Antwoord schriftelijke vragen : Antwoord op vragen van het lid Bergkamp over de verwijdering van het schilderij Regelrecht uit de rechtbank in Almelo

Antwoord van Minister Van Engelshoven (Onderwijs, Cultuur en Wetenschap), mede namens
de Ministers van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties en voor Rechtsbescherming
(ontvangen 19 november 2018). Zie ook Aanhangsel Handelingen, vergaderjaar 2018–2019,
nr. 592.

Vraag 1

Bent u bekend met het bericht «Rechtbank Almelo haalt schilderij met blote borst weg»?1

Antwoord 1

Ja.

Vraag 2

Wat is uw reactie op het feit dat de rechtbank er voor kiest om een schilderij, dat
al 26 jaar in het gebouw hing, aan het zicht te onttrekken? Bent u van mening dat
dit schilderij aanstootgevend is? Bent u van mening dat het weghalen van een dergelijk
schilderij, waarmee de suggestie wordt gewekt dat een ontblote borst niet in een rechtszaal
zichtbaar zou mogen zijn, aantasting van de essentie van kunst is? Zo nee, waarom
niet?

Antwoord 2

Zie het antwoord op vraag 3.

Vraag 3

Bent u van mening dat de inrichting van een rechtbank ondersteunend zou moeten zijn
aan de taak van de rechtbank, namelijk onafhankelijke en deskundige rechtspraak, zoals
een woordvoerder van de rechtbank in Almelo heeft laten weten? Bent u van mening dat
met het tonen van een schilderij met ontblote borst de taak van de rechtbank in het
geding zou kunnen komen?

Antwoord 3

Allereerst wil ik opmerken dat voor mij als uitgangspunt de vrijheid van kunst voorop
staat. Daarnaast geldt dat de inrichting van een gerechtsgebouw een verantwoordelijkheid
is van de rechtspraak. Het is in dit geval dus aan het gerechtsbestuur van de rechtbank
Overijssel om te beoordelen in hoeverre er in de ontvangen klachten over het schilderij
een aanleiding moet worden gezien om het schilderij van de publieke naar de niet-publieke
ruimte van het gerechtsgebouw in Almelo te verplaatsen.

Vraag 4

Laat deze casus zien dat de verhouding tussen kunst en maatschappij de laatste jaren
is veranderd en dat de samenleving kunst meer wil beïnvloeden? Is deze casus uniek
of zien we een conservatievere trend in Nederland en daarbuiten? Hoe belangrijk vinden
deze bewindspersonen de artistieke vrijheid?

Antwoord 4

Uitgangspunt is dat de vrijheid van kunst niet in het geding mag komen. De vrijheid
van artistieke expressie hoort bij onze samenleving. Louter op basis van deze casus
kan niet worden gesproken van een conservatievere trend in Nederland. Het gerechtsbestuur
heeft in zijn beslissing meegewogen dat een slachtoffer van een zedenmisdrijf heeft
aangegeven moeite te hebben met de plek van het schilderij Regelrecht in het gerechtsgebouw.

Vraag 5

Bestaat er beleid over welke kunst er in een openbaar gebouw tentoongesteld wordt
of mag worden? Wie bepaalt dit? Welke afwegingen spelen hierin een rol?

Antwoord 5

Nee. Dit behoort tot de eigen verantwoordelijkheid van bijvoorbeeld scholen, ziekenhuizen
of rechtbanken.

Vraag 6

Is er beleid voor kunst in de gebouwen van ministeries? Zijn de bewindspersonen van
mening dat er grenzen zijn voor kunst in hun ministerie? Zo ja, welke?

Antwoord 6

Er is beleid voor kunst in de kantoren van het rijk. De uitgangspunten hiervoor zijn
inhoudelijke betekenis, zeggingskracht, professionaliteit, diversiteit, esthetiek
en vakkundige presentatie. Ook dient de kunst financieel verantwoord te zijn en een
relatie te hebben met Nederland. Zoals eerder opgemerkt staat de vrijheid van expressie
voorop, waarbij de kunst niet onnodig kwetsend of discriminerend mag zijn. De rechtbank
heeft een eigen verantwoordelijkheid als het gaat om de kunstvoorziening.