Brief regering : Voortgang samenwerkingsverband Nederland en Griekenland

Nr. 127 BRIEF VAN DE STAATSSECRETARIS VAN JUSTITIE EN VEILIGHEID

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal

Den Haag, 16 november 2021

Naar aanleiding van de motie van de leden Van Toorenburg en Voordewind1 met het verzoek om uw Kamer periodiek te informeren over de voortgang van het Grieks-Nederlandse
samenwerkingsverband om het voogdijsysteem en de opvang van alleenstaande minderjarige
vreemdelingen (amv) in Griekenland structureel te verbeteren, informeer ik u hierbij
over de laatste ontwikkelingen.2 Ook informeer ik uw Kamer over een gesprek dat ik op korte termijn met mijn Griekse
collega Mitarakis hoop te voeren.

Ontwikkelingen situatie amv in Griekenland

Volgens de laatst beschikbare cijfers van het Griekse nationale centrum voor sociale
solidariteit, E.K.K.A., waren op 31 oktober 2021 in heel Griekenland 2.110 amv geregistreerd.
Dit aantal is aanzienlijk lager dan de 5.180 amv dat in Griekenland eind april 2020
was geregistreerd. De samenstelling van de groep is nagenoeg ongewijzigd: 92% jongens;
90% 14 jaar of ouder. Het merendeel is nog steeds Afghaans (29%), gevolgd door Pakistaans
(24%) en Syrisch (12%).

Volgens recente data van de Europese Commissie zijn 4.463 personen herplaatst sinds
september 2019, waarvan circa 1.047 amv. Een deel van deze groep is naar Nederland
herplaatst in het kader van het aanbod dat het kabinet heeft gedaan naar aanleiding
van de branden op Lesbos. Uw Kamer is op 19 januari jl. over de invulling van dit
herplaatsingsaanbod geïnformeerd.3

Voortgang samenwerkingsverband

Sinds mijn brief van 25 juni 2021 over mijn bezoek aan Athene en het Grieks-Nederlandse
samenwerkingsverband4 hebben diverse ontwikkelingen plaatsgevonden.

Zoals eerder is aangegeven en wat ook is besproken tijdens het Commissiedebat met
uw Kamer ter voorbereiding op de JBZ-raad van 8-9 oktober jl. (Kamerstuk 32 317, nr. 721) is voortgang van de opzet van een Grieks voogdijsysteem op basis van best practices zoals we die in Nederland kennen tot nu toe helaas beperkt.5 Dit houdt mede verband met verschillende organisatorische en juridische wijzingen
in het Grieks bestel, zoals de noodzakelijke overdracht van verantwoordelijkheid voor
voogdij van amv van het Griekse Ministerie van Werkgelegenheid en Sociale Zaken naar
de Special Secretary for Unaccompanied Minors (SSUAM) onder het Ministerie van Migratie en Asiel. Deze is uiteindelijk afgelopen
september geformaliseerd.

Naar aanleiding van mijn laatste bezoek aan Athene, hebben ook verschillende gesprekken
plaatsgevonden tussen de SSUAM en Nidos. Deze hebben er toe geleid dat in het kader
van dit samenwerkingsverband Nidos de SSUAM een tijdelijke programmamanager heeft
aangeboden om als liaison tussen Nidos en de SSUAM de fungeren en om de SSUAM te ondersteunen
in het opzetten van een concreet werkprogramma. Hierover zijn eind september nadere
afspraken gemaakt tijdens een bezoek van Nidos en het Ministerie van Justitie en Veiligheid
aan Athene. Deze persoon is op 1 oktober in Athene gestart en zal – in eerste instantie
– de SSUAM tot het einde van 2021 ondersteunen.

Aanvullend heb ik en marge van de JBZ-raad van 8-9 oktober jl. – en in lijn met de
motie van het lid Ceder c.s.6 over het voogdijsysteem voor alleenstaande minderjarige vreemdelingen (amv) in Griekenland
– met mijn Griekse collega afgesproken een gezamenlijk plan van aanpak af te stemmen.7 Hier hebben Nidos en de SSUAM de afgelopen periode samen aan gewerkt. Het actieplan
identificeert verschillende concrete activiteiten die per direct tot medio 2022 uitgevoerd
zullen worden. Daarbij is ook de gewenste steun vanuit Nidos geïdentificeerd zoals
de inzet van experts en advisering op afstand bij het opstellen of meelezen van wetgeving,
procesprotocollen, de ontwikkeling van een monitoring- en evaluatiemechanisme en een trainingscurriculum.

Hoewel de systematische versterking van het voogdijsysteem vooralsnog achterblijft,
heeft de uitwisseling van kennis en informatie door Nidos tot op heden wel degelijk
effect. Zo heeft de SSUAM – naar voorbeeld van het participatiemodel van Nidos – recent
een groep van voormalige amv’s aangenomen om als ervaringsdeskundigen te fungeren
als klankbord voor de SSUAM en het bureau van advies te voorzien.

Op het gebied van opvang zijn over de afgelopen periode geen bijzondere ontwikkelingen
te noemen. Movement on the Ground en de Griekse projectpartner the Home Project zorgen
er elke dag voor dat de kinderen goed worden opgevangen. De drie huizen hebben een
gezamenlijke capaciteit van 48 opvangplekken. Nadat het eerste huis in oktober 2020
in gebruik werd genomen en de twee andere huizen respectievelijk in december 2020
en januari 2021 in gebruik werden genomen voor de opvang van jongens, zijn inmiddels
circa 100 kinderen opgevangen. Wanneer in een van de huizen plekken beschikbaar komen,
wordt de SSUAM hierover geïnformeerd. De Griekse autoriteiten dragen zorg voor de
selectie en overplaatsing van de kinderen naar één van de drie huizen.

De kinderen worden ondersteund bij hun asielaanvraag, gezinsherenigings- en eventuele andere procedures. Een aantal kinderen is herenigd met familieleden
in een andere EU-lidstaat of zijn naar een andere lidstaat herplaatst. Ook ontvangen
alle kinderen in de huizen psychosociale hulp en worden zij voorbereid op de toekomst,
bijvoorbeeld door middel van hospitality training en kooklessen. Alle kinderen die in het kader van dit programma worden opgevangen,
worden geregistreerd in openbare Griekse scholen en deels in zogenaamde multiculturele
scholen. Zij krijgen daarnaast aanvullende (online) lessen in het Grieks en het Engels.
Vanwege de lockdown in Griekenland als gevolg van de covid-19 maatregelen vond afgelopen
maanden ook in Griekenland het onderwijs veelal online plaats. Daar worden de kinderen
ook in ondersteund. In de huizen zijn en blijven relevante covid-maatregelen van kracht,
ook om eventueel onverhoopt te voorzien in een quarantaineverplichting van een of
meerdere kinderen.

Via verschillende samenwerkingsverbanden met andere organisaties worden verschillende
maatschappelijke activiteiten georganiseerd ter ondersteuning van de buurt van de
betreffende huizen, of ten gunste van de kinderen. Zo hebben de kinderen via het Rode
Kruis Griekenland DTP-vaccinaties gekregen of krijgen zij aanvullende computerlessen
om hun digitale vaardigheden te versterken, en worden er verschillende sportactiviteiten
georganiseerd zoals voetbal (in samenwerking met FC Barcelona), yoga, en dansles.

Gesprek Minister Mitarakis

Op korte termijn verwacht ik mijn Griekse collega weer te spreken in het kader van
bilaterale en Europese consultaties. In vervolg op onze ontmoeting op 8 oktober jl.8 zullen wij dan verder spreken over de voortgang van het amv-samenwerkingsverband,
in het bijzonder over het plan van aanpak voor het voogdijdeel van het samenwerkingsverband
worden vastgesteld, zoals hierboven toegelicht en verzocht in de motie van de leden
Ceder en Podt.9 Daarnaast zal ik aandringen op het treffen van maatregelen om het doorreizen van
Griekse statushouders te voorkomen en de overdracht van hen terug naar Griekenland
mogelijk te maken.10 Ook zal ik aandacht vragen voor de situatie aan de Griekse buitengrenzen en de recente
berichtgeving over vermeende pushbacks. Daarbij zal ik ook vragen naar het meest recente
onafhankelijke onderzoek dat Minister Mitarakis eind september jl. heeft aangekondigd.

Wanneer het overleg heeft plaatsgevonden, zal ik uw Kamer daarover informeren.

De Staatssecretaris van Justitie en Veiligheid,
A. Broekers-Knol