Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van de leden Westerveld en Kwint over schoolkosten

Antwoord van Minister Slob (Basis- en Voortgezet Onderwijs en Media) (ontvangen 17 januari
2019).

Vraag 1

Bent u ervan op de hoogte dat sommige scholen forse extra bijdragen vragen voor bijvoorbeeld
tweetalig onderwijs en sportactiviteiten?

Antwoord 1

Ja. Sommige po- en vo-scholen bieden naast het reguliere onderwijs aparte stromen
aan, zoals tweetalig onderwijs of een sportstroom (voornamelijk in het vo). Om dit
te kunnen financieren worden vaak extra kosten bij ouders in rekening gebracht.

Vraag 2

Kunt u ons een overzicht sturen van de schoolkosten per school uitgesplitst naar schoolactiviteit
met daarin in ieder geval bedragen voor tweetalig onderwijs, buitenlandreizen, laptops
en tablets, sportactiviteiten en schaduwonderwijs?

Antwoord 2

We monitoren de schoolkosten in het po, vo en mbo periodiek door middel van een enquête
onder scholen en ouders. We hebben dus geen overzicht van de schoolkosten per school
uitgesplitst naar schoolactiviteit. Binnenkort ontvangt u de volgende Schoolkostenmonitor
van het po, vo en mbo. Daarin wordt expliciet aandacht besteed aan de kosten die ouders
maken voor tweetalig onderwijs, schoolreizen, laptops en tablets, en bijles en huiswerkbegeleiding.

Vraag 3

Kunt u ons een overzicht sturen van de ontwikkeling van deze bedragen in de afgelopen
20 jaar? Verwacht u dat deze bedragen de komende jaren zullen stijgen? Zo ja, met
welk bedrag?

Antwoord 3

In het po wordt de hoogte van de vrijwillige ouderbijdrage sinds 2000 gemonitord.
De gemiddelde ouderbijdrage is tussen 2000 en 2014 gestegen van omgerekend € 30 (f65)
naar € 42 per jaar1. Daarbij vraagt 75% van de scholen een bijdrage van € 50 of minder.

In het vo monitoren we de hoogte van de totale schoolkosten sinds schooljaar 2006–2007.
De kosten die ouders maken voor schoolreizen, laptops en tablets, bijles en huiswerkbegeleiding,
en extra onderwijsaanbod zoals tweetalig onderwijs worden daarin meegenomen. De meest
recente cijfers zijn van het schooljaar 2015–20162. In de periode 2006–2016 zijn de gemiddelde (totale) schoolkosten gedaald in alle
onderwijsniveaus van het vo. In het praktijkonderwijs van € 734 naar € 205, in het
vmbo van € 553 naar € 405, in het havo van € 568 naar € 505, en in het vwo van € 638
naar € 555 per jaar. Deze cijfers zijn gecorrigeerd voor inflatie en exclusief de
kosten voor schoolboeken. De schoolboeken in het vo zijn sinds 2008 al niet meer voor
rekening van ouders.

Binnenkort ontvangt u de volgende Schoolkostenmonitor van het po, vo en mbo. Daaruit
zal blijken hoe de hoogte van de schoolkosten zich de afgelopen jaren verder heeft
ontwikkeld.

Vraag 4

Hoe staan de extra schoolkosten in verhouding tot artikel 243 en artikel 27 lid 24 van de Wet op het voortgezet onderwijs (WVO)?

Antwoord 4

In het funderend onderwijs ontvangen scholen bekostiging vanuit de overheid voor personeelskosten
en de materiële exploitatie van de school. Ze mogen in aanvulling daarop een bijdrage
van ouders vragen, maar moeten daar dan wel informatie over opnemen in de schoolgids
(art. 24a WVO)5. Hierbij moet ook worden vermeld dat de bijdrage vrijwillig is. Uit artikel 27 lid
2 van de WVO6 volgt dat de toelating van een leerling niet van deze vrijwillige bijdrage afhankelijk
mag worden gesteld.

Vraag 5

Wat vindt u van dergelijke schoolkosten? Deelt u de mening dat het segregatie en kansenongelijkheid
in de hand werkt? Zo nee, waarom niet?

Antwoord 5

Ik ben van mening dat de vrijwillige ouderbijdrage kan leiden tot een rijker onderwijsaanbod.
Deze bijdrage is echter altijd vrijwillig en mag niet tot uitsluiting van leerlingen
leiden.

De PO-Raad en VO-raad hebben zich onlangs op hun algemene ledenvergaderingen achter
dit standpunt geschaard. Zij nemen dit mee in de herziening van hun gedragscode voor
schoolbesturen. De VO-raad signaleert nog wel knelpunten als het gaat om bijdrages
voor laptops en tablets, en voor extra onderwijsprogramma’s zoals tweetalig onderwijs.
Vaak wordt vanuit scholen een beroep gedaan op ouders om bij te dragen aan deze kosten.
Het is echter van belang dat scholen erkennen dat ouders hier in geen enkel geval
toe verplicht mogen worden. Hierover ga ik nog met de VO-raad in gesprek. Ik informeer
u hierover bij de aanbieding van de Schoolkostenmonitor.

Hoge schoolkosten dragen een risico in zich voor segregatie en kansengelijkheid. De
Onderwijsraad concludeerde recent ook dat jongeren uit verschillende sociale groepen
elkaar niet meer vanzelfsprekend tegenkomen op school7. Een van de prioriteiten in het kabinetsbeleid is het bestrijden van kansenongelijkheid.
De Minister voor Onderwijs, Cultuur en Wetenschap en ik informeren uw Kamer binnenkort
over ons beleid voor kansengelijkheid. Daarin nemen we ook het onderwerp segregatie
mee.

Vraag 6

Wat vindt u ervan dat schoolreisjes steeds verder weg zijn? Wat vindt u ervan dat
een deel van de leerlingen niet mee kan, omdat ouders de kosten niet kunnen betalen?

Antwoord 6

Ik verwijs u hierbij naar mijn antwoord op vraag 5.