Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van het lid Leijten over het Frans-Duitse voorstel over de architectuur van een eurozonebegroting

Antwoord van Minister Hoekstra (Financiën) (ontvangen 19 december 2018)

Vraag 1 en 2

Hoe verklaart u dat de positie van Nederland zo afwijkt van het Duits/Franse voorstel
voor een eurozonebudget?1 2 3 4

Wat betekent het dat u «niet meteen» tegen het nieuwe voorstel bent – zoals Telegraaf
meldt of dat zelfs «het verzet» afneemt (NRC), terwijl u in de afbeelding op de tweet
stelt «minder dan overtuigd» (less than convinced) te zijn? Waarom zit er licht tussen
uw twitterstatement en uw woordelijke toelichting aan verzamelde journalisten?

Antwoord 1 en 2

Het kabinet is, in tegenstelling tot bijvoorbeeld Frankrijk, geen voorstander van
een aparte eurozonebegroting met een stabilisatiefunctie om de (gevolgen van) asymmetrische
economische schokken op te vangen. Volgens het kabinet kunnen bij de economische noodzaak
van een stabilisatiefunctie verschillende kanttekeningen worden geplaatst.

Lidstaten kunnen deze schokken opvangen door gebruik te maken van eigen budgettaire
buffers en zogenoemde automatische stabilisatoren in nationale begrotingen. Lidstaten
die voldoen aan de regels van het SGP en hun overheidsschuld niet uit hand hebben
laten lopen, zijn in staat vrijwel alle economische schokken op te vangen. De mogelijkheden
voor grensoverschrijdende schokabsorptie kunnen bovendien worden vergroot met het
versterken van de bankenunie en de kapitaalmarktunie, aangezien die de beschikbaarheid
van grensoverschrijdende financiering vergroten. Tot slot bestaat er met het ESM al
een noodfonds om lidstaten die toegang verliezen tot financiële markten, te ondersteunen
om schokken op te vangen.

Het kabinet staat open om budgettaire instrumenten te onderzoeken die convergentie
en het concurrentievermogen in de eurozone en daarbuiten bevorderen. U bent via de
verslagen van de Eurogroep5 en Eurotop6 over de recente overeenkomst op het gebied van de toekomst van de Economische en
Monetaire Unie (EMU) geïnformeerd. De regeringsleiders hebben de Eurogroep gemandateerd
om, in de context van het MFK, werk voort te zetten met betrekking tot de vormgeving,
implementatie en timing van een budgettair instrument voor convergentie en concurrentievermogen
voor de eurolanden. Het instrument voor convergentie en concurrentievermogen zal onderdeel
uitmaken van de begroting voor de EU27.

Ik merk op dat er expliciet is opgenomen in het generieke rapport van de Eurogroep
aan de regeringsleiders over de EMU dat er geen overeenstemming bestaat over de noodzaak
en vormgeving van een stabilisatiefunctie. Zoals bekend is Nederland, in tegenstelling
tot het Frans-Duitse voorstel voor de architectuur van een eurozonebegroting, geen
voorstander van een nieuw eigen middel. Zie verder het antwoord op vraag 3 en 4.

Vraag 3 en 4

Deelt u de analyse van Eurogroepvoorzitter Centeno die de eurozonebegroting een enorm
belangrijke bijdrage en een soort van doorbraak noemt?7

Erkent u dat een eurozonebudget (in of buiten de meerjarenbegroting van de EU) onderdeel
is van een transferunie? Zo nee, waarom niet? Zo ja, kunt u toelichten waarom Nederland
de deur op een kier zet voor zo een eurozonebudget?

Antwoord 3 en 4

De regeringsleiders hebben tijdens de eerdergenoemde Eurotop van 14 december jongstleden
de Eurogroep gemandateerd om, in de context van het MFK (dat voor de EU27 is), werk
voort te zetten met betrekking tot de vormgeving, implementatie en timing van een
budgettair instrument voor convergentie en concurrentievermogen voor de eurolanden.
Het instrument voor convergentie en concurrentievermogen zal onderdeel uitmaken van
de begroting voor de EU27.

Voor Nederland was en is van belang dat er geen mandaat werd gegeven om een instrument
uit te werken voor stabilisatie, al dan niet op basis van het bestaande Commissievoorstel,
dat het instrument onderdeel is van het MFK en dat gebruik zal worden onderworpen
aan strenge voorwaarden.

Met een dergelijk instrument kan invulling worden gegeven aan de door Nederland gewenste
koppeling tussen de EU-begroting en hervormingen die nationale economieën toekomstbestendig
maken, zoals uiteengezet in het regeerakkoord. Volgens het kabinet beperkt convergentie
tussen eurolanden juist de noodzaak van permanente transfers.

Vraag 5

Garandeert u dat u bij uw bezoeken aan de ministers van Financiën van Frankrijk en
Duitsland duidelijk de positie van Nederland zal weergeven en geen verzet zult opgeven?

Antwoord 5

Tijdens mijn bezoeken aan Frankrijk en Duitsland voorafgaand aan de Eurogroep-vergadering
van 3 december jongstleden en de Europese Raad van 14 december jongstleden heb ik,
in lijn met het regeerakkoord, benadrukt dat Nederland de noodzaak niet ziet van een
stabilisatiefunctie voor de eurozone om asymmetrische schokken op te vangen. Omdat
lidstaten met weerbare en veerkrachtige nationale economieën in staat zijn om zelf
schokken op te vangen heb ik de noodzaak van structurele hervormingen, bijvoorbeeld
op het gebied van dynamische product- en arbeidsmarkten, en gezonde overheidsfinanciën
benadrukt. Tot slot heb ik het belang van risicoreductie in het kader van de bankenunie
en het versterken van het ESM, in het bijzonder met betrekking tot het raamwerk voor
herstructurering van onhoudbare overheidsschuld en de rol van het ESM binnen programma’s,
onderstreept.

In het rapport aan regeringsleiders is uiteindelijk een split gemaakt tussen convergentie
en concurrentiekracht enerzijds en stabilisatie anderzijds. Er is expliciet opgenomen
dat er geen overeenstemming bestaat over de noodzaak en vormgeving van een stabilisatiefunctie.
Tot slot bevat de overeenkomst die in de Eurogroep is bereikt, zoals toegelicht in
het verslag van de Eurogroep, veel punten op het gebied van het ESM en de Bankenunie
waarvoor Nederland zich de afgelopen maanden hard heeft gemaakt en die de eurozone
wezenlijk versterken.

Vraag 6

Klopt de inschatting van Eurocommissaris Oettinger dat wanneer de Europese Commissie
maar streng is ten opzichte van Italië, dat Nederland dan wel in zal stemmen met de
verdere verdieping van de Europese Monetaire Unie (EMU)? Kunt u uw antwoord toelichten?8

Antwoord 6

Voor het kabinet staat voorop dat een sterke EMU allereerst sterke en veerkrachtige
nationale economieën vergt. De Europese begrotingsregels, vastgelegd in het Stabiliteits-
en Groeipact (SGP) bieden een raamwerk voor het pad naar of behoud van gezonde overheidsfinanciën.
Het kabinet vindt dat de Commissie de begrotingsregels strikt moet handhaven in alle
lidstaten, inclusief Italië. Daarnaast zet Nederland zich in voor institutionele hervormingen
van de EMU. De Nederlandse inzet voor de Eurogroep van 3 december jongstleden en de
Europese Raad van 14 december jongstleden was en is gebaseerd op de inschatting van
het kabinet hoe de euro duurzaam kan worden versterkt.