Verslag (initiatief)wetsvoorstel (nader) : Verslag

Nr. 6
VERSLAG

Vastgesteld 24 juni 2022

De vaste commissie voor Volksgezondheid, Welzijn en Sport, belast met het voorbereidend
onderzoek van voorliggend wetsvoorstel, heeft de eer als volgt verslag uit te brengen
van haar bevindingen.

Onder het voorbehoud dat de in het verslag opgenomen vragen en opmerkingen afdoende
door de regering worden beantwoord, acht de commissie de openbare behandeling van
het wetsvoorstel voldoende voorbereid.

Inhoudsopgave

I.

ALGEMEEN

1

1.

Inhoud en aanleiding wetvoorstel

2

2.

Gevolgen voor verzekerden en inkomenseffecten

2

3.

Financiële gevolgen

4

4.

Consultatie

4

I. ALGEMEEN

De leden van de VVD-fractie hebben met interesse kennisgenomen van het wetsvoorstel Wijziging van de Zorgverzekeringswet
in verband met het ongewijzigd laten van het verplicht eigen risico voor de zorgverzekering
(hierna: het wetsvoorstel) en danken de regering voor haar toelichting op het voorstel.

De leden van de D66-fractie hebben met interesse kennisgenomen van het wetsvoorstel en hebben hierover nog enkele
vragen en opmerkingen.

De leden van de CDA-fractie hebben met instemming kennisgenomen van het wetsvoorstel. Deze leden steunen het
voorstel voor de bevriezing van de hoogte van het verplicht eigen risico voor de komende
jaren. Deze leden hebben hier nog wel een enkele vraag bij.

De leden van de SP-fractie hebben kennisgenomen van het wetsvoorstel om het verplicht eigen risico de komende
jaren te bevriezen. Zij zijn er positief over dat het eigen risico daardoor in ieder
geval niet verder stijgt. Wel blijven zij van mening dat het eigen risico een onrechtvaardige
boete is op ziek zijn, die zo snel mogelijk moet worden afgeschaft.

1. Inhoud en aanleiding wetvoorstel

De leden van de VVD-fractie zijn voorstander van het voorstel om mensen het gehele verplichte eigen risico niet
in één keer te laten betalen maar per behandeling. Tot die tijd staan zij achter het
voorstel om het verplicht eigen risico te bevriezen. De leden van de VVD-fractie hebben
daarbij wel enkele vragen. De regering noemt het in het coalitieakkoord opgenomen
punt om de stapeling van eigen bijdragen te monitoren en tegen te gaan. Genoemde leden
van zijn benieuwd naar de stand van zaken op dit punt en wanneer zij de eerste monitor
verwachten kunnen.

De leden van de D66-fractie lezen dat de regering een afweging maakt tussen solidariteit, doelmatigheid, betaalbaarheid
en toegankelijkheid van de zorg. Betaalbaarheid van zorgkosten voor mensen die overwegend
veel zorg verbruiken prevaleert hierbij. Kan de regering deze afweging nader toelichten?

Genoemde leden lezen dat het bevriezen van het verplicht eigen risico alsmede het
vaststellen van een maximale eigen bijdrage van 250 euro bij het geneesmiddelenvergoedingssysteem,
bijdragen aan het tegengaan van de stapeling van eigen bijdragen. Kan de regering
verder toelichten welke andere middelen worden ingezet om stapeling van eigen bijdragen
te tegen te gaan?

De leden van de D66-fractie lezen dat de regering inzet om door middel van eigen bijdragen
zorgkosten betaalbaar te houden, zonder dat mensen zorgmijdend worden. Kan de regering
aangeven hoe dit evenwicht inzichtelijk wordt gemaakt? Met andere woorden, kan de
regering toelichten of, en zo ja hoe, wordt gemonitord wanneer mensen en welke groepen
mensen geen gebruik maken van (noodzakelijke) zorgverlening, met bijbehorende oorzaken
zoals de eigen bijdragen? Kunnen deze inzichten worden gedeeld?

Met voorliggend wetsvoorstel wordt het verplicht eigen risico tot en met 2025 bevroren
op 385 euro. Daarmee zal het verplicht eigen risico in 2025 nominaal hetzelfde bedrag
zijn als in 2016. De leden van de CDA-fractie vragen met welk percentage de reële waarde van het verplicht eigen risico in 2025
naar verwachting zal zijn gedaald ten opzichte van 2016.

De leden van de SP-fractie vragen de regering waarom zij er niet voor heeft gekozen om het verplicht eigen risico
helemaal af te schaffen. Welke rechtvaardiging ziet de regering in het voortduren
van de situatie waarin mensen worden beboet als zij de pech hebben om ziek te zijn?

De leden van de SP-fractie constateren dat het vrijwillig eigen risico een flinke
aantasting is van de solidariteit in de zorgverzekering, terwijl het tegelijkertijd
mensen in een benarde financiële situatie kan brengen op het moment dat zij onverwacht
zorg nodig hebben. Waarom kiest de regering er desondanks niet voor om het vrijwillig
eigen risico met deze wetswijziging af te schaffen?

2. Gevolgen voor verzekerden en inkomenseffecten

De leden van de VVD-fractie zijn benieuwd naar de verschillende betalingsmogelijkheden die geboden worden aan
verzekerden die problemen ervaren bij het betalen van hun premie. Kan de regering
hier een overzicht van geven?

De leden van de D66-fractie constateren dat met dit wetsvoorstel het eigen risico bevroren wordt op 385 euro,
terwijl het eigen risico anders naar 430 euro zou zijn gestegen in 2025. Is in deze
alternatieve raming van 430 euro meegenomen dat de indexering van het eigen risico
fors lager uit zou vallen door alle ombuigingen binnen de Zorgverzekeringswet (Zwv)
op basis van het regeerakkoord? Zo ja, wat zou het verloop van het eigen risico zijn
in een situatie waarin deze ombuigingen niet zouden plaatsvinden en het eigen risico
niet bevroren zou zijn? Zo nee, welk deel van de verlaging van het eigen risico is
het gevolg van de genoemde ombuigingen en welk deel is het gevolg van het bevriezen
van het eigen risico? Kan er middels een tabel inzicht gegeven worden in het verloop
van het maximale eigen risico, de budgettaire effecten en het verschil in de gemiddelde
betaling van het eigen risico per jaar tot en met 2030 in deze drie scenario’s (inclusief
bevriezing eigen risico én ombuigingen, een situatie met alle ombuigingen maar zonder
bevriezing en het basispad waarin er geen ombuigingen of bevriezing plaatsvindt)?

De leden van de D66-fractie lezen dat als gevolg van het bevriezen van het verplichte
eigen risico de nominale premie zal stijgen. Kan de regering in beeld brengen welke
stijging de nominale premie, de inkomensafhankelijke bijdrage en de zorgtoeslag de
komende jaren (ten minste tot 2025) zullen doormaken en wat het verschil zou zijn
ten opzichte van een situatie waarin wel geïndexeerd zou worden en een situatie waarin
daarnaast ook geen ombuigingen zouden plaatsvinden, zoals in het regeerakkoord omschreven
staan?

De leden van de D66-fractie erkennen dat zorgverzekeraars ook het eigen risico kunnen
inzetten als sturingsinstrument, waardoor verzekerden voor bepaalde zorg geen eigen
risico verschuldigd zijn. Kan er een schatting van gemaakt worden in welk percentage
van de zorguitgaven deze mogelijkheid wordt toegepast?

Wanneer het verplicht eigen risico voor de jaren 2023 tot en met 2025 niet bevroren
zou worden, zou het verplicht eigen risico de komende jaren naar verwachting stijgen
tot ongeveer 430 euro per volwassen verzekerde in 2025. De leden van de CDA-fractie vragen hoe hoog het verplicht eigen risico inmiddels zou zijn, als het vorige kabinet
er niet voor had gekozen het eigen risico te bevriezen. Deze leden vragen tevens hoe
hoog het verplicht eigen risico zou zijn in 2025 als er in de gehele periode 2017–2025
geen bevriezing had plaatsgevonden.

Kan de regering er tevens een inschatting van geven hoeveel lager de maandelijkse
(reken)premie en de inkomensafhankelijke bijdrage zouden zijn (op dit moment en in
2025) als het eigen risico nooit bevroren zou zijn geweest, zo vragen genoemde leden.

De leden van de CDA-fractie vragen hoe het verplicht eigen risico zich na 2025 zal
ontwikkelen, als te zijner tijd niet opnieuw voor een bevriezing gekozen wordt.

Huishoudens met een laag inkomen ontvangen zorgtoeslag als gedeeltelijke tegemoetkoming
voor de zorgpremie en het verplicht eigen risico. De Nationale ombudsman concludeerde
onlangs1 dat met name veel ouderen in een financieel kwetsbare positie inkomensvoorzieningen
niet benutten terwijl zij daar wel recht op hebben. De leden van de CDA-fractie vragen
of de regering kan aangeven hoeveel van deze financieel kwetsbare ouderen ten onrechte
geen zorgtoeslag ontvangen. Als de regering dit niet kan aangeven, welke middelen
heeft zij dan nodig om dit inzicht wel te verkrijgen? De Nationale ombudsman adviseert
onder andere om automatisch inkomensvoorzieningen toe te kennen als er geen verplichtingen
zijn verbonden aan de voorzieningen. Ziet de regering mogelijkheden om ook de zorgtoeslag
automatisch toe te kennen aan mensen die daar recht op hebben?

De leden van de SP-fractie zijn kritisch over de keuze van de regering om de bevriezing van het eigen risico
te financieren via een verdere verhoging van de zorgpremie. Is de regering het met
hen eens dat een verdere stijging van deze premie onwenselijk is? Waarom wordt niet
gekeken naar de mogelijkheid om de zorgverzekering (deels) te fiscaliseren en/of de
inkomensafhankelijke bijdrage (IAB) te verhogen? Waarom wordt er zo heilig vastgehouden
aan de 50/50-verdeling?

3. Financiële gevolgen

De leden van de D66-fractie lezen dat de zorguitgaven zullen toenemen als gevolg van een verwacht verminderd
remgeldeffect. Kan uiteengezet worden hoe de bedragen zoals vermeld op pagina 5 zijn
berekend en hoe deze zich verhouden tot de gebruikte bedragen voor de maatregelen
in Zorgkeuzes in Kaart?
2
Hebben er sindsdien wijzigingen plaatsgevonden in deze ramingen? Is deze raming in
samenspraak met het Centraal Planbureau opgesteld?

De leden van de D66-fractie lezen dat het verwachte structurele effect van de bevriezing
van het eigen risico na 2025 niet meer stijgt. In hoeverre is dat in lijn met de werking
van de indexering waarbij het eigen risico in stappen van vijf euro procentueel meestijgt
met de Zvw-uitgaven? Valt niet te verwachten dat de indexering ook na 2025 als gevolg
van dit wetsvoorstel lager uitvalt, omdat geïndexeerd wordt op basis van een lager
bedrag (namelijk 385 euro in plaats van 430 euro)?

De leden van de SP-fractie lezen dat de regering ervan uitgaat dat de bevriezing van het eigen risico een structurele
toename van de zorgkosten met 360 miljoen euro betekent. Zij vragen waar dit bedrag
op is gebaseerd. Is hierbij ook meegenomen hoeveel kosten bespaard worden doordat
minder mensen noodzakelijke zorg zullen mijden, waardoor duurdere behandelingen op
een later moment voorkomen kunnen worden?

4. Consultatie

De leden van de VVD-fractie lezen dat binnen afzienbare tijd een wetsvoorstel zal worden opgesteld waarin de
hervorming van het verplicht eigen risico centraal staat. Zij vragen wanneer dit voorstel
verwacht wordt.

De voorzitter van de commissie, Smals

Adjunct-griffier van de commissie, De Vrij