvliesherstel uit 20042 van de NVOG dat een maagdenvlieshersteloperatie niet moet worden uitgevoerd, tenzij
na counseling geen andere mogelijkheid een oplossing biedt. Het is dan ook belangrijk
om vrouwen goed te informeren over mythen en fabels rondom het maagdenvlies en hiermee
te bereiken dat zij alsnog afzien van de ingreep. Het document van de NVOG is een
advies aan gynaecologen hoe te handelen en dat advies geldt nog steeds.

Als er toch sprake is van een medische ingreep, valt deze onder de gebruikelijke zorgwetgeving
zoals de Wet kwaliteit, klachten en geschillen zorg (Wkkgz), de Wet geneeskundige
behandelingsovereenkomst (WGBO) en Wet beroepen in de gezondheidszorg (BIG). Dit valt
onder het toezicht van de Inspectie voor de Gezondheidszorg en Jeugd.

Er zijn mij geen cijfers bekend over het aantal uitgevoerde maagdenvliescontroles
en maagdenvlieshersteloperaties in Nederland. Uit het artikel Het hymen, een delicate kwestie van Semeijn en Elfering3 komt naar voren dat vermoedelijk jaarlijks duizenden vrouwen informatie vragen en
honderden zich laten behandelen.

Zoals ik in mijn antwoord op vraag 1 heb aangegeven ga ik met de betreffende artsen
en de Nederlandse Vereniging voor Obstetrie & Gynaecologie (NVOG) in gesprek over
het voorkomen van maagdenvliesherstel bij vrouwen.

Vraag 3

Kent u de website maagdenvliesherstel.nl? Wordt hier gehandeld in lijn met Nederlandse
wet- en regelgeving? Zo ja welke? Zo nee, welke mogelijkheden ziet u om deze praktijk
te laten stoppen?

Antwoord 3

Het gaat hier om een privaat initiatief. Het is wettelijk niet verboden om informatie
te geven over maagdenvliesherstel. Desalniettemin vind ik dat hierbij centraal moet
staan dat het onwenselijk is als vrouwen uit angst vragen om een maagdenvlieshersteloperatie.

Vraag 4

Heeft u inzicht in de redenen voor vrouwen om hun maagdenvlies te laten herstellen?
Heeft u een beeld in hoeveel van de gevallen het gaat om cultureel bepaalde druk vanuit
de familie of zelfs angst voor geweld?

Antwoord 4

Ouders of de bredere gemeenschap verwachten soms dat de maagdelijkheid van met name
vrouwen tot het huwelijk intact blijft. «Bloeden» tijdens de huwelijksnacht wordt
als bewijs hiervan gezien. Indien dit niet het geval is of er bestaat al voor het
huwelijk twijfel over het gedrag van de vrouw en wordt er in de gemeenschap over haar
geroddeld, dan ervaart haar familie dit als een schending van de familie-eer. Met
als gevolg: mogelijke sociale uitsluiting uit de gemeenschap. Dit kan er toe leiden
dat vrouwen de wens hebben om hun maagdenvlies te laten herstellen of uit voorzorg
een kleine ingreep vragen, zodat zij tijdens de huwelijksnacht zeker weten dat ze
«bloeden». Er zijn geen cijfers bekend over hoe vaak een dergelijke ingreep onder
druk van de familie of gemeenschap wordt uitgevoerd.

Vraag 7

Bent u bereid een onderzoek te doen naar de huidige praktijken rond maagdenvliescontrole
en maagdenvliesherstel in Nederland en het aspect van culturele onderdrukking hierbij
te betrekken? Zo nee, waarom niet?

Antwoord 7

Binnen de wetenschap wordt al veel onderzoek gedaan naar dit onderwerp waarbij ook
een relatie wordt gelegd met de culturele achtergrond. Bijvoorbeeld het onderzoek
van Van Moorst e.a. getiteld Backgrounds of women applying for hymen reconstruction, the effects of counselling
on myths and misunderstandings about virginity, and the results of hymen reconstruction4. Verder hebben Rutgers en SOA Aids een factsheet5 over dit onderwerp opgesteld. Er is mijns inziens voldoende informatie over de problematiek
en de achterliggende redenen voorhanden.

Vraag 8

Bent u bereid het gesprek onder artsen opnieuw op te starten over de vraag of meewerken
aan maagdenvliesherstel in Nederland nog steeds een automatisme moet zijn en met hen
te verkennen of andere hulp aan deze vrouwen geboden kan worden, en of daarnaast onderdrukking
actief gesignaleerd wordt? Zo ja, wanneer kunt u de Kamer hierover informeren? Zo
nee, waarom niet?

Antwoord 8

Ja, in het kader van het programma Geweld hoort nergens thuis werk ik, samen met anderen, een aantal acties uit om schadelijke traditionele praktijken
verder te kunnen bestrijden. Bij de eerstvolgende gelegenheid zal ik uw Kamer over
de stand van zaken hiervan informeren, en specifiek over het gesprek met de NVOG.