Inbreng verslag schriftelijk overleg : Inbreng verslag van een schriftelijk overleg over o.a. de geannoteerde agenda informele Onderwijsraad 11-12 september 2025 (Kamerstuk 21501-34-441)

Binnen de vaste commissie voor Onderwijs, Cultuur en Wetenschap hebben enkele fracties
de behoefte om vragen en opmerkingen voor te leggen over de brieven van de Minister
van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap d.d. 1 september 2025 inzake de geannoteerde
agenda informele Onderwijsraad 11-12 september 2025 (onderwijs) (Kamerstuk 21 501-34, nr. 441) en d.d. 16 juni 2025 inzake verslag van de OJCS-Raad voor de onderdelen onderwijs
en cultuur van 12 en 13 mei 2025 (Kamerstuk 21 501-34, nr. 440).

De voorzitter van de commissie,

Bromet

Adjunct-griffier van de commissie,

Bosnjakovic

Inhoud

I

Vragen en opmerkingen uit de fracties

•

Inbreng van de leden van de GroenLinks-PvdA-fractie

•

Inbreng van de leden van de VVD-fractie

•

Inbreng van de leden van de NSC-fractie

•

Inbreng van de leden van de BBB-fractie

II

Reactie van de Minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap

I Vragen en opmerkingen uit de fracties

Inbreng van de leden van de GroenLinks-PvdA-fractie

De leden van de GroenLinks-PvdA-fractie hebben met belangstelling kennisgenomen van
het verslag van de beleidsdebatten van de formele OJCS-Raad d.d. 12 en 13 mei 2025
en van de geannoteerde agenda voor de informele Onderwijsraad van 11–12 september
2025. Deze leden hebben nog een enkele vraag.

Geannoteerde agenda 11–12 september 2025

De leden van de GroenLinks-PvdA-fractie juichen het van harte toe dat het mbo1 tijdens de komende informele bijeenkomst centraal wordt gesteld. Deze leden vinden
het van groot belang dat de rechtspositie van mbo-studenten en de ter beschikking
staande mogelijkheden voor professionele en persoonlijke ontplooiing gelijkwaardig
is aan die van ho2- en wo3-studenten. Zij vragen de Minister precies te analyseren in hoeverre daarvan in nationaal
en EU-verband sprake is, en zo nee, welke concrete verbeteringen geboekt moeten worden.
Lukt het mbo-studenten bijvoorbeeld onder alle omstandigheden om gebruik te maken
van uitwisselingsprogramma’s? Worden stages in de EU over en weer erkend door mbo-instellingen?
Kwalificeren EU-mbo-opleidingen onder alle omstandigheden voor de EU-arbeidsmarkt?
In dit verband verbaast het deze leden nogal dat de doelstellingen uit de Raadsaanbeveling
beroepsonderwijs uitgaat van de bescheiden doelstellingen dat slechts 82 procent van
de afgestudeerden aan het beroepsonderwijs kort na het afstuderen de arbeidsmarkt
op kan en om te streven naar 60 procent van de leerlingen die tijdens hun opleiding
gebruik moet kunnen maken van leermobiliteit. Waarom niet streven naar maximale toegang
tot de arbeidsmarkt en leermobiliteit, zo vragen deze leden.

Daarnaast vragen de leden van de GroenLinks-PvdA-fractie in hoeverre het in andere
landen lukt om mbo-studenten een eerlijke stagevergoeding te betalen. Deze leden zien
grote verschillen tussen landen. In Frankrijk is er sprake van een wettelijke verplichte
stagevergoeding, terwijl er in Nederland voornamelijk mbo-studenten helemaal niets
krijgen. Deze leden vragen hoe het staat met de Europese richtlijnen op dit gebied,
om alle mbo-studenten in Europa te voorzien van een eerlijke vergoeding.

De leden van de GroenLinks-PvdA-fractie onderschrijven van harte de resolutie van
het Europees parlement (2024) voor de erkenning van het beroepsonderwijs als gelijkwaardig
aan een academische studie. Deze leden horen graag hoe het kabinet zich verhoudt tot
het doel voor een gelijkwaardige positie van het mbo ten opzichte van academische
opleidingen. Daarnaast horen deze leden graag hoe op nationaal en Europees niveau
invulling wordt gegeven aan deze gelijkwaardigheid en welke prioriteiten worden gegeven
bij de totstandkoming en uitvoering van de Herning-verklaring.

Breder zijn de leden van de GroenLinks-PvdA-fractie benieuwd naar de uitkomsten van
het Kopenhagenproces, waarmee binnen de EU sinds 2002 gewerkt wordt aan versterking
van Europese samenwerking in het beroepsonderwijs. Kan de Minister voorzien in een
weergave van de sinds 2002 geboekte resultaten? Deze leden vragen voorts in hoeverre
de ervaringen met dit versterkingsproces leiden tot ambitieuze doelstellingen voor
de komende jaren, waarin de Herning-verklaring richting moet geven aan versterking
van de positie van het beroepsonderwijs in de EU. Welke concrete doelstellingen en
welke beleidsmaatregelen kunnen de komende tijd verwacht worden?

Verslag formele raad 12–13 mei 2025

De leden van de GroenLinks-PvdA-fractie hebben kennisgenomen van de Raadsconclusies
inzake het ondersteunen van jonge kunstenaars en van het rechtskader voor audiovisuele
mediadiensten en videoplatformdiensten. Deze leden zijn benieuwd naar de stand van
zaken rond de voorgenomen investeringen in het Creative Europe programma. Wat is momenteel
te zeggen over de financiële ruimte voor dit programma? Daarnaast horen deze leden
graag over de ontwikkeling van het Europees Cultuur Kompas; welke initiatieven zijn
inmiddels genomen om dit idee te concretiseren?

Inbreng van de leden van de VVD-fractie

De leden van de VVD-fractie hebben kennisgenomen van de geannoteerde agenda voor de
informele OJCS-Raad van 11 en 12 september 2025 en hebben daarover nog enkele vragen.

Vaardigheidsunie

De leden van de VVD-fractie delen de ambitie van het kabinet om het mbo in Nederland
te versterken, maar blijven kritisch kijken naar eventuele toenemende Europese bevoegdheden
op dit onderwerp. Zo lezen deze leden over het voornemen van de Commissie om met de
zogeheten Vaardigheidsunie tekorten aan vaardigheden en mismatches op de arbeidsmarkt
tegen te gaan. Zij vragen in hoeverre de Vaardigheidsunie past in de reeds bestaande
inzet van de Minister om de problemen waar het beroepsonderwijs mee kampt op te lossen.
Zij vragen de Minister voorts of andere lidstaten met dezelfde problematiek dan wel
arbeidsmarktkrapte kampen en of zij vergelijkbare beleidsmaatregelen als Nederland
nemen.

Ook lezen de leden van de VVD-fractie over de wens van de Commissie om gezamenlijke
Europese studieprogramma’s te stimuleren waarbij de mogelijkheid tot een Europees
diploma wordt verkend. Deze leden zijn blij met de terughoudende houding van het kabinet
ten aanzien van Europese diplomalabels en vragen wat de inzet van de Minister gaat
zijn in het gesprek over dit onderwerp. Ook vragen deze leden de Minister te reflecteren
op de in de brief genoemde individuele leerrekeningen. Gaat het hierbij in Nederlandse
context om subsidieregelingen voor professionele ontwikkeling, zoals bijvoorbeeld
de SLIM-regeling4? Wat zou de ondersteuning van de Commissie hierbij inhouden?

Herning-verklaring

De leden van de VVD-fractie lezen over de Herning-verklaring over aantrekkelijk en
inclusief beroepsonderwijs en lezen voorts dat in bovengenoemde verklaring de ambitie
is opgenomen dat in 2030 minstens 12 procent van de vocational education and training
(VET)-studenten en -docenten internationale leerervaring opdoet. Kan de Minister aangeven
hoe zij voorkomt dat dergelijke Europese doelstellingen druk zetten op Nederlandse
onderwijsinstellingen om deel te nemen, ook als dat niet past bij hun eigen studentenpopulatie
of onderwijsaanbod?

De leden van de VVD-fractie vragen de Minister naar de huidige stand van zaken van
internationalisering in het mbo. Deze leden vragen of de internationale mobiliteit
onder Nederlandse mbo-studenten hoog is en of Nederland veel internationale mbo-studenten
ontvangt. Als dat het geval is, in welke studierichtingen is dat dan? Deze leden vragen
voorts hoe dit zich verhoudt tot het internationaliseringsbeleid van het kabinet.

Inbreng van de leden van de NSC-fractie

De leden van de NSC-fractie hebben kennisgenomen van de geannoteerde agenda voor de
informele OJCS-Raad (Onderwijs) d.d. 11–12 september 2025 en hebben daarover enkele
vragen en opmerkingen.

De leden van de NSC-fractie lezen in de geannoteerde agenda over grote ambities in
Europees verband om een forse internationaliseringsslag in het mbo te bewerkstelligen,
onder meer door studentenmobiliteit tussen lidstaten te bevorderen. Hoewel deze leden
het belang hiervan onderstrepen in het licht van structurele tekorten op de Europese
arbeidsmarkt, mogen de bredere maatschappelijke gevolgen van vergaande internationalisering
en mobiliteit niet uit het oog worden verloren. Of, en in welke mate, verdere stappen
moeten worden genomen om internationalisering en mobiliteit te bevorderen, hangt in
belangrijke mate af van deze bredere gevolgen.

De leden van de NSC-fractie merken op dat de situatie in Nederland dit duidelijk laat
zien; het Engels is steeds meer gaan domineren in het hoger onderwijs en de instroom
van studenten uit andere lidstaten fors is toegenomen – met alle gevolgen van dien.
Denk aan groeiende tekorten op de woningmarkt en veel meer studenten die opeens aanspraak
kunnen maken op studiefinanciering en tegen het gesubsidieerde wettelijke tarief relatief
voordelig kunnen studeren.

Het verbaast de leden van de NSC-fractie dat over deze bredere maatschappelijke gevolgen
met geen woord wordt gerept in de geannoteerde agenda en de Nederlandse inbreng in
het bijzonder. Deze leden vragen hoe dit komt. Is de Minister het met deze leden eens
dat de Europese discussie over verdere internationalisering van het mbo-onderwijs
alleen mag plaatsvinden als deze bredere maatschappelijke gevolgen daarbij ook in
overweging worden genomen? Kan de Minister deze leden toezeggen dat zij hierop bij
haar Europese gesprekspartners zal aandringen? Kan de Minister toezeggen dat zij de
inzet van voormalig Minister Bruins voortzet om in Europees verband tot een gelijker
speelveld te komen als het gaat om de publieke baten en lasten die met internationalisering
gepaard gaan, bijvoorbeeld door betere Europese regelgeving voor de aanspraak op studiefinanciering,
zo vragen deze leden.

Inbreng van de leden van de BBB-fractie

De leden van BBB-fractie constateren dat de Europese Commissie inzet op een Vaardigheidsunie
en een gemeenschappelijke onderwijsruimte. Deze leden pleiten voor behoud van nationale
onderwijsvrijheid en een focus op basisvaardigheden. Hoe waarborgt de Minister dat
de Nederlandse autonomie in het onderwijs behouden blijft binnen de Europese onderwijsruimte?
Is de Minister bereid om bij de verdere uitwerking van de Vaardigheidsunie expliciet
aandacht te vragen voor basisvaardigheden zoals taal, rekenen en digitale geletterdheid,
zo vragen deze leden.

II Reactie van de Minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap