Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van het lid Wassenberg over de zienswijze 'Dierproeven ten behoeve van de Veehouderij' van de Raad voor Dieraangelegenheden

Antwoord van Minister Schouten (Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit) (ontvangen 14 januari
2019) Zie ook Aanhangsel Handelingen, vergaderjaar 2018–2019, nr. 394.

Vraag 1

Heeft u kennisgenomen van de zienswijze «Dierproeven ten behoeve van de Veehouderij»
van de Raad voor Dieraangelegenheden?1

Antwoord 1

Ja. Ik heb deze zienswijze met mijn beleidsreactie op 9 november 2018 aangeboden aan
de Tweede Kamer (Kamerstuk 35 000-XIV, nr. 61).

Vraag 2

Erkent u dat de zienswijze geen antwoord geeft op de eerste twee opdrachtvragen? Kunt
u alsnog een antwoord geven op deze vragen?2

Antwoord 2

De RDA heeft mijns inziens in de zienswijze alle gestelde vragen beantwoord.

Vraag 3

Erkent u dat het in de zienswijze ontbreekt aan een fundamentele afweging of de (intensieve)
veehouderij als doel gerechtvaardigd is voor het doen van dierproeven? Vindt u dit
een tekortkoming van de zienswijze? Zo nee, waarom niet?

Vraag 4

Kunt u aangeven, in absolute aantallen en in percentages, hoe vaak de Centrale Commissie
Dierproeven de afgelopen vijf jaar een aanvraag voor dierproeven ten behoeve van de
(intensieve) veehouderij heeft afgewezen?

Vraag 5

Kunt u aangeven hoeveel aanvragen de Centrale Commissie Dierproeven de afgelopen vijf
jaar heeft beoordeeld waarin het productievermogen van het dier zijn natuurlijke grenzen
had bereikt of dreigde te overschrijden? Hoe zijn deze dierproeven beoordeeld?

Vraag 6

Deelt u de mening dat dierproeven die direct of indirect bijdragen aan het verder
belasten van dieren niet zouden moeten worden toegestaan? Zo nee, waarom niet?

Vraag 7

Kunt u aangeven hoeveel aanvragen de Centrale Commissie Dierproeven de afgelopen vijf
jaar heeft beoordeeld die gericht waren op het bestrijden van symptomen van gezondheids-
en welzijnsproblemen van dieren in de intensieve veehouderij, maar waarbij geen of
weinig aandacht was voor onderliggende oorzaken of voor alternatieve oplossingen?
Hoe zijn deze aanvragen beoordeeld?

Vraag 8

Deelt u de mening dat dit soort dierproeven niet zouden moeten worden toegestaan?
Zo nee, waarom niet?

Antwoord 3 t/m 8

Het Zelfstandige Bestuursorgaan Centrale Commissie Dierproeven (CCD) heeft mij geïnformeerd
dat er in de periode van 2015 t/m april 2018 144 projectaanvragen ten behoeve van
de veehouderij zijn behandeld. Van deze projectaanvragen zijn 5 projectaanvragen afgewezen
(3,4%).

Van de 144 projectaanvragen hebben 51 betrekking op het bestrijden van gezondheids-
en welzijnsproblemen van dieren in de veehouderij, 37 projectaanvragen hebben betrekking
op ontwikkeling en testen van vaccins of geneesmiddelen tegen dierziekten en 21 aanvragen
hebben betrekking op voeding van dieren in de veehouderij ter verbetering van de diergezondheid
of voor efficiënter voerverbruik. De overige aanvragen vallen onder: vergroten natuurlijke
weerstand door fokstrategieën, weefsel- en melkresidu studies, effecten op diergezondheid,
methodeontwikkeling, en overige onderwerpen gerelateerd aan de veehouderij in de breedste
zin.

In veel onderzoeksvoorstellen voor de veehouderij wordt gezocht naar optimalisatie
en efficiëntieverbetering in de huidige productiesystemen. Daarnaast is het onderzoek
erop gericht om de effecten van huidige veehouderijsystemen op gezondheid en welzijn
van mens en dier te ondervangen. De CCD heeft alle deze projectaanvragen zorgvuldig
afgewogen binnen de kaders van de Wet op de dierproeven.

Ik ben van mening dat de zienswijze van de RDA goede ondersteuning biedt aan de CCD
en de hele onderzoeksketen om dierproeven ten behoeve van de veehouderij in de toekomst
beter te kunnen plaatsen in de context van de transitie naar een duurzame veehouderij.

Tegelijkertijd erkent de RDA dat er nog steeds dierproeven nodig zullen zijn ter verbetering
van het dierenwelzijn en diergezondheid in de huidige houderrijsystemen en om een
bijdrage te leveren aan de verduurzaming van de veehouderij. Ik ben van mening dat
het belangrijk is om een goede balans te vinden in het streven naar minder dierproeven
en de ontwikkeling van meer duurzame veehouderijsystemen.

Vraag 9

Kunt u aangeven hoeveel aanvragen de Centrale Commissie Dierproeven de afgelopen vijf
jaar heeft beoordeeld ten behoeve van de veehouderij, waarbij sprake was van ernstig
ongerief?

Vraag 10

Kunt u aangeven wat het doel van deze experimenten was, waaruit de experimenten bestonden
en welk ongerief de dieren ondergingen? Hoe zijn deze aanvragen beoordeeld?

Antwoord 9 en 10

Er zijn 18 aanvragen beoordeeld waarbij een deel van de dieren potentieel ernstig
ongerief kan ondervinden. Hiervan zijn 17 aanvragen vergund.

Het betrof hier met name ontwikkeling en testen van vaccins tegen verschillende ziekteverwekkers
bij kippen, varkens en runderen.

In de vergunde aanvragen liep het percentage dieren dat mogelijk ernstig ongerief
zou kunnen ondervinden uiteen van 0,1% tot 50% van alle dieren in het project. In
8 van de 17 projecten is de ongeriefsinschatting «ernstig» voor minder dan 10% van
de dieren van toepassing.

Vraag 11

Deelt u de mening dat dierproeven voor de (intensieve) veehouderij in ieder geval
niet zouden mogen worden uitgevoerd als er ernstig ongerief optreedt? Zo nee, waarom
niet?

Antwoord 11

Mijn lijn met betrekking tot alle dierproeven is «nee, tenzij». Dat betekent dat dierproeven
alleen worden uitgevoerd als het niet anders kan. Indien een onderzoek niet op een
andere manier kan worden uitgevoerd dan met gebruik van proefdieren, is het aan de
CCD om een ethische afweging te maken over het ongerief van de proefdieren in relatie
tot de voordelen die het onderzoek oplevert voor mens, dier en milieu.

Vraag 12

Wat vindt u ervan dat de zienswijze dierproeven toestaat wanneer er voordelen zijn
voor andere duurzaamheidsdoelen binnen de veehouderij dan dierenwelzijn en de gezondheid
van dieren zelf?

Vraag 13

Deelt u de mening dat door de brede definitie van duurzaamheid die wordt gehanteerd
in de zienswijze (namelijk een betere gezondheid van mens en dier, een rendabele bedrijfsvoering,
minder uitstoot en beter dierenwelzijn) er onvoldoende kritisch naar de noodzaak van
dierproeven wordt gekeken?

Vraag 14

Deelt u de mening dat er binnen deze definitie tegenstrijdige belangen bestaan? Zo
nee, waarom niet?

Antwoord 12, 13 en 14

Ik deel de zienswijze van de RDA, waarin het uitgangspunt wordt gehanteerd dat een
dierproef ten behoeve van de veehouderij allereerst een directe bijdrage dient te
leveren aan het belang van het doeldier zelf, op het gebied van dierenwelzijn of diergezondheid.
Maar ook andere duurzaamheidsdoelen binnen de veehouderij tellen mee in de afweging,
zoals milieu, volksgezondheid, voedselzekerheid en economie. Soms kunnen deze belangen
inderdaad tegenstrijdig zijn. Dit betekent dat soms het belang van het dier afgewogen
moet worden tegen de belangen van andere duurzaamheidsdoelen. Symptoombestrijding
of enkel economisch belang zijn daarbij niet voldoende reden om een dierproef te verrichten.
Niet alleen de CCD maar alle partijen in de onderzoekketen gericht op de veehouderij
hebben een eigen verantwoordelijkheid in dit afwegingsproces.

Vraag 15

Deelt u de mening dat het teleurstellend is dat er in de zienswijze geen concreet
streefbeeld is opgenomen ten opzichte van proefdiervrije innovatie en het afbouwen
van het aantal proefdieren ten behoeve van de veehouderij? Zo nee, waarom niet?

Vraag 16

Bent u bereid in uw reactie op de zienswijze te komen tot een concreet afbouwplan
ten opzichte van het aantal dierproeven ten behoeve van de veehouderij en het aantal
dieren dat daarvoor gebruikt wordt?

Antwoord 15 en 16

De RDA ziet kansen om proefdiervrije innovatie te stimuleren voornamelijk in het voortraject
van het onderzoek. Hiervoor wil ik me inzetten binnen mijn traject Transitie Proefdiervrije
Innovatie (TPI) (Kamerstuk 33 236, nr. 71). Mijn streven is om het verminderen van dierproeven hand in hand te laten gaan met
de ontwikkeling naar meer duurzame veehouderijsystemen. Desondanks zal onderzoek op
het doeldier zelf ook in de toekomst noodzakelijk blijven om bij te dragen aan de
verduurzaming van de veehouderij en het belang van de dieren.

Vraag 17

Bent u bereid om uw reactie naar de Kamer te sturen voorafgaand aan de begrotingsbehandeling
van het Ministerie van Landbouw, Natuur en Voedselkwaliteit, die gepland is in week
44?

Antwoord 17

De vragen konden helaas niet voor de begrotingsbehandeling worden beantwoord vanwege
de benodigde afstemming met externe partijen (Aanhangsel Handelingen, vergaderjaar
2018–2019, nr. 394). De RDA zienswijze met mijn beleidsreactie is op 9 november 2018 aangeboden aan
de Tweede Kamer (Kamerstuk 35 000-XIV, nr. 61).