Memorie van toelichting (initiatiefvoorstel) : Memorie van toelichting zoals gewijzigd naar aanleiding van het advies van de Afdeling advisering van de Raad van State

Nr. 7
MEMORIE VAN TOELICHTING ZOALS GEWIJZIGD NAAR AANLEIDING VAN HET ADVIES VAN DE AFDELING
ADVISERING VAN DE RAAD VAN STATE

I. ALGEMEEN

1. Inleiding en aanleiding

In dit hoofdstuk wordt de totstandkoming van dit initiatief toegelicht en wordt de
doelgroep weeskinderen onderbouwd met feiten en cijfers.

1.1 Weeskinderen

Het verliezen van ouders is een traumatische gebeurtenis die helaas nog elk jaar voorkomt.
Weeskinderen vormen een kwetsbare groep die extra bescherming verdient. Als daarbij
ook nog eens het risico bestaat dat het weeskind dakloos dreigt te worden, is de pijn
en angst niet te overzien.

Elk jaar zijn er weer schrijnende gevallen van kinderen die hun ouders verliezen en
op straat dreigen te belanden, omdat de huur wordt opgezegd. Alleen al de jaren 2020
en 2021 in de landelijke media: Sammy-Jo uit Hilversum1, Annica uit Didam2, Faith uit Schiedam3
4, de twee zusjes Fabienne en Valerie uit Enschede5,
6, Lisa uit Huizen7 en Marchiano uit Zoetermeer8. En dan nog al die schrijnende gevallen die niet het nieuws hebben gehaald, maar
wel op straat zijn beland en niet zelden in de daklozenopvang terecht zijn gekomen.
De lijst met namen is lang en groeit nog steeds elk jaar.

Op 17 november 2020 heeft de Tweede Kamer met algemene stemmen de motie-Koerhuis aangenomen,
waarin de Minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties wordt verzocht een
commissie op te starten die deze problematiek in kaart brengt, waarbij duidelijk wordt
welke woningcorporaties wel en niet de menselijke maat hanteren, en die met oplossingen
komt, waarbij het uitgangspunt is dat kinderen worden ondersteund om hun leven weer
op te pakken.9 Naar aanleiding van deze motie heeft de minister enkel een expertgroep opgericht
waarin Aedes, de Woonbond, de VNG, het Nederlands Jeugdinstituut en Stichting WeesWijzer
i.o. zijn vertegenwoordigd.10 Sindsdien is er nog altijd geen sluitende oplossing voor de doelgroep in zicht, behalve
dat er vanuit de expertgroep is gewerkt aan een gedragscode en een aanpassing van
de Regeling toegelaten instellingen volkshuisvesting 2015 (hierna: RTIV) voor woningcorporaties.11,
12 De gedragscode berust per definitie op het vertrouwen dat woningcorporaties goed
gedrag vertonen, maar uit de eerdergenoemde en recente voorbeelden blijkt echter dat
de gedragscode onvoldoende vertrouwen biedt en de problematiek niet oplost. De aanpassing
van de RTIV regelt slechts dat woningcorporaties weeskinderen een tijdelijk huurcontract
van maximaal twee jaar kunnen geven voor de huidige corporatiewoning en biedt onvoldoende
toegevoegde waarde. Kortom: er is nog geen sluitende oplossing, terwijl de schrijnende
gevallen zich weer aandienen.

Op 29 december 2022, een jaar nadat de gedragscode voor woningcorporaties is afgesproken,
is er helaas weer een schrijnend geval voorbijgekomen. Een kind dat veertien dagen
ervoor wees was geworden, dreigde op straat te belanden, omdat de huur dreigde te
worden opgezegd. Door de tussenkomst van Stichting WeesWijzer i.o. is dit voorkomen,
maar dit laat wel zien dat de gedragscode onvoldoende vertrouwen biedt en de problematiek
niet oplost.13 Dit geval heeft de sociale media gehaald, maar uit het rondetafelgesprek van 16 september
2021 blijkt dat veel gevallen de landelijke media niet halen.

1.2 Cijfers en feiten

De doelgroep van weeskinderen is moeilijk in cijfers te vatten. Elk individueel geval
is een verhaal op zich. Uit het rondetafelgesprek van 16 september 2021 blijkt dat
veel gevallen de landelijke media niet halen. Het Centraal Bureau van de Statistiek
(CBS) geeft wel een beeld van de grootte van de problematiek. Elk jaar worden er in
Nederland gemiddeld 205 jongeren in de leeftijd van 16 en 30 jaar wees. Gemiddeld
82 van hen wonen ten tijde van het verlies van zijn of haar ouder samen met hen in
een corporatiewoning.14 Hoewel dit een klein aantal kinderen betreft, is de pijn en angst voor ieder van
hen niet te overzien als het weeskind dakloos dreigt te worden. Over een periode van
tien jaar spreken we bovendien al over een groep van ongeveer 820 jongeren die in
de leeftijd van 16 en 30 jaar wees worden en in een corporatiewoning wonen.

1.3 Scope

Het welzijn van het weeskind staat voorop in het wetsvoorstel. Dit wetsvoorstel is
gericht op woningcorporaties en is aanvullend op het voorstel dat de Minister van
Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties eind 2021 heeft gedaan om te werken aan
een ontwerp van een wettelijke regeling die is gericht op woningcorporaties en particuliere
verhuurders.15

Onderstaand wordt eerst de voorgeschiedenis van dit initiatief toegelicht. Dan worden
de hoofdlijnen van het wetsvoorstel uitgewerkt. Vervolgens wordt de verhouding van
het wetsvoorstel tot de Grondwet en het EVRM verhelderd. Tot slot worden de gewogen
alternatieven met betrekking tot dit wetsvoorstel uiteengezet.

2. Voorgeschiedenis

In dit hoofdstuk worden de huidige stand van zaken, de voortzetting van de parlementaire
discussie en het rondetafelgesprek over de uithuiszetting van weeskinderen door woningcorporaties
toegelicht.

2.1 Huidige stand van zaken

Woningcorporaties konden al voordat de gedragscode bestond en de aanpassing van de
RTIV was doorgevoerd de keuze maken om nabestaanden het huurcontract voor onbepaalde
tijd voort te laten zetten, zodat weeskinderen konden blijven wonen in de huidige
corporatiewoning. Woningcorporaties zijn dit echter niet verplicht. Er hoeft hiervoor
dan ook geen toestemming gevraagd te worden bij de rechter. Woningcorporaties kiezen
hier helaas vaak niet voor en dat doet de vraag rijzen of een gedragscode wel voldoende
vertrouwen biedt en de aanpassing van de RTIV wel voldoende toegevoegde waarde biedt
om tot een sluitende oplossing te komen. Op grond van het huurrecht (artikel 7:268,
tweede lid, BW) heeft een persoon, indien er sprake is van een duurzame gemeenschappelijke
huishouding, zes maanden de tijd om de woning te verlaten of er bij de rechter aanspraak
op te maken om het huurcontract voort te zetten. Of er sprake is van een duurzame
gemeenschappelijke huishouding bepaalt een rechter van geval tot geval. Voor andere
personen die geen medehuurder zijn of geen duurzame gemeenschappelijke huishouding
voeren met de huurder, geldt dat de huur na twee maanden van rechtswege eindigt (artikel
7:268, zesde lid, BW). In ieder geval wordt tot nu toe de relatie ouder-kind vrijwel
altijd beschouwd alsof er geen sprake is van een duurzame gemeenschappelijke huishouding.

2.2 Voortzetting van de parlementaire discussie

Naar aanleiding van de motie-Koerhuis is geen commissie opgestart en omdat ook schriftelijke
vragen niet volledig zijn beantwoord, heeft de eerste initiatiefnemer mondelinge vragen
over de casus van Milo uit Almere gesteld op 13 april 202116,
17,
18. Tijdens dit mondelinge vragenuur heeft de eerste initiatiefnemer de toezegging gekregen
dat de volgende dag de Tweede Kamer een brief van Staatssecretaris van Financiën Vijlbrief
zou ontvangen waarin een sluitende oplossing wordt beschreven voor weeskinderen wonend
in een koopwoning.19 De dag erna is deze brief ontvangen door de Tweede Kamer.

In deze brief staat dat uit aangiftegegevens van de Belastingdienst bleek dat in de
periode van 2012 tot en met 2016 in totaal ongeveer 140 minderjarige kinderen als
wees een erfenis ontvingen. In ongeveer driekwart van deze gevallen was er belasting
verschuldigd over de erfenis. Doordat zij de erfbelasting niet konden betalen en als
kind geen hypotheek mogen afsluiten, moet het ouderlijk huis vaak worden verkocht
en dreigen deze kinderen op straat terecht te komen. De Staatssecretaris is met drie
oplossingen gekomen die door de tijd heen eerst voorlopig en vervolgens definitief
een oplossing moeten bieden. Per direct is er een aanwijzing aan de Belastingdienst
gekomen om weeskinderen uit koopwoningen niet langer op straat te zetten. Op de korte
termijn is de oplossing gekozen om dit vast te leggen in een beleidsbesluit, waarbij
aan het weeskind een renteloos uitstel van betaling wordt verleend voor de duur van
ten minste vijf jaar.20 Voor de middellange en lange termijn is de oplossing gekozen om dit vast te leggen
in de wet. Deze aanpassing van de wet is opgenomen in de Fiscale verzamelwet 2023.21 De initiatiefnemers gaan er hierbij vanuit dat dit geldt voor dezelfde groep weeskinderen
als in dit wetsvoorstel. Voor weeskinderen wonend in een koopwoning is er hiermee
een sluitende oplossing gekomen, maar voor weeskinderen wonend in een corporatiewoning
is dit niet het geval.

2.3 Rondetafelgesprek

Op 16 september 2021 heeft de Tweede Kamer een rondetafelgesprek georganiseerd over
uithuiszetting van weeskinderen door woningcorporaties. Tijdens dit rondetafelgesprek
zijn verschillende casussen toegelicht door vertegenwoordigers van Stichting WeesWijzer
i.o. en van de documentaire Niemands Nummer Één.22 Hieruit kwam naar voren dat woningcorporaties al tientallen jaren weeskinderen uit
huis zetten. Pas recent is er voor deze problematiek meer aandacht in de landelijke
media, mede door het toenemende woningtekort. De initiatiefnemers zijn naar aanleiding
van de casussen tijdens het rondetafelgesprek erg geschrokken dat weeskinderen vaak
de opdracht van woningcorporaties krijgen om al binnen veertien dagen het huis leeg
te ruimen en niet de landelijke media op te zoeken. Soms kregen weeskinderen zelfs
dwangmaatregelen opgelegd van woningcorporaties. Ondanks dat woningcorporaties er
al voor konden kiezen om weeskinderen het huurcontract voor onbepaalde tijd te laten
voortzetten, kozen woningcorporaties ervoor om in deze schrijnende gevallen dit niet
te doen. Woningcorporaties wijzen hierbij nu vaak op de wet dat het huurcontract niet
hoeft te worden voortgezet en vertalen dit helaas naar weeskinderen toe dat het huurcontract
niet zal worden voortgezet.

2.4 Afschaffing tijdelijke huurcontracten

Op 16 mei 2023 heeft de Tweede Kamer het initiatiefwetsvoorstel vaste huurcontracten
van de leden Nijboer en Grinwis aangenomen.23 Dit wetsvoorstel schaft tijdelijke huurcontracten af. Door een amendement24 van het lid Inge van Dijk is wel de mogelijkheid gegeven om voor bepaalde categorieën
van personen bij algemene maatregel van bestuur te regelen dat een tijdelijk contract
voor de duur van maximaal twee jaar is toegestaan. Tijdens de behandeling heeft de
Minister voor Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening een brief gestuurd waarin hij
aangeeft om de voorgestelde uitzonderingen op het wetsvoorstel in een algemene maatregel
van bestuur uit te werken.25 Op deze manier behouden woningcorporaties de maatschappelijk wenselijke uitzonderingen,
zoals die thans in artikel 22a van de RTIV zijn vastgelegd, om de aangewezen categorieën
personen een tijdelijk huurcontract aan te bieden. Het betreft hier bijvoorbeeld de
uitzondering dat verhuurders, waaronder woningcorporaties, weeskinderen een tijdelijk
huurcontract van maximaal twee jaar kunnen aanbieden. Als deze uitzondering er niet
zou zijn, dan zouden woningcorporaties – net zoals voor de aanpassing van de RTIV
– alleen de keuze hebben om weeskinderen een vast huurcontract of geen huurcontract
aan te bieden.

3. Hoofdlijnen van het wetsvoorstel

Om de problematiek van weeskinderen op te lossen worden in dit hoofdstuk de vier voorstellen
toegelicht om huurbescherming voor weeskinderen te regelen. Zo worden de informatieplicht
van woningcorporaties aan weeskinderen, de voortzetting van het huurcontract tot en
met het 27e levensjaar, de tijdelijke verlaging van de huurprijs en de vervangende passende huurwoning
vanaf het 28e levensjaar toegelicht.

3.1 Informatieplicht

Dit wetsvoorstel begint met een informatieplicht van woningcorporaties aan medebewoners,
waaronder weeskinderen, die op grond van het Burgerlijk Wetboek (artikel 7:268 BW)
niet zelf automatisch het wettelijk recht hebben om als huurder het contract voort
te zetten. Op dit moment wordt een pas wees geworden kind onvoldoende geïnformeerd
door de woningcorporatie over de rechten en plichten die hij of zij heeft en hoe de
woningsituatie eruit gaat zien. De informatieplicht moet beginnen met het voorgestelde
recht voor weeskinderen om in de huidige corporatiewoning te blijven wonen van het
16e tot en met het 27e levensjaar en met het recht om de huur voort te zetten als er sprake was van een
duurzame gemeenschappelijke huishouding. Een informatieplicht en hiermee het managen
van verwachtingen zorgt hiermee voor voldoende informatie. Zo wordt voorkomen dat
medebewoners voor traumatische verrassingen komen te staan, juist in een periode waarin
alle zekerheid al is ontnomen.

Een woningcorporatie wordt verplicht om een weeskind kort na het overlijden van de
ouder te informeren over de toekomstige woonsituatie. Gekozen is voor de periode van
minimaal twee weken en maximaal één maand na het overlijden van de ouder. Deze informatie
dient door middel van een aangetekende brief aan het weeskind te worden verstrekt.
Er is voor een minimale periode van twee weken gekozen om zo het weeskind tijd te
geven belangrijker zaken te regelen zoals de uitvaart. Op deze manier wordt het weeskind
niet direct geconfronteerd met zaken omtrent het eventueel verliezen van een woning,
aangezien dit al een traumatische periode is. Er is voor een maximale periode van
één maand gekozen om zo weeskinderen in staat te stellen om ook tijdig van hun rechten
gebruik te kunnen maken. Hoe ouder het weeskind, hoe groter de kans dat er sprake
is van een wederkerige relatie en hoe groter de kans om een duurzame gemeenschappelijke
huishouding aan te tonen en aanspraak te maken om het huurcontract voor onbepaalde
tijd voort te zetten (artikel 7:268, tweede lid, BW). De initiatiefnemers gaan er
hierbij van uit dat dit geldt voor de groep weeskinderen vanaf het 23e levensjaar, omdat die groep ook in aanmerking komt voor «reguliere» huurtoeslag.
Als de woningcorporatie er niet mee instemt dat het weeskind op basis van een duurzame
gemeenschappelijke huishouding het huurcontract voor onbepaalde tijd kan voortzetten,
dient uit de verstrekte informatie te blijken dat het weeskind een vordering hiertoe
kan instellen bij de rechter binnen een maximale periode van zes maanden na het overlijden
van de ouder. Voor weeskinderen die geen aanspraak kunnen maken om op basis van een
duurzame gemeenschappelijke huishouding het huurcontract voor onbepaalde tijd voort
te zetten, geldt dat zij tot en met hun 27e levensjaar de huur kunnen voortzetten op grond van het voorgestelde artikel 54d van
de Woningwet. Ook is geregeld dat de woningcorporatie het huurcontract van het weeskind
vanaf het 28e levensjaar alleen kan opzeggen als het weeskind en diens eventuele broer(s) of zus(sen)
een vervangende passende woning voor onbepaalde tijd kan verkrijgen.

De woningcorporatie is vrij in de invulling van het document, waarbij wel kan worden
opgenomen welke rechten en plichten het weeskind heeft, hoe de toekomstige woonsituatie
er mogelijk uit gaat zien en welke contactpersoon hiervoor benaderd kan worden. De
initiatiefnemers beogen dat met deze informatieplicht ook geregeld is dat er onder
meer aandacht wordt besteed aan de mogelijkheid om gebruik te maken van het aantonen
van een duurzame gemeenschappelijke huishouding. De initiatiefnemers hebben bovendien
voor ogen dat woningcorporaties twee weken na het verzenden telefonisch contact opnemen
met het weeskind om zich ervan te vergewissen dat de informatie duidelijk is en om
eventuele vragen van het weeskind te beantwoorden. Juist een eerste contact kan beter
snel na de brief plaatsvinden om geen (kostbare) tijd te verliezen. Uiteraard staat
het woningcorporaties vrij om met elkaar een gezamenlijk informatiepakket voor weeskinderen
samen te stellen, dat naast de persoonlijke brief wordt verstrekt. Een dergelijk initiatief
zouden door de initiatiefnemers van harte worden toegejuicht.

3.2 Voortzetting van het huurcontract tot en met het 27e levensjaar

In de jaren 2020 en 2021 hebben, ondanks de afspraak om vanwege de coronacrisis niemand
op straat te zetten, woningcorporaties toch aan weeskinderen geweigerd het huurcontract
van de ouders voort te zetten. Dit is geen incident dat alleen in de jaren 2020 en
2021 voorkwam. In de afgelopen tientallen jaren zijn woningcorporaties weeskinderen
op straat blijven zetten en dat moet stoppen.26 De reden dat het in de jaren 2020 en 2021 zoveel in de landelijke media is gekomen,
is het stijgende woningtekort en de coronacrisis die de gevallen extra schrijnend
maakten. Om te voorkomen dat weeskinderen op straat worden gezet, regelt dit wetsvoorstel
dat het weeskind het huurcontract kan voorzetten van het 16e tot en met het 27e levensjaar. Zoals in de toelichting bij dit wetsvoorstel wordt beschreven moet een
weeskind dat geen duurzame gemeenschappelijke huishouding met zijn of haar overleden
ouder heeft gehad op dit moment wettelijk gezien al na twee maanden het ouderlijk
huis verlaten. In de praktijk blijkt dat weeskinderen soms zes maanden de tijd krijgen
om nog in het ouderlijk huis te verblijven. De ervaring leert dat jongeren die één
jaar na het overlijden van hun ouder(s) worden uitgezet, die korte tijd als stressvol
en onzeker ervaren, en niet als «tijd om te rouwen». De initiatiefnemers van dit wetsvoorstel
willen daarom een aanpassing van de wet, zodat het weeskind het huurcontract kan voortzetten
tot en met het 27e levensjaar. Dit kan plaatsvinden vanaf het 18e levensjaar of vanaf het 16e levensjaar met toestemming van zijn wettelijke vertegenwoordiger (artikel 1:234,
eerste lid, BW) (voogd). Er is gekozen om het huurcontract tot en met het 27e levensjaar te laten lopen, omdat jongerencontracten nu wettelijk tot en met die leeftijd
kunnen worden gegeven (artikel 7:274c BW). Hoe ouder het weeskind, hoe groter de kans
dat er sprake is van een wederkerige relatie en hoe groter de kans om een duurzame
gemeenschappelijke huishouding aan te tonen en er aanspraak op te maken om het huurcontract
voor onbepaalde tijd voort te zetten (artikel 7:268, tweede lid, BW). De initiatiefnemers
gaan er hierbij vanuit dat dit geldt voor de groep weeskinderen vanaf het 23e levensjaar, omdat die groep ook in aanmerking komt voor «reguliere» huurtoeslag.
Daarnaast is in het coalitieakkoord «Omzien naar elkaar, vooruitkijken naar de toekomst»
afgesproken dat de kostendelersnorm wordt aangepast, zodat jongeren tot het 27e levensjaar niet langer meetellen als kostendeler voor de uitkering van huisgenoten.27 Een kind dat op een 16-jarige leeftijd wees wordt, zou langer in de woning kunnen
blijven wonen dan een jongere die op 25-jarige leeftijd wees wordt. De initiatiefnemers
zijn echter van mening dat diegene die als 16-jarige leeftijd wees wordt een schrijnender
geval betreft. De initiatiefnemers zijn daarom van mening dat het gerechtvaardigd
zou zijn om diegene langer in de woning te laten wonen. Zo kan er sprake zijn van
gepaste tijd en ruimte voor rouwverwerking zonder angst en stress voor dreigende dakloosheid.
Uiteraard hebben woningcorporaties altijd de ruimte om geheel vrijblijvend een nieuwe,
eventueel passender corporatiewoning aan te bieden.

Een tweede factor die meespeelt bij de keuze om het huurcontract tot en met het 27e levensjaar te laten lopen, is de biologische volwassenheid. Uit wetenschappelijk
onderzoek blijkt dat, wanneer zich tot en met het 27e levensjaar meerdere opgestapelde traumatische ervaringen voordoen, dit vaak tot meervoudige
problematiek leidt.28 Dit wetenschappelijk onderzoek wijst uit dat een stapeling van traumatische ervaringen
kan leiden tot ernstigere gevolgen.29 Uiteraard is geen weeskind hetzelfde. Stichting WeesWijzer i.o. heeft negen WeesProfielen
opgesteld, gebaseerd op casussen uit de periode 2007–2021.30 In al deze verschillende situaties blijkt dat het blijven wonen in het ouderlijk
huis van cruciaal belang is voor het toewerken naar een gezonde volwassen toekomst
na de opgelopen traumatische ervaringen.

Uiteraard zijn aan het blijven wonen in de huurwoning van de overleden ouder(s) enkele
voorwaarden verbonden. Het weeskind moet ten eerste de huurprijs kunnen betalen. De
woningcorporatie doet hiervoor een inkomenstoets. Dit vraagt de woningcorporatie bij
de Belastingdienst of het weeskind. Als het weeskind wat draagkracht, waaronder inkomen
en vermogen, betreft in aanmerking komt voor huurtoeslag, maar de rekenhuur (voor
de betreffende leeftijd) te hoog is om huurtoeslag te ontvangen, dan moet de woningcorporatie
de huurprijs, conform het voorgestelde artikel 54d, vierde lid, van de Woningwet tijdelijk
verlagen. Het weeskind moet ten tweede zijn of haar hoofdverblijf hebben gehad bij
de overleden huurder tot het moment van overlijden en moet het kind door het overlijden
van de huurder ouderloos zijn geworden. Dit hoofdverblijf kan worden aangetoond door
middel van bijvoorbeeld de Basisregistratie Personen (BRP). Als dit niet klopt, dan
kan bijvoorbeeld het ouderschapsplan worden gebruikt. In deze gevallen kan het ook
gaan om kinderen die wel nog een levende juridische ouder hebben, maar hier geen contact
meer mee hebben. In die gevallen wordt het kind ook gezien als een weeskind. Het komt
soms voor dat het weeskind geen contact heeft gehad met de overlevende ouder sinds
jonge leeftijd. De redenen hiervoor kunnen verschillen, maar betreffen vaak mishandeling
of verslaving van de overlevende ouder. Er is dan ook geen sprake van een ouder-kindrelatie,
en het dwingen om daar aanspraak op te maken, is vaak een opstapeling van een extra
traumatische ervaring. Het welzijn van het weeskind staat voorop in dit wetsvoorstel.

3.3 Tijdelijke verlaging van de huurprijs

In alle gevallen die bij de initiatiefnemers bekend zijn, lag het inkomen van weeskinderen
onder de huurtoeslaggrens. Vanwege een – voor hun leeftijd – te hoge rekenhuur, kunnen
zij toch niet in aanmerking komen voor huurtoeslag. Om ook ouderloze jongeren die
wat draagkracht betreft in aanmerking komen voor huurtoeslag, maar waarvan de rekenhuur
(voor de betreffende leeftijd) te hoog is, aanspraak op huurtoeslag te kunnen laten
maken, regelt het wetsvoorstel dat de woningcorporatie de huurprijs tijdelijk moet
verlagen. Voor ouderloze jongeren van 16 tot en met 22 jaar moet de huur worden verlaagd
naar de huurtoeslaggrens, bedoeld in artikel 13, eerste lid, onder b, van de Wet op
de huurtoeslag. Dit geldt ook voor vrije sectorwoningen van woningcorporaties. Als
ouderloze jongeren de leeftijd van 23 jaar hebben bereikt, kan de huurprijs weer worden
verhoogd. Ook voorziet het wetsvoorstel in een tijdelijke huurverlaging voor ouderloze
jongeren in de leeftijd van 23 tot en met 27 jaar die wat draagkracht betreft in aanmerking
komen voor huurtoeslag, maar waarvan de rekenhuur te hoog is om hiervoor in aanmerking
te komen. In die gevallen moet de huur worden verlaagd naar de huurtoeslaggrens, bedoeld
in artikel 13, eerste lid, onder a, van de Wet op de huurtoeslag. Dit geldt ook voor
vrije sectorwoningen van woningcorporaties. In lijn met het coalitieakkoord «Omzien
naar elkaar, vooruitkijken naar de toekomst, zal deze leeftijd van 23 jaar dalen naar
21 jaar, deze wetswijziging zal naar verwachting per 1 januari 2024 in werking treden.
Op grond van artikel 8 van de Wet op de huurtoeslag komen in beginsel uitsluitend
meerderjarige huurders in aanmerking voor de huurtoeslag. Voor minderjarige weeskinderen
is echter een regeling getroffen in artikel 10, tweede lid, van de Algemene wet inkomensafhankelijke
regelingen, waarin een minderjarige voor bijvoorbeeld het aanvragen van de huurtoeslag
als meerderjarige wordt aangemerkt als zijn of haar beide ouders zijn overleden. Voornoemd
artikel bepaalt echter voor een minderjarige die op grond van het voorgestelde derde
lid als ouderloos wordt aangemerkt, niet dat hij als meerderjarige wordt aangemerkt,
omdat er dan nog een overlevende ouder is. De initiatiefnemers gaan er hierbij vanuit
dat de huurslag van toepassing is voor alle minderjarigen die op grond van dit wetsvoorstel
als ouderloos worden aangemerkt.

3.4 Vervangende passende huurwoning vanaf het 28e levensjaar

Voor weeskinderen die geen aanspraak hebben kunnen maken om op basis van een duurzame
gemeenschappelijke huishouding het huurcontract van de huidige corporatiewoning voor
onbepaalde tijd voort te zetten en de huur hebben voortgezet op grond van het voorgestelde
artikel 54d van de Woningwet, moet er ook een oplossing komen voor de situatie vanaf
het 28e levensjaar. Zonder daarvoor iets te regelen, zou het kunnen voorkomen dat de huur
wordt opgezegd en het weeskind vanaf het 28e levensjaar op straat belandt. Om dit te voorkomen, regelt het wetsvoorstel dat de
woningcorporatie de huur van het weeskind vanaf het 28e levensjaar alleen kan opzeggen als blijkt dat het weeskind een vervangende passende
huurwoning voor onbepaalde tijd kan verkrijgen. De woningcorporatie kan die woning
aanbieden en de verkregen huurwoning moet passen bij de huishoudsamenstelling en de
draagkracht. Er is met deze oplossing aangesloten bij de opzeggingsgrond voor bepaalde
«doelgroepencontracten», zoals gehandicaptencontracten (artikel 7:274a BW). Daarvoor
is nu wettelijk geregeld dat deze alleen kunnen worden opgezegd als «tevens blijkt
dat de huurder (…) andere passende woonruimte kan verkrijgen» (artikel 7: 274, eerste
lid, onder c, BW). Een soortgelijke opzeggingsgrond voor huurcontracten die zijn voortgezet
op grond van het voorgestelde artikel 54d van de Woningwet zorgt ervoor dat moet blijken
dat weeskinderen een vervangende passende huurwoning voor onbepaalde tijd kunnen verkrijgen,
voordat het huurcontract van de huidige corporatiewoning kan worden opgezegd. Voor
weeskinderen wonend in een corporatiewoning komt er hiermee ook een sluitende oplossing.

4. Verhouding tot Grondwet en EVRM

In dit hoofdstuk worden afgewogen hoe dit wetsvoorstel zich verhoudt tot de grondrechten,
zoals die zijn opgenomen in de Grondwet en het Europees Verdrag voor de Rechten van
de Mens (EVRM).

4.1 Grondwet

Het woonrecht wordt beschermd onder andere door artikel 10 van de Grondwet. Het eerste
lid van dit artikel luidt: «Ieder heeft, behoudens bij of krachtens de wet te stellen
beperkingen, recht op eerbiediging van zijn persoonlijke levenssfeer.» De initiatiefnemers
zijn van mening dat deze bepaling in het bijzonder geldt voor een kwetsbare groep
die extra bescherming verdient, zoals weeskinderen.

4.2 EVRM

Het woonrecht wordt in het EVRM beschermd door artikel 8. Het eerste lid van dit artikel
luidt: «Een ieder heeft recht op respect voor zijn privé leven, zijn familie- en gezinsleven,
zijn woning en correspondentie.» De initiatiefnemers zijn wederom van mening dat deze
bepaling in het bijzonder geldt voor een het recht op respect voor het gebruik van
de woning voor een kwetsbare groep zoals weeskinderen. In deze doelgroep komt het
recht op respect voor zijn of haar gezinsleven en woning bij elkaar.

Voor woningcorporaties betekent dit voorstel een beperking van het eigendomsrecht.
Het eigendomsrecht is beschermd in artikel 1 van het Eerste Protocol bij het EVRM.
Dit recht biedt iedere natuurlijke of rechtspersoon het recht op een ongestoord genot
van zijn eigendom. Het eigendomsrecht kan gerechtvaardigd beperkt worden als die beperking
voorzien is bij wet, noodzakelijk is in het algemeen belang en ze proportioneel is.
Een beperking van het eigendomsrecht in de zin van artikel 1 van het Eerste Protocol
bij het EVRM kan bestaan uit ontneming of regulering van eigendom. Met het voorgestelde
recht voor weeskinderen om het huurcontract te kunnen voortzetten van het 16e tot en met het 27e levensjaar en om een tijdelijke huurkorting te kunnen krijgen voor een korte periode
tot en met hun 23e levensjaar wordt het eigendomsrecht voor woningcorporaties beperkt. De voorgestelde
initiatiefwet voldoet aan de voorwaarden voor een beperking van het eigendomsrecht.
Zo wordt de huurbescherming voor weeskinderen door middel van dit wetsvoorstel vastgelegd
in nationale wetgeving. Het wetsvoorstel dient ook een algemeen belang, namelijk het
bieden van huurbescherming aan een kwetsbare groep: weeskinderen. Ook is het wetsvoorstel
proportioneel. Het gaat om een betrekkelijk kleine groep aan wie voor een betrekkelijk
korte periode een tijdelijke huurkorting moet worden gegeven. Bovendien is het wetsvoorstel
uitsluitend van toepassing op woningcorporaties, die al het algemeen belang dienen
om huishoudens met een laag inkomen te huisvesten.

Ook artikel 17 van het Handvest van de grondrechten van de Europese Unie bepaalt dat
ieder recht heeft de goederen die hij rechtmatig heeft verkregen te bezitten, te gebruiken,
erover te beschikken en ze te vermaken. Uitdrukkelijk wordt de mogelijkheid geboden
om het gebruik van de goederen bij wet te regelen, voor zover het algemeen belang
dit eist. De initiatiefnemers zijn van mening dat er bij deze vorm van regulering
sprake is van een beperking van het eigendomsrecht die wordt gerechtvaardigd vanwege
het algemene belang.

5. Overwogen alternatieven

In dit hoofdstuk worden alternatieven met betrekking tot dit wetsvoorstel afgewogen.

5.1 Gedragscode

Zoals eerder in dit wetsvoorstel is beschreven, heeft de Minister van Binnenlandse
Zaken en Koninkrijksrelaties op basis van de expertgroep een gedragscode opgesteld
voor woningcorporaties om uithuiszettingen van weeskinderen te stoppen.31 De initiatiefnemers betwijfelen met Stichting WeesWijzer i.o. of een gedragscode
wel voldoende zekerheid biedt. De initiatiefnemers willen weeskinderen een wettelijke
zekerheid bieden. Zonder wettelijke zekerheid bestaat er immers nog altijd het risico
dat een woningcorporatie de keuze maakt om een weeskind uit huis te zetten. De initiatiefnemers
zien ook dat relevante partijen, zoals Aedes, te kennen hebben gegeven door middel
van een gedragscode aan zelfregulering te doen. Dit maakt woningcorporaties zelf verantwoordelijk
voor het stoppen van uithuiszettingen van weeskinderen en had ruimte kunnen bieden
voor maatwerk. Helaas blijkt in de praktijk dat nog altijd weeskinderen uit huis worden
gezet. De wettelijke basis ontbreekt en de gegeven verantwoordelijkheid wordt niet
gepakt door woningcorporaties en gaan ten koste van weeskinderen. Een jaar na publicatie
van de gedragscode en de aanpassing van de RTIV, blijkt dat een weeskind uit huis
is gezet. Door de tussenkomst van Stichting Weeswijzer i.o. is dit voorkomen, maar
dit laat wel zien dat de gedragscode onvoldoende zekerheid biedt.32 Dit wetsvoorstel vult de gedragscode en de aanpassing van de RTIV aan en regelt een
informatieplicht, de woonsituatie voor het 16e en 17e levensjaar, een voortzetting van het huurcontract tot en met het 27e levensjaar, een tijdelijke verlaging van de huurprijs tot en met het 27e levensjaar die een inkomen hebben onder de huurtoeslaggrens. Dit wetsvoorstel regelt
tevens dat het contract na het 27e levensjaar niet opgezegd kan worden als er geen vervangende passende huurwoning is.
Deze memorie van toelichting verduidelijkt bovendien de situatie voor weeskinderen
na het 27e levensjaar die op basis van een duurzame gemeenschappelijke huishouding het huurcontract
voor onbepaalde tijd kunnen voortzetten.

5.2 Tijdelijk huurcontract op initiatief van de woningcorporatie

De Minister van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties heeft naast de eerdergenoemde
gedragscode op basis van de expertgroep met een aanpassing van de RTIV woningcorporaties
de ruimte gegeven om het weeskind een tijdelijk huurcontract van maximaal twee jaar
te geven voor de huidige corporatiewoning.33 Omdat woningcorporaties de ruimte nu al hebben om de keuze voor een vast huurcontract
van onbepaalde tijd te maken maar deze ruimte vaak niet wordt benut, zijn de initiatiefnemers
met Stichting WeesWijzer i.o. van mening dat die ministeriële regeling onvoldoende
toegevoegde waarde biedt. Bovendien is dit slechts een tijdelijke oplossing en kunnen
we de schrijnende gevallen na twee jaar weer terugverwachten. Er zijn ook andere belangen
afgewogen, dan die van weeskinderen, bij dit voorstel tot voorzetting van de huur
voor langere tijd en verlaging van de huurprijs. Het financiële belang van woningcorporaties
is afgewogen. Gezien de goede financiële positie die woningcorporaties hebben, en
de financiële gevolgen van dit wetsvoorstel die verwaarloosbaar klein zijn voor woningcorporaties,
hebben de initiatiefnemers in dit wetsvoorstel gekozen voor het belang van weeskinderen.
Ook het belang van andere doelgroepen, zoals gewone woningzoekenden, is afgewogen.
Aangezien het wetsvoorstel ziet op een jonge kwetsbare doelgroep die wordt geconfronteerd
met een plotselinge, schrijnende situatie, is het van belang dat er stabiliteit blijft
bestaan die kan worden gegeven in het ouderlijk huis. Weeskinderen hebben niet de
keuze kunnen maken voor de situatie waarin ze zijn beland, en juist deze kwetsbare
positie moet beschermd worden. De initiatiefnemers zijn op de hoogte van de lange
wachttijden voor een sociale huurwoning en beseffen dat het laten blijven wonen van
een weeskind, ten koste gaat van een andere woningzoekende. De initiatiefnemers zijn
van mening dat de kwetsbare positie waar weeskinderen zich in bevinden hierin de doorslag
geeft. Juist in een tijd waarin alle zekerheid al is afgenomen, is het kunnen blijven
wonen in de eigen woning van doorslaggevend belang. Hierbij geldt dat indien de ouder
niet was overleden, de woning ook niet voor een andere woningzoekende in aanmerking
zou zijn gekomen.

5.3 Tijdelijk huurcontract op initiatief van het weeskind

Dit wetsvoorstel is gericht op het recht op het voortzetten van het huurcontract van
het 16e tot en met het 27e levensjaar. De initiatiefnemers hebben het alternatief overwogen om in dit wetsvoorstel
het weeskind het recht te geven op eerst een tijdelijk huurcontract van twee jaar
voor de huidige corporatiewoning en vervolgens op een nieuw huurcontract voor een
passendere corporatiewoning van het 16e tot en met het 27e levensjaar. Op deze manier krijgt het weeskind eerst twee jaar de tijd om te rouwen
in het ouderlijk huis. Het voordeel van een tijdelijk huurcontract is dat het weeskind
na twee jaar vanuit de huidige, eventueel grote corporatiewoning naar een kleinere,
eventueel passendere corporatiewoning voor één of twee personen kan gaan. De initiatiefnemers
zijn echter van mening dat een tijdelijk huurcontract het weeskind alsnog stress en
onzekerheid geeft. De vraag is ook voor welk probleem een tijdelijk huurcontract een
oplossing is. Een deel van de weeskinderen zal al in een kleine, passende corporatiewoning
wonen en dan is er geen probleem. Een ander deel van de weeskinderen zal met broer(s)
en zus(sen) zijn en voor hen is de huidige, eventueel grote corporatiewoning juist
passend en ook geen probleem. Kortom, het voordeel weegt niet op tegen het nadeel
en de vraag is voor welk probleem een tijdelijk huurcontract een oplossing is. Woningcorporaties
kunnen altijd de keuze maken om geheel vrijblijvend een kleinere, eventueel passender
corporatiewoning aan te bieden. Weeskinderen hebben niet de keuze kunnen maken voor
de situatie waarin ze zijn beland, en juist deze kwetsbare positie moet beschermd
worden. De initiatiefnemers wegen het belang van weeskinderen om in hun vertrouwde
omgeving te kunnen blijven wonen zwaarder dan het financiële belang van woningcorporaties
en het belang van andere doelgroepen.

5.4 Woningcorporaties en particuliere verhuurders

Dit wetsvoorstel is gericht op woningcorporaties. Omdat woningcorporaties het algemeen
belang dienen, kan het eigendomsrecht gerechtvaardigd meer beperkt worden. De initiatiefnemers
hebben het alternatief overwogen om dit wetsvoorstel te richten op woningcorporaties
en particuliere verhuurders. Omdat particuliere verhuurders niet het algemeen belang
dienen, kan het eigendomsrecht gerechtvaardigd minder beperkt worden. De initiatiefnemers
betwijfelen of de wettelijke zekerheid voor weeskinderen om het huurcontract te kunnen
voortzetten van het 16e tot en met het 27e levensjaar en om een tijdelijke huurkorting te kunnen krijgen binnen de grenzen van
het eigendomsrecht van particuliere verhuurders gerechtvaardigd kan worden. De initiatiefnemers
willen weeskinderen deze wettelijke zekerheid echter wel geven. De Minister van Binnenlandse
Zaken en Koninkrijksrelaties heeft bovendien eind 2021 het voorstel gedaan om te werken
aan een ontwerp voor een wettelijke regeling die is gericht op woningcorporaties en
particuliere verhuurders, maar hier is niets op gebeurd.34 Vanuit de praktijk kennen de initiatiefnemers ook geen voorbeelden van weeskinderen
die op straat zijn gezet door particuliere verhuurders. Sterker, sommige particuliere
verhuurders tonen wel de bereidheid om barmhartige keuzes te maken voor weeskinderen
zoals in de casus van Annica uit Didam. Zij is op straat gezet door een woningcorporatie
en heeft na een oproep in de landelijke media een woning aangeboden gekregen van een
particuliere verhuurder.35 De reden dat de initiatiefnemers geen voorbeelden kennen over particuliere verhuurders,
kan gelegen zijn in de kleine schaal waarop de meeste particuliere verhuurders verhuren
en hun huurders persoonlijk kennen. Dan weiger je niet het huurcontract van de ouders
voort te zetten

6. Financiële gevolgen

De financiële gevolgen van dit wetsvoorstel zullen voor woningcorporaties verwaarloosbaar
zijn. Elk jaar worden er in Nederland gemiddeld 82 jongeren in de leeftijd van 16
en 30 jaar wees, waarvan naar schatting circa gemiddeld 40 jongeren in de leeftijd
van 16 en 23 jaar. Die laatste groep is de groep voor wie woningcorporaties een huurkorting
moeten geven. De gemiddelde sociale huurprijs is 561 euro per maand en de huurtoeslaggrens
voor jongeren in de leeftijd van 16 en 23 jaar is 442 euro per maand.36 De huurkorting die zal worden gegeven is dus gemiddeld 119 euro per maand per wees
in de leeftijd van 16 en 23 jaar en de totale huurkorting gemiddeld 59.000 euro per
jaar. Dit bedrag zal de eerste zeven jaar van dit wetsvoorstel opbouwen, totdat de
uitstroom van weeskinderen uit de groep in de leeftijd van 16 en 23 jaar ongeveer
even groot is als de instroom. Omdat weeskinderen gemiddeld 3,5 jaar in deze leeftijdsgroep
zitten, zal de totale huurkorting die wordt gegeven structureel naar schatting circa
200.000 euro per jaar zijn. Op een totale huuropbrengst van circa 16 miljard euro
per jaar verdeeld over ruim 300 woningcorporaties zullen de financiële gevolgen voor
woningcorporaties voor deze leeftijdsgroep verwaarloosbaar klein zijn. Bovendien zal
de maximumleeftijd dalen van 23 naar 21 jaar vanaf 2024 in lijn met het coalitieakkoord
«Omzien naar elkaar, vooruitkijken naar de toekomst, waardoor de financiële gevolgen
voor woningcorporaties nog kleiner worden. Dit wetsvoorstel is op 23 februari 2023
bij de Tweede Kamer ingediend door de Minister voor Volkshuisvesting en Ruimtelijke
Ordening. De huurtoeslaggrens voor jongeren in de leeftijd van 23 tot 27 jaar is 752
euro. Dit ligt boven de gemiddelde sociale huurprijs, waardoor de financiële gevolgen
voor woningcorporaties voor deze leeftijdsgroep ook klein zullen zijn. De initiatiefnemers
zijn bovendien van mening dat dit een kerntaak van woningcorporaties is die woningcorporaties
al hadden moeten uitvoeren en die aansluit bij de huidige systematiek van tijdelijke
huurkorting.

II ARTIKELSGEWIJZE TOELICHTING

Artikel I

Met de voorgestelde toevoeging aan artikel 274 lid 1 van Boek 7 van het Burgerlijk
Wetboek wordt een nieuwe grond toegevoegd voor opzegging van de huurovereenkomst.
Als de huur op grond van artikel 54d van de Woningwet is voortgezet, kan de verhuurder
de huurovereenkomst opzeggen als de oudste bewoner die de huur als nieuwe huurder
heeft voortgezet, de leeftijd van achtentwintig jaar heeft bereikt. Ook wanneer de
oudste bewoner voor het bereiken van die leeftijd is overleden en jongere broers of
zussen de huur als medehuurder voortzetten op grond van het zesde lid van artikel
54d van de Woningwet, kan de huur pas worden opgezegd vanaf het moment dat hij anders
die leeftijd had bereikt. Van deze nieuwe opzeggingsgrond kan uitsluitend gebruik
worden gemaakt als blijkt dat de huurder en eventuele medehuurders als bedoeld in
het zesde lid van artikel 54d van de Woningwet andere passende woonruimte kan of kunnen
krijgen. Deze voorwaarde is ontleend aan artikel 274 lid 1 onder c van Boek 7 van
het Burgerlijk Wetboek.

Artikel II

Artikel 54c

Met het voorgestelde eerste lid wordt voor toegelaten instellingen een algemene informatieplicht geïntroduceerd richting
medebewoners van de overleden huurder. Dit betekent dat de medebewoner op grond van
het tweede lid niet eerder dan twee weken maar wel uiterlijk binnen een maand na overlijden van
de huurder bij aangetekende brief moeten worden geïnformeerd over zijn contractuele
rechten en plichten. Op deze manier wordt geborgd dat medebewoners in een vroeg stadium
worden geïnformeerd over bijvoorbeeld wanneer de huur eindigt en welke mogelijkheden
zij eventueel hebben om de huur (tijdelijk) voort te zetten. Omdat de verhuurder via
de informatieplicht betrokken is bij de voortzetting van de huur op grond van het
voorgestelde artikel 54d, is ervoor gekozen om artikel 54d niet toe te voegen aan
de meldplicht uit artikel 270a van Boek 7 van het Burgerlijk Wetboek. Dit zou voor
de medebewoner een onnodige administratieve last opleveren.

Artikel 54d

Met het eerste lid wordt geregeld dat de bewoner die voldoet aan de voorwaarden zoals opgenomen in het
tweede lid de huur kan voortzetten bij overlijden van de huurder van een woning van
een toegelaten instelling. De bewoner kan de huur voortzetten totdat hij de leeftijd
van achtentwintig jaar bereikt. Dit is een aanvulling op artikel 268, tweede lid,
van Boek 7 van het Burgerlijk Wetboek. Indien de bewoner de huur voor onbepaalde tijd
wil voortzetten zonder bijzondere opzeggingsgrond, kan hij daartoe krachtens het tweede
lid van artikel 268 van Boek 7 van het Burgerlijk Wetboek nog steeds een vordering
instellen. Vereist is dan wel dat de bewoner een duurzame gemeenschappelijke huishouding
met de overleden huurder had. Bij inwonende kinderen wordt echter doorgaans geen duurzame
gemeenschappelijke huishouding verondersteld, omdat verwacht wordt dat deze kinderen
op een goed moment op zichzelf gaan wonen.37

Tevens wordt met het eerste lid afgeweken van artikel 268, zesde lid, van Boek 7 van
het Burgerlijk Wetboek. Dat lid bepaalt dat de huur van een woning na het overlijden
van de huurder eindigt na twee maanden als er geen personen zijn die aanspraak kunnen
maken op voortzetting van de huur. Verder wordt artikel 268, eerste lid, tweede volzin,
van Boek 7 van het Burgerlijk Wetboek van overeenkomstige toepassing verklaard. Dit
betekent dat de bewoners ook kunnen afzien van het voortzetten van de huur op grond
van dit lid door de huur binnen zes maanden na het overlijden van hun ouder of ouders
op te zeggen.

Voorts geldt voor minderjarige bewoners dat de wettelijke vertegenwoordiger toestemming
moet geven voor het kunnen voortzetten van de huur op grond van dit lid. Uit artikel
234 van Boek 1 van het Burgerlijk Wetboek volgt immers dat minderjarigen nog niet
handelingsbekwaam zijn om zonder toestemming van hun wettelijke vertegenwoordiger
een huurovereenkomst te sluiten.

Het voorgestelde tweede lid bepaalt aan welke voorwaarden de bewoner moet voldoen om de huur op grond van het
eerste lid te kunnen voortzetten. Het voorgestelde onderdeel a bepaalt dat de bewoner de leeftijd van zestien jaar moet hebben bereikt, maar niet
ouder mag zijn dan zevenentwintig jaar. Vanaf een leeftijd van zestien jaar is het
in beginsel aannemelijk dat een minderjarige op zichzelf kan wonen, bijvoorbeeld als
student. Voor de leeftijd van maximaal zevenentwintig jaar is gekozen, omdat jongeren
tot en met die leeftijd aanspraak kunnen maken op een jongerencontract, bedoeld in
artikel 274c van Boek 7 van het Burgerlijk Wetboek. Voorts bepaalt het voorgestelde
onderdeel b dat de bewoner op het moment van overlijden zijn hoofdverblijf heeft bij de overleden
huurder. Het voorgestelde onderdeel c bepaalt daarnaast dat de bewoner door het overlijden van de huurder ouderloos is
geworden. Dit houdt in dat de bewoner niet een nog levende ouder heeft die het juridisch
ouderschap over hem heeft op grond van het Nederlands burgerlijk recht.

Met het voorgestelde derde lid wordt met ouderloos gelijkgesteld het kind dat nog wel een overlevende ouder heeft,
maar met wie nauwelijks tot geen contact meer is. Daarvan is sprake als er ten minste
drie jaar voorafgaand aan het overlijden van de huurder de andere ouder niet de gezamenlijke
zorg met de overleden ouder had over de bewoner, bedoeld in het tweede lid. Ook is
daarvan sprake indien de bewoner meerderjarig is, maar er in die afgelopen drie jaar
niet een nauwe persoonlijke betrekking met de overlevende ouder was. Op deze manier
wordt geregeld dat ook bewoners die nog een andere overlevende ouder hebben die de
afgelopen drie jaar niet betrokken is geweest bij de zorg voor hen dan wel met wie
zijn de afgelopen drie jaren geen of zeer beperkt contact hebben gehad, gebruik kunnen
maken van de voorgestelde regeling voor weeskinderen.

Om ook ouderloze jongeren die wat draagkracht als bedoeld in artikel 7, eerste lid,
van de Wet op de huurtoeslag betreft in aanmerking komen voor huurtoeslag, maar waarvan
de huurprijs te hoog is om daarvoor in aanmerking te komen, regelt het voorgestelde
vierde lid dat de huurprijs wordt verlaagd. Afhankelijk van de leeftijd van de ouderloze jongere
wordt de huurprijs verlaagd naar ofwel het bedrag, bedoeld in artikel 13, eerste lid,
onder b, van de Wet op de huurtoeslag, dat is het bedrag van de maximale huur die
geldt voor jongeren tussen 18 en 23 jaar (onderdeel a), ofwel naar het bedrag, bedoeld
in artikel 13, eerste lid, van die wet, dat is de maximale huur voor bewoners van
drieëntwintig jaar en ouder (onderdeel b). Met het vierde lid wordt afgeweken van
artikel 246 van Boek 7 van het Burgerlijk Wetboek. Als de bewoner de leeftijd van
drieëntwintig respectievelijk achtentwintig jaar heeft bereikt, kan de huurprijs op
grond van het voorgestelde vijfde lid weer worden verhoogd. Dit is eveneens een afwijking van artikel 246 van Boek 7 van
het Burgerlijk Wetboek. Op het verhogen van de huurprijs op grond van het vijfde lid
is voorts artikel 248 van Boek 7 van het Burgerlijk Wetboek van overeenkomstige toepassing
verklaard. Dit betekent dat, indien toepassing wordt gegeven aan het vijfde lid, niet
tevens de huurprijs kan worden verhoogd door toepassing te geven aan een beding in
de huurovereenkomst of door een wijze als voorgeschreven in de artikelen 252, 252a,
252c en 253 van die wet. Ook heeft het tot gevolg dat de inhaalhuurverhoging voor
gereguleerde huurwoningen en geliberaliseerde huurwoningen van toegelaten instellingen
is geregeld via het tweede respectievelijk derde lid van artikel 248 van Boek 7 van
het Burgerlijk Wetboek.

Het voorgestelde zesde lid bevat een regeling voor het geval er meerdere bewoners
op grond van het eerste lid de huur zouden kunnen voortzetten, bijvoorbeeld wanneer
er meerdere broers en/of zussen nog bij hun ouder wonen. In dat geval zet het oudste
kind de huur voort op grond van het eerste lid. De andere broers en/of zussen worden
dan medehuurder, mits zij op het moment van overlijden van hun ouder de leeftijd van
zestien jaar hebben bereikt. Vanaf die leeftijd zouden zij immers ook op grond van
het eerste lid de huur kunnen voortzetten. Dit is een afwijking van artikel 266, eerste
lid, van Boek 7 van het Burgerlijk Wetboek, waarin is bepaald dat de echtgenoot of
geregistreerde partner van de huurder van rechtswege medehuurder is. Bij vertrek of
overlijden van het oudste kind kunnen de jongere broers en/of zussen de huur voortzetten
gedurende de periode dat het oudste kind de huur kon voortzetten op grond van het
eerste lid. Dit betekent dat de jongere broers of zussen niet telkens de huur als
medehuurder kunnen voortzetten totdat zij zelf de leeftijd van achtentwintig jaar
bereiken.

Artikel III

Dit artikel betreft een samenloop met het wetsvoorstel tot wijziging van de Wet op
de huurtoeslag (vereenvoudiging van de huurtoeslag) (36 311). Indien dat wetsvoorstel door beide Kamers is aangenomen zal de leeftijdsgrens voor
jongeren om voor volledige huurtoeslag in aanmerking te komen bij 21 jaar komen te
liggen. Dat heeft ook gevolgen voor de leeftijdsgrens in dit wetsvoorstel. De initiatiefnemers
zorgen er met deze bepaling voor dat beide wetsvoorstellen uitgaan van een gelijke
leeftijdsgrens van 21 jaar.

Koerhuis Van der Plas Grinwis Westerveld