Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van de leden Bruins Slot en Rog over uitbreiding regeling Gratis VOG

Antwoord van Minister De Jonge (Volksgezondheid, Welzijn en Sport) (ontvangen 31 januari
2019). Zie ook Aanhangsel Handelingen, vergaderjaar 2018–2019, nr. 1097.

Vraag 1, 2 en 3

Klopt het dat overblijfvrijwilligers in het onderwijs die wettelijk verplicht zijn
een Verklaring Omtrent Gedrag (VOG) te overleggen geen gebruik kunnen maken van de
regeling Gratis VOG?1

Wanneer moet een overblijfvrijwilliger wettelijk verplicht een VOG aanvragen? Wat
zijn daarvoor de criteria?

Klopt het dat de grootste groep vrijwilligers die actief zijn bij scholen, kinderopvang,
BSO en gastouders door deze voorwaarde niet onder de regeling Gratis VOG vallen? Zo
ja, wat zijn hiervoor de beweegredenen?

Antwoord 1, 2 en 3

Medewerkers die verbonden zijn aan een onderwijsinstelling dienen in het bezit te
zijn van een geldige Verklaring Omtrent het Gedrag (hierna: VOG). De VOG is in het
primair-, voortgezet- en middelbaar beroepsonderwijs wettelijk verplicht voor onder
andere leraren, directieleden, (con-)rectoren, leraren/ onderwijsassistenten in opleiding.
Voor overblijfmedewerkers in het primair onderwijs is de VOG ook wettelijk verplicht.
Vrijwilligers die werken binnen de kinderopvang- en buitenschoolse opvangorganisaties,
vallen, indien zij vaker dan een half uur per drie maanden actief zijn op eenzelfde
locatie, vanwege hun structurele aanwezigheid ook onder de geldige VOG plicht. Dit
is neergelegd in de Wet kinderopvang en valt daarmee onder het systeem van verplichte
continue screening. Organisaties zijn wettelijk verplicht hen te registreren in het
Personenregister kinderopvang voor continue screening.2

De Regeling Gratis VOG voor vrijwilligers (hierna: de Regeling) is niet bedoeld voor
vrijwilligers van organisaties die al wettelijk verplicht zijn een VOG aan te vragen.
De meeste vrijwilligers die actief zijn bij scholen, kinderopvang, BSO of als gastouder
zijn al verplicht een VOG aan te vragen. Dergelijke vrijwilligers kunnen dus niet
gebruik maken van de Regeling. Alleen vrijwilligers van organisaties die niet al wettelijk
verplicht zijn een VOG aan te vragen, zoals hulpouders op scholen, kunnen deelnemen
aan de Regeling. Ik heb hiervoor gekozen, omdat het voornaamste doel van de Regeling
is te stimuleren dat organisaties voldoende aandacht hebben voor risico’s op grensoverschrijdend
gedrag en hier maatregelen voor nemen. Indien sprake is van een verplichting is geen
sprake meer van een te stimuleren vrijwillige keuze.

Vraag 4

Bent u van mening dat de verplichte regeling te scherp is waardoor bijna iedereen
die met regelmaat vrijwilligerswerk verricht eronder valt en hierdoor slechts een
marginale groep organisaties voor haar incidentele vrijwilligers aansluiting kan vinden
bij de regeling Gratis VOG? Zo nee, kunt u dit toelichten?

Antwoord 4

Nee, ik deel deze mening niet. Voor de meeste vrijwilligers geldt immers geen wettelijke
VOG verplichting. Organisaties waar deze vrijwilligers actief zijn, kunnen zich aanmelden
voor de Regeling, mits deze vrijwilligers werken met kwetsbare personen en mits zij
een actief en gedegen preventie- en integriteitbeleid hanteren.

Vraag 5

Bent u op de hoogte van het feit dat er steeds meer scholen, kinderopvang- en buitenschoolse
opvangorganisaties zijn die ook onder de regeling willen vallen?

Antwoord 5

Ik heb vernomen dat er onder andere bij vrijwilligerskoepel NOV vragen zijn binnengekomen
van scholen, kinderopvang en BSO’s. Dit betroffen vragen over of – en zo ja onder
welke voorwaarden – zij gebruik kunnen maken van de Regeling.

Vraag 6

Ziet u ruimte om het merendeel van de bovengenoemde sector toch mee te laten profiteren
van de regeling Gratis VOG? Zo niet, waarom niet? Zo ja, is hier budget voor, hoeveel
zou een uitbreiding van de regeling Gratis VOG kosten en op welke termijn kan deze
aanpassing doorgevoerd worden?

Antwoord 6

Nee, deze ruimte zie ik niet. Zoals ik heb toegelicht in mijn beantwoording op vraag
3, ben ik van mening dat indien sprake is van een rechtsplicht, geen gebruik gemaakt
kan worden van de Regeling.

Vraag 7

Hoeveel aanvragen voor een Gratis VOG zijn er sinds de uitbreiding van deze regeling
gedaan? Is dit aantal conform de verwachtingen?

Antwoord 7

In november en december 2018 zijn in totaal ca. 20.000 aanvragen ingediend bij Justis.
Dit is bij benadering conform de verwachtingen.

Vraag 8

Op welke wijze is er naar organisaties gecommuniceerd over de verruiming van de regeling
Gratis VOG? Hoe gaat u de komende tijd deze communicatie verbeteren om de bekendheid
van de verruiming van de regeling verder uit te breiden?

Antwoord 8

Op 1 november jl. is een persbericht uitgegaan om organisaties te informeren over
de nieuwe regeling Gratis VOG. Tevens brengen de koepelorganisaties (NOV, NOC*NSF
en CIO) hun achterban op diverse manieren op de hoogte van de regeling Gratis VOG
en de verruiming die per 1 november 2018 gerealiseerd is.

In 2019 zal de communicatie van de koepelorganisaties geïntensiveerd worden en wordt
tevens actief contact gelegd met gemeenten en sectoren die voor 1 november 2018 nog
geen gebruik konden maken van de regeling. Dit jaar zal tevens een landelijke pool
van experts beschikbaar komen, die kunnen helpen bij het opstellen en implementeren
van het beleid bij organisaties.