Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van de leden Pieter Heerma en Van Dam over het bericht ‘So werden Erdogan-Kritiker in Deutschland per App denunziert’

Antwoord van Minister Koolmees (Sociale Zaken en Werkgelegenheid), mede namens de
Ministers van Justitie en Veiligheid en van Buitenlandse Zaken (ontvangen 7 december
2018).

Vraag 1

Bent u bekend met het bericht uit de Frankfurter Allgemeine Zeitung van 25 september
2018 «So werden Erdogan-Kritiker in Deutschland per App denunziert»?1

Antwoord 1

Ja.

Vraag 2

Kent u de berichten uit Duitsland dat deze app gebruikt wordt om personen die zich
kritisch uitlaten over president Erdogan te rapporteren bij de Turkse politie?

Antwoord 2

Ja.

Vraag 3, 4

Kunt u bevestigen dat deze app ook in Nederland voor dit doeleinde wordt gebruikt?
Zo nee, heeft u signalen ontvangen dat deze app mogelijk ook in Nederland voor dit
doeleinde wordt gebruikt? Deelt u de mening dat dit ontwrichtend en onwenselijk is
dat zo’n app in Nederland wordt gebruikt?

Deelt u de mening dat het onacceptabel is als mensen via een app mede-burgers kunnen
rapporteren bij een buitenlandse overheid, in dit geval Turkije? Zo nee, waarom niet?

Antwoord 3, 4

Het is niet bekend hoe vaak de app in Nederland is gedownload en of de app wordt gebruikt
om personen vanwege hun (vermeende) politieke uitspraken of sympathieën aan te geven.
Als de app inderdaad voor dit doeleinde wordt gebruikt, dan is dit volstrekt onwenselijk.
Het kabinet onderschrijft en begrijpt de zorgen over het mogelijke gebruik van deze
app die er volgens berichten op sociale media binnen de Turkse-Nederlandse gemeenschap
bestaan en de wijze waarop de Turkse overheid omgaat met politieke tegenstanders.
Mochten er concrete aanwijzingen zijn dat de Turkse overheid actief oproept of aanmoedigt
om deze app in Nederland op een dergelijke wijze te gebruiken, dan zal Nederland Turkije
hierop aanspreken.

Het uitgangspunt is wel dat in Nederland van strafbare feiten aangifte wordt gedaan
bij de Nederlandse politie. De handhaving van de openbare orde in Nederland behoort
tot de exclusieve bevoegdheid van de Nederlandse autoriteiten. De Turkse politie is
vanzelfsprekend niet bevoegd haar taken op Nederlands grondgebied uit te oefenen zonder
expliciete toestemming van Nederland.

Zoals eerder gemeld zijn de politie en het Openbaar Ministerie extra alert op zaken
die voortvloeien uit de spanningen in de Turks-Nederlandse gemeenschap. Personen die
menen het slachtoffer te zijn van bedreiging en intimidatie worden nadrukkelijk opgeroepen
om melding en/of aangifte te doen.

Vraag 5

Welke mogelijkheden heeft u om hier tegen op te treden? Bent u bereid om in gesprek
te gaan met Apple en Google om deze app in Nederlandse appwinkels te verbieden? Zo
nee, waarom zou dat niet mogelijk zijn?

Antwoord 5

Het betreft hier een algemene politie-applicatie die primair bedoeld is voor gebruik
in Turkije. Dergelijke applicaties worden ook door de Nederlandse en andere overheden
gebruikt om contact tussen burgers en de overheid te faciliteren.

De beoordeling of een app wordt toegelaten in een appwinkel van aanbieders zoals Google
en Apple is primair de verantwoordelijkheid van die aanbieders. De beoordeling van
de inhoud van een app is, mede gelet op de vrijheid van meningsuiting, geen taak van
de overheid. Dit ligt echter anders als strafrechtelijke grenzen worden overschreden,
bijvoorbeeld doordat een app aanzet tot haat of geweld dan wel discriminerende inhoud
bevat.

Vraag 6

Zijn er, in Nederland en ons omringende landen, nog andere (online) «meldpunten» bekend
waar mensen medeburgers kunnen rapporteren bij een buitenlandse overheid?

Antwoord 6

De meeste Europese overheden maken gebruik van applicaties waarmee gebruikers melding
kunnen maken van overtredingen of contact op kunnen nemen met de politie. Het gebruik
van deze applicaties is niet geografisch beperkt.