Lijst van vragen en antwoorden : Lijst van vragen en antwoorden over de voortgangsbrief verbeteraanpak UWV (Kamerstuk 26448-812)

Nr. 820
LIJST VAN VRAGEN EN ANTWOORDEN

Vastgesteld 10 april 2025

De vaste commissie voor Sociale Zaken en Werkgelegenheid heeft een aantal vragen voorgelegd
aan de Minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid over de voortgangsbrief van 24 maart
2025 inzake verbeteraanpak UWV (Kamerstuk 26 448, nr. 812).

De Minister heeft deze vragen beantwoord bij brief van 10 april 2025.

Vragen en antwoorden zijn hierna afgedrukt.

De voorzitter van de commissie, Tielen

Adjunct-griffier van de commissie, Van den Broek

Vragen en antwoorden

1. Langs welke wegen heeft het Uitvoeringsinstituut Werknemersverzekeringen (UWV)
vastgesteld dat er bij de overige uitkeringen geen fouten zijn gemaakt bij de vaststelling
van de hoogte van het dagloon?

In de Verbeteraanpak WIA-kwaliteit die in november 2024 met uw Kamer is gedeeld, is
in bijlage 11 specifiek ingegaan op de kwaliteit van andere wetten (WW/ZW/Wajong), de controles
die zijn uitgevoerd, wat geconstateerde fouten zijn en oorzaken daarvan. Ook is ingegaan
op gerealiseerde verbetermaatregelen en aanvullende verbetermaatregelen. Met de Kamerbrief
van januari 2025 over kwaliteit Wajong dienstverlening bent u specifiek nader geïnformeerd
over de kwaliteit Wajong2 en met de Kamerbrief, aanbiedingsbrief bij update Verbeteraanpak3 is uw Kamer op de hoogte gebracht van de laatste ontwikkelingen.

2. Hoeveel verander-, verbeter-, herstel en correctieoperaties lopen er bij UWV, zoals
verandermotor, de correctie van loonloze tijdvakken, Meting Operationele Kwaliteit
(MOK)? Kan een (korte) beschrijving gegeven worden van alle projecten / operaties?

In de Stand van de uitvoering sociale zekerheid krijgt uw Kamer halfjaarlijks inzicht
in ontwikkelingen in de uitvoering van de sociale zekerheid bij UWV en de SVB, waaronder
lopende trajecten en corrigeeracties. De Verbeteraanpak WIA-kwaliteit van november
2024 bevat in bijlage 1 een overzicht van de corrigeeracties 2023–20244. Aanvullend op dit overzicht is ook de corrigeeractie «systeemfout TW-ZW» in 2024
gestart. Bij de vaststelling van het recht op een aanvullende toeslag op grond van
de Toeslagenwet in aanvulling op een Ziektewetuitkering is gebleken dat incidenteel
de registratie van beoordelingen en/of betalingen niet heeft plaatsgevonden. Hierdoor
werd de beoordeling of betaling van de toeslag niet afgerond, waardoor de uitkeringsgerechtigde
geen toeslag uitgekeerd kreeg. Hierover is uw Kamer geïnformeerd in de Stand van de
uitvoering december 20245.

Bij de correctieoperatie van het WIA-dagloon is sprake van samenhang met vier andere
corrigeeracties. De inzet is om, daar waar sprake is van overlap, de correcties die
uit deze acties voortvloeien voor de betrokken mensen in één keer uit te voeren. Het
gaat om de volgende vier corrigeeracties:

1. Indexering WIA-daglonen; uit onderzoek door UWV is gebleken dat over de periode 2006
tot en met 2022, 52.821 dossiers gecontroleerd moeten worden op de juiste toepassing
van het indexcijfer bij de WIA-toekenning. Naar verwachting (en op basis van de ervaring
over 2023) zal zo’n 5% van deze dossiers daadwerkelijk gecorrigeerd moeten worden.

2. WIA-daglonen en loonloze tijdvakken; de Centrale Raad van Beroep heeft meerdere uitspraken
gedaan betreffende de WIA-dagloonvaststelling in situaties waarin sprake is van een
periode zonder inkomen (loonloos tijdvak) in de WIA-referteperiode.

3. Terugvorderactie Abonnementenservice AW6; de Abonnementenservice Arbeidsongeschiktheidswetten (AW) geeft alleen een signaal
als een uitkeringsgerechtigde een nieuwe inkomstenbron heeft in de Polisadministratie.
Inkomsten in de Polisadministratie die uitkeringsgerechtigden niet zelf hadden doorgegeven
en die zijn gestart voordat deze inkomenssoort aan de Abonnementenservice AW werd
toegevoegd, werden daarom door UWV niet gekort op de uitkering. Dit speelde bij een
groep van 1.100 uitkeringsgerechtigden met opting-in inkomsten7. UWV is in april 2024 gestart met het herzien van de uitkeringen van deze groep uitkeringsgerechtigden

4. Arbeidsongeschiktheidspensioen (voornamelijk WAO en een kleiner deel WIA); zoals gemeld
in de Stand van de uitvoering van juni 20248 is door nader onderzoek van UWV gebleken dat voor ongeveer 2.000 personen de verrekening
van nabetalingen van arbeidsongeschiktheidspensioenen door pensioenfondsen niet of
niet juist heeft plaatsgevonden. Hierdoor hebben deze personen mogelijk een te hoge
uitkering ontvangen.

In de zomer ontvangt de Kamer een update van de Verbeteraanpak WIA waarin specifiek
aandacht is voor deze vier corrigeeracties die samenhangen met de corrigeerorganisatie.
De overige corrigeeracties worden halfjaarlijks benoemd in de Stand van de uitvoering.

Over de (steeds bredere) inzet van MOK, de ontwikkeling en evaluatie ervan is uw Kamer
eveneens geïnformeerd via de Verbeteraanpak WIA (november 2024 en maart 2025) en de
Kamerbrief kwaliteit Wajong van januari 2025. Ik verwacht uw Kamer voor het debat
op 16 april a.s. nader te informeren

De Verandermotor is een organisatieverandering en heeft tot doel de dienstverlening
van UWV te verbeteren en dat veranderingen sneller kunnen worden doorgevoerd. Eind
maart heeft de ondernemingsraad (OR) van UWV hier advies op gegeven, na zelf extern
advies te hebben ingewonnen bij TwynstraGudde (Organisatie ontwikkelingen (Verandermotor) | UWV). De OR heeft begrip voor de nut en noodzaak van deze verandering voor het verbeteren
van de dienstverlening, maar mist op belangrijke onderdelen nog informatie en richting.
UWV en de OR trekken nauw samen op om te komen tot een zorgvuldig en gezamenlijk vervolgproces.
Het is een traject in ontwikkeling, uw Kamer wordt op een later moment nader geïnformeerd.

3. Is de correctieorganisatie enkel gericht op het herstel van fouten in de dagloonbereking
en de gevolgen daarvan of kan deze organisatie ook benut worden voor correctie van
andere fouten?

De corrigeerorganisatie is gericht op het controleren en mogelijk corrigeren van fouten
in de berekening van het WIA-dagloon en het effect daarvan op de uitkering. In deze
corrigeeractie worden ook de (correctie)acties meegenomen die in de vorige vraag zijn
benoemd: WIA-daglonen en loonloze tijdvakken, indexering WIA-daglonen, herstelacties
inlichtingenplicht en koppeling Abonnementsservice AW en arbeidsongeschiktheidspensioen.
Dit heeft als doel de uitkeringsgerechtigde in één keer de juiste WIA-uitkering te
laten ontvangen. In hoofdstuk 1 van de update op de Verbeteraanpak van eind maart
is de samenhang van deze corrigeeracties benoemd9.

4. Wanneer is deze correctieoperatie afgerond?

UWV geeft aan dat men verwacht dat het controleren en corrigeren van de mogelijke
WIA-dagloonfouten over de periode 1-1-’20 tot en met 31-12-’24 ongeveer 2 jaar in
beslag neemt.

5. Kan al iets gezegd worden over de variatie in de ernst van de fouten: is bijvoorbeeld
80 procent een fout van 20 euro in de maand, of 80 procent een fout van 200 euro in
de maand?

De analyses die UWV tot nu toe heeft uitgevoerd, zeggen nog onvoldoende over de variatie
van de fouten. Bij de recent uitgevoerde analyse is enkel beoordeeld of uitkeringsgerechtigden
in een mogelijke risicocategorie zitten. Of en hoe groot de eventuele fout is, moet
op het niveau van uitkeringsgerechtigden (één voor één) bepaald worden en wordt daardoor
pas duidelijk tijdens de loop van de correctieactie.

6. Is er al een nauwkeurige inschatting te maken van hoeveel geld iemand maximaal
heeft misgelopen per maand?

Zie het antwoord op vraag 5. Op dit moment is deze informatie nog niet voorhanden.

7. Kan de analyse van de 200.000 uitkeringen worden gedeeld?

Op welke wijze is deze analyse uitgevoerd, waar is naar gekeken? Welke fouten zijn
gedetecteerd, op welke schaal en met welke ernst? Is er ook breder gekeken dan fouten
in het dagloon?

De analyse die is uitgevoerd is specifiek gedaan op mogelijke fouten in het berekenen
van WIA-dagloon. In deze analyse is gebruik gemaakt van de kennis uit bestaande kwaliteitsrapportages
en specialistische kennis met betrekking tot het berekenen van WIA-daglonen. Hieruit
zijn potentiële risicocategorieën bepaald. UWV heeft vervolgens onderzocht hoe vaak
deze situaties bij alle 220.000 mensen voorkomen. Deze aanpak, de inhoud en uitkomsten
zijn getoetst door een externe adviesdienst.

UWV werkt aan een toegankelijke versie van de analyse. Het streven is deze voor 16 april
naar uw Kamer te versturen.

8. Hoe heeft UWV getoetst dat bij de overige uitkeringen (zijnde niet de 43.000) geen
aanleiding is om aan te nemen dat er in de hoogte van het dagloon fouten zijn gemaakt?
Langs welke meetlat zijn deze dossiers gelegd?

In de eerder benoemde analysefase zijn alle potentiële risicocategorieën bepaald voor
uitkeringsgerechtigden, die in de betreffende periode een recht op WIA hebben ontvangen.
Dit betekent dat voor uitkeringsgerechtigden die niet onder een risicocategorie vallen,
er geen aanleiding is voor controle en eventuele correctie. Voor de groep uitkeringsgerechtigden
(43.000) die in één van de risicocategorieën voorkomen, zal een individuele controle
moeten plaatsvinden. Pas daarna volgt mogelijk een correctie.

Binnen de groep waarvoor UWV geen aanleiding ziet om een controle uit te voeren, heeft
een uitgebreide validatie van 1.000 dossiers plaatsgevonden. Deze aanpak is getoetst
door een externe adviesdienst.

9. In welke mate gaat de correctieoperatie ten koste van de reguliere operatie? Klopt
het dat de wettelijke taak van eerstejaarsziektewet beoordelingen niet meer plaatsvinden?
Welke andere taken worden niet of minder verricht?

Om de correctieoperatie op een goede manier te kunnen doen en de dienstverlening te
kunnen voortzetten met oog voor de mensen, waarbij nieuwe fouten worden voorkomen,
is er ruimte nodig in de uitvoering.

SZW en UWV zijn met elkaar in gesprek over mogelijke maatregelen die als doel hebben
verlichting te bieden aan de uitvoering van UWV. Zowel specifiek ten behoeve van de
corrigeerorganisatie als dienstverlening UWV breed en zowel op de korte als op de
lange termijn.

Specifiek over de eerstejaarsziektewet beoordelingen (EZWB): de uitvoering van de
EZWB staat als gevolg van de mismatch en de prioritering op WIA-claimbeoordelingen
onder druk. UWV voert wel nog EZWB’s uit, maar niet altijd tijdig. Er werden in 2024
nog ruim 10.000 EZWB-beoordelingen (ex eigen risicodragers, ERD) gedaan. En ruim 6000
EZWB-ERD. In totaal zijn er dus ruim 16.000 EZBW uitgevoerd.

10. Wanneer kan het daadwerkelijk corrigeren van uitkeringen starten?

Zie de beantwoording op vraag 35

11. Zijn de Belastingdienst en UWV ook betrokken bij de correctie vanwege de ambitie
ook de keteneffecten in één keer te corrigeren? Is het haalbaar en realistisch om
als essentiële voorwaarden te stellen dat keteneffecten zoveel mogelijk voorkomen
worden en dat er duidelijkheid komt omtrent het terugvorderbeleid voordat met de daadwerkelijke
correcties kan worden begonnen?

Ja, relevante ketenpartners zijn hierbij betrokken. Het volledig wegnemen van keteneffecten
is helaas niet mogelijk. Ik werk samen met UWV en ketenpartners aan scenario’s met
als uitgangspunt om keteneffecten zoveel mogelijk weg te nemen. Hierbij kijken we
naast de gevolgen voor de uitkeringsgerechtigde ook naar de uitvoeringslast per ketenpartner.
Vanuit het belang voor de uitkeringsgerechtigden zijn de aanpak voor de keteneffecten
en duidelijkheid over het terugvorderbeleid belangrijke randvoorwaarden voor het starten
met het daadwerkelijk corrigeren.

12. Is er ook inzicht in hoeveel fouten er zijn gemaakt in het proces van de sociaal-medische
beoordelingen, los van de fouten in de dagloonberekening?

In tegenstelling tot de berekening van het dagloon heeft UWV onvoldoende inzicht in
het aantal fouten dat wordt gemaakt bij de sociaal-medische beoordelingen. In eerdere
steekproeven kwam het oordeel «nader te bepalen» vaak voor bij sociaal-medische beoordelingen.
Op basis van de schriftelijke dossiers kon niet worden vastgesteld of de beoordeling
juist of onjuist is. Het kan daar gaan om tekortschietende administratie of om fouten
in de beoordeling. Het opsporen en herstellen van eventuele fouten kost dusdanig veel
medische beoordelingen met terugwerkende kracht dat de hele dienstverlening van UWV
zou vastlopen.

Het is van belang te benadrukken dat het verlenen van sociaal medische dienstverlening
en het in beeld brengen van de kwaliteit hiervan, geen exacte wetenschap is. Cijfers
en percentages kunnen die indruk soms onterecht wekken. Een sociaal-medische beoordeling
kenmerkt zich door een professionele weging en oordeel. Hoewel beleid en professionele
standaarden altijd aan oordeelsvorming ten grondslag liggen, is er in zekere mate
ruimte voor professionele autonomie. Een kleine mate van verschil in de professionele
weging en oordeel is onvermijdelijk. Ook is elke situatie en elke uitkeringsgerechtigde
uniek. Dat zie je ook in de beoordeling terug, uiteraard binnen het kader van de wet.

13. Zijn er ook cijfers over hoeveel fouten er zijn gemaakt in de periode voor 2020?

Ja. De focus ligt op de dagloonvaststelling bij de sociaal medisch beoordelingen in
de periode 2020–2024, omdat in die periode in steekproeven, waarvan het aantal vanaf
2020 flink was teruggeschroefd, een substantieel aantal onjuistheden is aangetroffen.
Het foutpercentage lag in de periode vóór 2020 op een lager niveau, en fouten werden
opgespoord en hersteld. De foutmarge lag destijds rond de 5 procent. Dit percentage
is gebaseerd op een integraal beeld en een aselecte steekproef van voor die periode.
Ook het aantal dossiers dat onderzocht wordt, lag destijds hoger.

Onderstaande tabel toont de uitkomsten van de onderzoeken over de jaren 2017 tot en
met 2019:

Jaar

Juist

Nader te bepalen

Onjuist

N-waarde

2017

84%

11%

5%

2.669

2018

85%

10%

5%

2.781

2019

87%

8%

5%

2.376

14. Worden de fouten in de indexatie van het maatmanloon ook meegenomen in de samenhang
van corrigeeracties?

Op dit moment is UWV bezig met een analyse naar de omvang van de fouten in de indexatie
van het maatmanloon. Ook bekijkt UWV wat de impact is van deze fouten en in hoeverre
deze fouten zich voordoen in andere regelingen. Als dit inzicht er is kan ook worden
bezien hoe dit zich verhoudt tot de corrigeerorganisatie. U wordt hier schriftelijk
over geïnformeerd.

15. Als blijkt dat iemand een te hoge uitkering heeft gehad, krijgen zijn of haar
werkgevers dan de te hoge gedifferentieerde premie terug?

Als mensen een te hoge uitkering hebben gehad, dan betekent dat dat werkgevers een
te hoge uitkering of premie hebben betaald in de afgelopen jaren. Zoals ik in de voortgangsbrief
van 24 maart10 heb aangegeven bekijk ik op dit moment samen met UWV de doorwerking op werkgevers
en worden scenario’s ontwikkeld hoe daar het beste mee kan worden omgegaan.

16. Wat zijn de effecten van de te hoge of te lage uitkeringen voor de aanvullende
uitkeringen via verzekeraars en pensioenfondsen?

Verzekeraars en pensioenfondsen bieden aanvullende WIA-verzekeringen aan voor (individuele)
werknemers van werkgevers. Deze aanvullende WIA-verzekeringen zijn er in verschillende
vormen. Als een uitkering stijgt, dan kan dat leiden tot meestijgende of juist dalende
aanvullingen. Als een uitkering daalt, kunnen ook beide effecten optreden. Ook kan
het voorkomen dat een bijstelling van UWV geen doorwerking heeft op een aanvullende
uitkering. Er is daarom geen eenvoudige oplossing om onbedoelde doorwerking te beperken.
Hierover vindt overleg plaats met verzekeraars en pensioenfondsen.

17. Wanneer worden de resultaten verwacht van de lerende aanpak met twintig dossiers?

De lerende aanpak is gestart met 16 uitkeringsgerechtigden en hun specifieke situatie.
In de loop van de maand april worden de resultaten van deze groep beoordeeld. In deze
fase van de lerende aanpak worden de situaties (alleen) gecontroleerd en wordt de
impact op de uitkering bepaald. Er heeft nog geen feitelijke correctie plaats gevonden.
De betreffende uitkeringsgerechtigden worden gedurende het proces op de hoogte gehouden
van de voortgang. In de volgende voortgangsrapportage zal uw Kamer over de uitkomsten
hiervan worden geïnformeerd.

18. Wanneer is de lopende uitkeringsvaststelling op orde, nu er zorgen zijn over de
ingezette MOK? Lopen we het risico op nieuwe correctieoperaties als de huidige vaststelling
van uitkeringen niet op orde is?

Met het herintroduceren van de MOK’s en gerichte onderzoeken naar specifieke onderdelen
in het sociaal medisch beoordelen, is een eerste stap gezet in de verbetering van
de kwaliteitscontrole. Dit betreft een verandertraject dat over het gedrag van mensen
gaat. Het kost onder andere tijd om professionals op te leiden in de MOK. UWV evalueert
en verbetert gaandeweg de MOK methodiek en verwacht in het najaar deze methodiek op
orde te hebben. Ook is er extra sturing nodig zodat leren en ontwikkelen vanuit de
inzichten uit de MOK weer een werkend proces wordt. Het betreft dan het rondmaken
van de Plan-Do-Check-Act (PDCA)-cyclus. In 2025 is er onverminderd aandacht voor het
verder verbeteren en werkend krijgen van het kwaliteitsmanagementsysteem op alle aspecten
van de sociaal medische beoordeling.

UWV kan niet garanderen dat de kwaliteit van de dagloonvaststelling in de periode
september 2024 tot en met december 2024 inmiddels voldoende op orde was. Om die reden
is besloten de correctieoperatie uit te breiden tot eind 2024.

19. Wanneer is de «verdergaande automatisering» op orde en zijn er «heldere en eenduidige
instructie en ondersteuning voor het omgaan met ingewikkelde berekeningen en controles
van de gegevens»? Waarom zijn die instructies er nog niet?

In de WIA Fastlane verbetert UWV in korte sprints, stap voor stap, de systemen die
het WIA-proces ondersteunen van de aanvraag tot en met de verwerking van de toekenning
en de eerste betaling. Dit betekent dat er maandelijks verbeteringen worden doorgevoerd
in de processen, systemen en ondersteuning voor medewerkers. Ons streven is om vóór
het einde van het jaar de belangrijkste verbeteringen binnen dit deel van het WIA-proces
gerealiseerd te hebben.

Dit proces verloopt gefaseerd en wordt geïntegreerd met de optimalisatie van de betreffende
processtappen door middel van automatisering. Bij elke verbetering die UWV doorvoert,
wordt de bijbehorende werkinstructie direct aangepast en geoptimaliseerd. Op deze
manier zorgt UWV voor een integrale implementatie, zodat medewerkers maximaal profiteren
van verbeterde ondersteuning en het proces efficiënter en effectiever wordt uitgevoerd.

Nu al zijn de instructies beschikbaar, die medewerkers richtlijnen en handelingsinzicht
geven. Na elke verbetering die wordt doorgevoerd in het WIA proces, worden direct
de werkinstructies geüpdatet én ook verbeterd waardoor de medewerker wordt ondersteund
in het uitvoeren van het werk. Daarnaast verbetert UWV het werkproces door voor specifieke
situaties, die niet vaak voorkomen, speciale werkinstructies op te stellen zodat de
medewerker bijvoorbeeld in de vorm van een instructiefilmpje een naslagwerk heeft,
mocht zich zo’n situatie voordoen. Dat geeft de medewerker houvast en verkleint de
kans op het maken van fouten.

20. Kan er inzicht worden gegeven in hoe de handmatige controle van de juiste berekening
van het dagloon eruit ziet qua proces?

Het onderdeel van het proces van handmatige controle van de berekening van het dagloon
binnen de corrigeerorganisatie ziet er als volgt uit (op hoofdlijnen):

• aan de hand van een instructie per risicocategorie wordt de berekening van het WIA-dagloon
op de relevante onderdelen gecontroleerd.

• indien er daadwerkelijk een fout wordt geconstateerd, wordt het dagloon aan de hand
van de gecorrigeerde fout opnieuw berekend.

• er vindt een controle plaats op alle invoer van gegevens in de berekening.

• om de kwaliteit van de correcties binnen de organisatie te waarborgen vindt er daarnaast
een steekproefcontrole plaats over alle gecorrigeerde dagloonberekeningen.

21. Hoe verloopt de werving van medewerkers voor de corrigeerorganisatie tot nu toe?

Samen met de gecontracteerde mantelpartijen is een plan van aanpak opgesteld voor
de werving van medewerkers. De eerste fase binnen de corrigeerorganisatie wordt vormgegeven
samen met collega’s uit de betrokken onderdelen van UWV.

22. Heeft het UWV in de jaarlijkse staat van de uitvoering en knelpuntenbrief eerder
melding gemaakt van ingewikkelde wetgeving rond de vaststelling van het dagloon?

In de knelpuntenbrief van 202111 doet UWV melding van de complexiteit van de dagloonsystematiek WIA. Hierbij kaart
UWV aan dat het dagloonbesluit WIA financiële consequenties heeft voor een specifieke
groep mensen. Dit betreft verzekerden die voorafgaand aan hun arbeidsongeschiktheid
loonloze perioden kenden door toekenning van een WW-uitkering in de WIA-referteperiode.
In tegenstelling tot het dagloonbesluit voor WW-uitkeringsgerechtigden tellen tijdvakken
waarin geen loon is ontvangen, wel mee voor de berekening van de hoogte van het WIA-dagloon.
In de Stand van de uitvoering december 202412 is aangegeven dat dit knelpunt is opgelost door een aantal uitspraken van de Centrale
Raad van Beroep. Door deze uitspraken wordt UWV verplicht om alle loonloze tijdvakken
in de WIA-referteperiode, ongeacht de oorzaak ervan, te betrekken in de WIA-dagloonvaststelling.
Dit leidt tot een hoger WIA-dagloon.

23. Welke vereenvoudigingen die verkend worden hebben welk positief effect op de kwaliteit
van de uitvoering? Wat is precies nodig met welke effect om de kwaliteit van de uitvoering
op orde te krijgen?

In de voortgangsbrief van 24 maart13 is aangegeven dat samen met UWV nader bekeken wordt op welke wijze de dagloonsystematiek
geharmoniseerd en/of vereenvoudigd kan worden. Onderdeel daarvan is de vaststelling
van het dagloon minder foutgevoelig te maken. De nadruk in deze fase ligt op optimalisatie
binnen UWV. Dat betreft onder meer een heldere en eenduidige instructie en ondersteuning
voor het omgaan met ingewikkelde berekeningen en controles van de gegevens. Daarnaast
zet UWV in op verdergaande automatisering. Het zijn vaak handmatige onderdelen in
het proces die de berekening foutgevoelig maken.

Tevens onderzoeken UWV en SZW gezamenlijk mogelijke vereenvoudigingen van de dagloonsystematiek.
De inzichten die UWV opdoet over de veel gemaakte fouten wordt hierbij betrokken.
Tot slot wordt in de opvolging van het rapport van de onafhankelijke commissie toekomst
arbeidsongeschiktheid (OCTAS) op de korte termijn verkend hoe de druk op de uitvoeringsorganisatie
verlicht kan worden.

24. Heeft de aanpak van hardheden effecten op de tekorten aan verzekeringsartsen of
de kwaliteit van de operatie?

Maatregelen die hardheden verminderen kunnen invloed hebben op de vraag naar sociaal-medische
beoordelingen, zowel in positieve als negatieve zin. In de Kamerbrief over de opvolging
van OCTAS14 staat de ambitie om te vereenvoudigen centraal. Het verminderen van het aantal verschillende
regimes binnen de WIA geeft meer duidelijkheid aan mensen en kan een positieve invloed
hebben op de vraag naar sociaal-medische (her)beoordelingen. Het verlagen van de drempel
om een uitkering te ontvangen, kan juist leiden tot een hogere instroom in de WIA,
en daarmee een grotere vraag naar beoordelingen. Bij de voorstellen voor beleidsaanpassingen
is zowel de uitvoerbaarheid van sociaal medische beoordelingen als het leveren van
voldoende kwaliteit randvoorwaardelijk.

25. Hoe gaat het UWV de kennelijke grote verschillen in de praktijk en regionale verschillen
aanpakken?

De tijdigheid van beoordelingen en het terugdringen van de achterstanden in beoordelingen
heeft de afgelopen jaren hogere prioriteit gekend dan het verrichten van kwaliteitscontroles.
Meer aandacht voor de leer- en verbetercyclus is nodig ten behoeve van de ingezette
verbetering. In oktober 2024 is het instrument Meting Operationele Kwaliteit (MOK)
binnen het kwaliteitsmanagementsysteem (KMS) geherintroduceerd. Hiermee kwam de landelijk
aangestuurde periodieke controle door professionals in de districten terug. Er is
gekozen voor een kruislingse toets (tussen districten) om zo onder andere zicht te
krijgen op regionale verschillen. De regionale verschillen worden vervolgens transparant
gedeeld om van elkaar te leren, elkaar te inspireren en elkaar te helpen.

Ook in de WIA Fastlane worden stappen gezet, zie de beantwoording van vraag 19, waar
bijgedragen wordt aan uniformiteit in het werk.

Daarnaast is UWV bezig met een transitie naar het werken in Sociaal Medische Centra
(SMC’s), waarmee een meer uniforme werkwijze zal ontstaan. In de SMC’s wordt gewerkt
in multidisciplinaire teams. Het team bepaalt op welk moment en op welke manier de
sociaal medische dienstverlening wordt ingezet. De verwachting is dat het werken in
SMC’s veel zal opleveren voor de dienstverlening en de productiviteit. Nog niet alle
kantoren zijn even ver in deze transitie. UWV is bezig met een landelijke opschaling.
De verwachting is dat op 1 januari 2027 alle teams als volwaardig SMC functioneren.

Door vanuit die transparantie te sturen op het verbeteren van prestaties en het naleven
van afspraken zullen op termijn de bandbreedtes van de regionale verschillen kleiner
worden. Zoals ook in de beantwoording van vraag 12 is aangegeven, is het van belang
te benadrukken dat het verlenen van sociaal medische dienstverlening en het in beeld
brengen van de kwaliteit hiervan, geen exacte wetenschap is. Cijfers en percentages
kunnen die indruk soms onterecht wekken. Een sociaal medische beoordeling kenmerkt
zich door een professionele weging en oordeel. Hoewel beleid en professionele standaarden
altijd aan oordeelsvorming ten grondslag liggen, is er in zekere mate ruimte voor
professionele autonomie. Een kleine mate van verschil in de professionele weging en
oordeel is onvermijdelijk. Ook is elke situatie en elke uitkeringsgerechtigde uniek.
Dat zie je ook in de beoordeling terug, uiteraard binnen het kader van de wet.

26. Zijn er ook problemen of mogelijke fouten te verwachten bij de Ziektewet en Wajong?

Het is onvermijdelijk dat er in de uitvoering fouten worden gemaakt en dat zal in
de toekomst ook zo zijn. De insteek is om zo veel mogelijk fouten te voorkomen. Daarom
blijft UWV werken aan het verbeteren van de kwaliteit van de dienstverlening en aan
de implementatie en doorontwikkeling van het nieuwe kwaliteitssysteem.

Specifiek over problemen en mogelijke fouten in de Ziektewet heb ik uw Kamer reeds
het volgende laten weten. De kwaliteitsborging in de Ziektewet was in de periode 2020–2024
wezenlijk anders dan bij de WIA. In die periode zijn voor de Ziektewet wel risicogerichte
kwaliteitscontroles verricht en zijn de fouten die daaruit voortvloeien ook hersteld.
Vanaf het najaar 2025 wordt de Ziektewet meegenomen in de MOK-controles.

UWV heeft vanaf 2020 geen periodieke kwaliteitscontroles uitgevoerd op de Wajong-dienstverlening.
Hierdoor is er geen duidelijkheid over problemen of fouten in de Wajong-beoordelingen.
Overigens hangt de hoogte van de Wajong-uitkering niet af van een dagloonberekening.
De Staatssecretaris heeft uw Kamer op 24 januari jl. geïnformeerd over kwaliteitsonderzoeken
die UWV onlangs op de Wajong heeft uitgevoerd15. Op dat moment waren alleen voorlopige resultaten bekend. Ik verwacht uw Kamer voor
het debat op 16 april a.s. nader te informeren over de definitieve uitkomsten van
deze onderzoeken.

27. Worden in het extern onderzoek door EY ook de regionale verschillen in prestatie
betrokken en de oorzaak en oplossing daarvan?

Hoe kan het dat er regionaal «eigen aanpakken en/of modellen» worden gebruikt, die
naast mogelijke impact op efficiency, niet bijdragen aan een eenduidige uitvoering?

In het externe onderzoek naar het kwaliteitsmanagementsysteem worden opzet, bestaan
en werking van het kwaliteitsmanagementsysteem van UWV geëvalueerd en worden door
de onderzoekers voorstellen gedaan om het kwaliteitsmanagementsysteem en op grond
daarvan de kwaliteit van de dienstverlening verder te verbeteren. Het onderzoek wordt
uitgevoerd door middel van een documentstudie en interviews. Ook worden enkele districten
en rayons bezocht waarbij medewerkers in de uitvoering worden geïnterviewd. Door deze
bezoeken aan districten en rayons kunnen ook mogelijke (regionale)verschillen in de
uitvoering inzichtelijk worden. Een oorzaakanalyse van regionale verschillen in de
uitvoering is geen onderdeel van dit onderzoek. UWV is zich bewust van verschillen
in prestaties en werkwijzen en zet in op het volgen van een meer eenduidige werkwijze.

Voor het tweede deel van deze vraag verwijs ik u graag naar het antwoord op vraag
25.

28. Welke knelpunten zitten er in de keteneffecten, en welke keteneffecten zijn er
niet te voorkomen?

De problematiek rond keteneffecten is een complex vraagstuk. Een belangrijk onderdeel
van die complexiteit is het grote aantal ketenpartners en verschillende doorwerking
per individuele ketenpartner. De oplossing waarbij alle keteneffecten worden weggenomen
bestaat niet. Op dit moment is nog niet bekend welke keteneffecten er niet te voorkomen
zijn. UWV werkt samen met alle betrokken ketenpartners aan verschillende scenario’s,
waarbij het uitgangspunt is keteneffecten zoveel mogelijk weg te nemen.

29. Is de verwachting dat de afwijkingen in de vaststelling van het maatmanloon door
een verkeerde verwerking van Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS)-indexcijfers
tot een nieuwe correctieoperatie leiden?

De fouten in de indexering van het maatmanloon betreffen specifieke en goed af te
bakenen fouten. Op dit moment is UWV bezig met een analyse naar de omvang van de fouten
in de indexatie van het maatmanloon. UWV kijkt vervolgens hoe deze fouten kunnen worden
gecorrigeerd en in hoeverre correcties plaats kunnen vinden binnen de reguliere uitvoering
van UWV.

30. In welke mate kan het UWV met een gespecialiseerde team mensen persoonlijk gaan
ondersteunen, zoals nu verkend wordt? Worden ook oplossingen buiten UWV verkend?

UWV werkt al geruime tijd aan een intensivering van persoonlijk contact en begeleiding,
door middel van een speciaal team met persoonlijke cliëntondersteuners. Vanuit dit
team kunnen mensen een persoonlijk gesprek krijgen en bekijkt de cliëntondersteuner
op basis van de specifieke vragen en zorgen welke weg de cliënt kan bewandelen. Dit
kan leiden tot een herbeoordeling of herzieningsverzoek, maar ook tot andere dienstverlening
vanuit UWV zoals het Team Geldzorgen en mediation en een warme doorgeleiding naar
bijvoorbeeld de gemeente of een andere partij, indien dit van toepassing is. Belangrijk
om te melden is dat dit team verder wordt versterkt en de dienstverlening verder wordt
uitgewerkt.

Dit team zal bestaan uit gespecialiseerde cliëntondersteuners vanuit UWV zelf én van
buiten UWV, zodat er ook een onafhankelijke blik op de situatie kan worden geworpen.
UWV kan uitkeringsgerechtigden hierbij onafhankelijk financieel advies bieden.

31. Kunnen mensen in de groep met dossiers die het UWV niet verder onderzoekt alsnog
een verzoek doen om hun dossier te laten onderzoeken?

Mensen die hun dossier willen laten onderzoeken kunnen contact opnemen met UWV via
het Klanten Contact Centrum (KCC). Een cliëntondersteuner kan samen met de uitkeringsgerechtigde
bezien welke route het beste past bij diens situatie. Een uitkeringsgerechtigde kan
ook via het reguliere proces een herzieningsverzoek bij UWV doen.

32. Kan de correctieorganisatie garanderen dat voor mensen die met meerdere herstelacties
tegelijk worden geconfronteerd, de correctie in een keer uitgevoerd kan worden? Worden
daarbij ook de loonloze tijdvakken en de indexatie betrokken en mogelijke andere fouten?

Binnen de corrigeerorganisatie worden meerdere corrigeeracties (soms voor een deel
van de doelgroep) uitgevoerd. Naast de corrigeeractie WIA-dagloonvaststelling zijn
dat loonloze tijdvakken, WIA-indexatie, opting-in en Arbeidsongeschiktheidspensioen.
Voor mensen die met meerdere herstelacties tegelijk worden geconfronteerd, is de inzet
om de correctie in één keer uit te voeren. Vanwege de samenhang zal de uitvoering
van deze corrigeeracties worden bepaald in synchronisatie met de corrigeeractie WIA-dagloonvaststelling.

33. Wat wordt er precies niet meer gedaan rond de Werkloosheidswet (WW)? Wat zijn
de tijdelijke maatregelen om het huidige werk te verlichten, maatregelen die de uitvoering
van de WW moeten ontlasten?

Ik verken samen met UWV tijdelijke maatregelen om het huidige werk te verlichten.
Maatregelen worden onder andere gewogen op basis van de gevolgen voor uitkeringsgerechtigden,
uitvoerbaarheid, juridische mogelijkheden en budgettaire gevolgen. Op dit moment weet
ik nog niet welke maatregelen kunnen worden genomen om UWV te ontlasten. Mijn inzet
is u in de volgende voortgangsbrief te informeren over de concrete maatregelen die
ik voornemens ben te treffen.

34. Kan gegarandeerd worden dat er geen loze beloften aan mensen gedaan worden over
de operatie, bijvoorbeeld «Vanaf begin 2025 nemen wij contact op met mensen die sinds
2020 een WIA-uitkering krijgen. Als we fouten in de berekening hebben gemaakt, hoort
u hoe we deze gaan corrigeren. Mochten we andere fouten tegenkomen, dan herstellen
we die ook. In april 2025 beginnen we met het aanpassen van de uitkeringen.» (communicatie
van november 2024)?

UWV heeft de Verbeteraanpak WIA-kwaliteit afgelopen maanden steeds verder uitgewerkt
op basis van nieuwe of aangescherpte inzichten. Het kan voorkomen dat voortschrijdend
inzicht een aanpassing in de planning betekent. Dit neemt niet weg dat zoveel mogelijk
voorkomen moet worden dat gecreëerde verwachtingen niet worden waargemaakt.

35. Is het nog steeds correct dat UWV volgens de overall planning in juni start met
het corrigeren van fouten?

De start van het daadwerkelijk corrigeren is afhankelijk van de uitkomsten van de
gesprekken met de verschillende ketenpartijen. UWV start in het tweede kwartaal met
het controleren van de situaties van uitkeringsgerechtigden. De uitkomst van het gesprek
rondom keteneffecten bepaalt het moment van daadwerkelijk corrigeren.

36. Naar aanleiding van het Gateway rapport: welke onderbouwing is er om niet te speuren
naar mogelijke fouten voor 2020? Klopt het dat het eventueel corrigeren van fouten
voor 2020 vrijwel onmogelijk is: de reguliere werkzaamheden van UWV zouden dan totaal
tot stilstand komen? Klopt het dat er een besluit is genomen om aantallen boven kwaliteit
te plaatsen tijdens het begin van de Coronacrisis? Zo ja wie heeft dat besluit genomen?

De focus ligt op 2020–2024 omdat in die periode in steekproeven, waarvan het aantal
vanaf 2020 flink was teruggeschroefd, een substantieel aantal onjuistheden is aangetroffen
met impact op de hoogte en de duur van de uitkering van mensen zonder dat aan deze
bevindingen opvolging is gegeven. Dat ligt anders in de periode vóór 2020. Het foutpercentage
lag destijds op een lager niveau en fouten werden opgespoord en hersteld. Daarbij
is niet gezegd dat in de periode voor 2020 alle incidentele fouten werden opgemerkt.
Het eerlijke verhaal is inderdaad dat het speuren naar alle mogelijke fouten over
een langere periode, en het eventueel herstel daarvan, zou betekenen dat de reguliere
dienstverlening van UWV volledig vastloopt.

Zoals gemeld in de brief van 4 september16 is aan het begin van de coronacrisis besloten om minder onderzoeken te verrichten
naar de kwaliteit van de beoordelingen, zodat zoveel mogelijk medewerkers konden worden
ingezet om mensen te beoordelen en te voorkomen dat de achterstanden verder zouden
oplopen. Hierdoor zijn vanaf 2020 minder dossiers gecontroleerd. Dit besluit is door
UWV genomen en UWV heeft SZW daarover geïnformeerd.