Brief regering : Voortgang lerende evaluatie Juiste Zorg op de Juiste Plek (JZOJP)

Nr. 1095 BRIEF VAN DE MINISTER VOOR MEDISCHE ZORG

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal

Den Haag, 19 februari 2021

Met Juiste Zorg op de Juiste Plek (JZOJP) moeten Nederlanders nu en in de toekomst
kunnen rekenen op kwalitatief goede en betaalbare zorg. Dicht bij huis als dat kan
en in een instelling of ziekenhuis als dat nodig is. JZOJP draait om het voorkomen,
verplaatsen en het vervangen van zorg. Met de focus op gezondheid en welzijn van mensen.

JZOJP is een beweging uit het veld, die vanuit het Ministerie van VWS wordt gestimuleerd,
ondersteund en daar waar mogelijk gefaciliteerd. Dit gebeurt door middel van verschillende,
samenhangende activiteiten zoals een website en online community vol met goede praktijkvoorbeelden,
een subsidieregeling bij ZonMw gericht op het ondersteunen van regionale samenwerkingsverbanden,
een expertgroep waarin door praktijkdeskundigen werkzame elementen en best practices
uit lokale en regionale initiatieven worden vastgesteld en een kennisplatform met
een dynamische kennisagenda. Daarnaast is er een lerende evaluatie, tevens onderdeel
van de pilot Lerend evalueren van VWS en een afspraak uit de hoofdlijnenakkoorden1, om de voortgang van de beweging JZOJP in beeld te brengen en te ondersteunen. Alle
activiteiten hebben steeds tot doel de praktijk verder te helpen, knelpunten te identificeren
en adresseren en hiervoor gezamenlijk oplossingen te helpen aandragen.

Met deze brief geef ik kort samengevat de voortgang van de evaluatie weer en wat dit
tot nu toe qua inzichten heeft opgeleverd. Daarmee voldoe ik aan de toezegging in
de voortgangsbrief «De Juiste Zorg op de Juiste Plek doen we samen»2. Ik wil hierbij benadrukken dat het RIVM nog maar aan de start van de uitvoering
staat, die door covid-19 overigens ook enige vertraging heeft opgelopen. Uw Kamer
zal ik dan ook blijven informeren over de vorderingen met bijbehorende inzichten in
dit traject. Voor nu zou ik uw Kamer vooral willen uitnodigen om kennis te nemen van
de factsheet en de daarmee samenhangende interactieve producten via de website om
zo een goed beeld te krijgen waar het RIVM en de betrokken partijen met de evaluatie
staan, welke stappen zijn gezet, welke eerste inzichten dit heeft opgeleverd en welke
stappen er op basis daarvan volgen.

Stand van zaken

Eerder heb ik uw Kamer de taakopdracht3 en het plan van aanpak4 voor de lerende evaluatie JZOJP gestuurd die het RIVM tot en met 2023 uitvoert. Na
de oplevering van het plan van aanpak is het RIVM in de tweede helft van vorig jaar
gestart met de inrichting en uitvoering van de evaluatie. Door middel van een factsheet
is nu in beeld gebracht wat de huidige stand van zaken is wat betreft de uitvoering
en welke eerste inzichten dit heeft opgeleverd5. De factsheet is verbonden met de lancering van aanvullende achtergronddocumenten
waarmee uitgebreidere informatie wordt verschaft over de lerende evaluatie. Zo is
bijvoorbeeld de ontwikkelagenda inzichtelijk waarin de vraagstukken zijn geformuleerd
voor 2021, is een gedetailleerder overzicht van de methode en resultaten beschikbaar
en is er een overzicht van regionale netwerkinitiatieven en interventies. Daarnaast
is er ook een video vanuit een van de leerregio’s en een animatie over de opzet van
de evaluatie en de focus voor 2021. Deze producten zullen komend jaar verder worden
uitgebreid en zijn allen te vinden op www.dejuistezorgopdejuisteplek.nl. Op deze wijze zal de lerende evaluatie haar tussenproducten vanaf nu in verschillende
vormen onder de aandacht brengen, onder andere bij de ruim 8000 belanghebbenden die
op de JZOJP-community zijn aangesloten. Zo zijn de producten direct beschikbaar voor
partijen die zich inzetten voor JZOJP.

De vraag die centraal staat in de lerende evaluatie is: wat is er nodig om de beweging JZOJP verder te brengen? Om deze vraag te beantwoorden vindt er binnen de lerende evaluatie continue interactie
plaats tussen onderzoek en praktijk. Het onderzoek bestaat uit drie pijlers waarvan
de input wordt benut bij de beantwoording van de centrale vraag. Daarbij worden telkens
vier perspectieven meegenomen, namelijk die van inwoners/patiënten, professionals,
bestuurders en landelijke en regulerende partijen. Hieronder geef ik u kort de stand
van zaken weer per pijler. Elke pijler wordt gevoed vanuit de praktijk door middel
van actietafels waar partijen op verschillende niveaus (landelijk en regionaal, bestuurlijk
en professionals) en thema’s (bijvoorbeeld «laatste 1000 levensdagen») samen komen
om met en van elkaar te leren en de beweging te versnellen.

1. De inzet op JZOJP

Vanuit zowel landelijke partijen als regionale partijen wordt ingezet op de beweging
JZOJP, waarin variatie is in doel, focus, vormgeving, uitvoering en implementatie.
Sommige thema’s hebben versnelling gekregen door covid-19, zoals digitale zorg, onderzoek
naar zinnige zorg en het verplaatsen van zorg. Er is vanuit regionale en landelijke
partijen een gedeelde behoefte en ambitie om met specifieke vraagstukken aan de slag
te gaan om de beweging verder te brengen. Het RIVM heeft de landelijke inzet nu onderzocht
door eerst gericht naar partijen te kijken die ondertekenaar zijn van één van de hoofdlijnenakkoorden.
In een later stadium zal ook naar de inzet van andere landelijke partijen uit het
cure, care en sociaal domein worden gekeken.

2. Leerervaringen

Er is inzicht gecreëerd in de leerervaringen met covid-19 die de beweging JZOJP verder
kunnen brengen. Het RIVM heeft daarnaast aangrijpingspunten vanuit het veld opgehaald
voor het verder stimuleren van de beweging JZOJP via documenten en interviews. Deze
aangrijpingspunten hebben betrekking op het vanzelfsprekender maken van het meenemen
van patiëntperspectief en burgerparticipatie, kansen om regionale samenwerkingsverbanden
te verdiepen, het benutten en stimuleren van digitale zorg met een passend bekostigingsmodel
en kansen om noodzakelijke zorg te selecteren en anders in te richten.

3. Trends in de beweging JZOJP

Het RIVM heeft een begin gemaakt met het realiseren van een gedragen kernset van indicatoren
om de trends ten behoeve van de beweging JZOJP in kaart te brengen. Deze trends zullen
benut worden om de regionale ontwikkeling van de JZOJP te ondersteunen. Een overzicht
van de kernset zal in 2021 volgen.

Reactie en vervolg

Nadat eind 2019 het traject van deze lerende evaluatie is gestart, ben ik blij dat
ik uw Kamer nu een update met eerste inzichten van deze evaluatie kan melden. Inzichten
die ook laten zien wat de kansen voor de beweging zijn, ondanks of soms juist dankzij
de huidige pandemie waarin we zitten. Dit laat mij inzien dat het des te belangrijker
is om ons onverminderd in te blijven zetten voor de beweging JZOJP.

Ik vind het goed om vanuit het RIVM terug te krijgen dat er zowel regionaal als landelijk
inzet is op JZOJP en merk zelf ook dat in de dagelijkse praktijk op innovatieve wijze
wordt gewerkt aan het anders, beter organiseren van de zorg. Op die manier werken
we aan het toegankelijk, doelmatig en van kwaliteit houden van zorg en ondersteuning
gericht op het functioneren van mensen.

Ik hoop dat deze eerste inzichten van de evaluatie dan ook een aanzet zijn voor het
verder ondersteunen, inspireren en stimuleren van lokale, regionale en landelijke
partijen, om de beweging verder te brengen. We blijven met elkaar kort-cyclisch en
tussentijds leren, dat is immers waarvoor deze evaluatie bedoeld is.

In 2021 zal het RIVM op elk van de drie pijlers vervolgstappen zetten die in concrete
producten resulteren voor de praktijk om de beweging verder te helpen. Denk aan een
tool om netwerken te helpen versnellingskansen te identificeren of een product om
het maken van een business case sociaal en medisch domein te ondersteunen. Daarbij
wordt voortgebouwd op tools die vanuit de praktijk of andere initiatieven al zijn
ontwikkeld om zo continu aan te sluiten bij behoefte vanuit het veld. In het vierde
kwartaal van 2021 zal ik uw Kamer weer informeren over de voortgang en verdere inzichten
van de evaluatie.

De lerende evaluatie is geen losstaand proces. Het kan een bevestiging zijn voor de
inzet op al in gang gezette trajecten, bijvoorbeeld als we kijken naar de aangrijpingspunten
van covid-19 in de factsheet of verdere input geven hiervoor.

De evaluatie staat daarnaast in verbinding met andere lopende trajecten van JZOJP.
Zo vindt er wederzijdse uitwisseling plaats tussen de evaluatie en het kennisplatform
JZOJP. Twee trajecten met een ander doel en andere insteek, maar die elkaar zullen
blijven versterken. Zo worden opgehaalde ontwikkelvragen van het veld uit de evaluatie
meegenomen door het kennisplatform.

Zoals ik uw Kamer eerder liet weten (Kamerstuk 31 765, nr. 516) wordt daarnaast volop gewerkt aan het doorontwikkelen van regiobeelden en het maken
van regionale samenwerkingsafspraken. Voor de invulling van dit proces zijn partijen
in de regio zelf verantwoordelijk; het regiobeeld moet immers ten dienste staan van
de samenwerking tussen partijen in de regio. De inzichten uit de lerende evaluatie
kunnen ook door regionale samenwerkingsverbanden worden gebruikt als hulpmiddel om
de regiobeelden aan te scherpen en/of bij te sturen. Bij het verder brengen van de
regiobeelden en regionale samenwerkingsafspraken zie ik het als mijn taak om ervoor
te zorgen dat de randvoorwaarden op orde zijn. Daarom zal ik nader onafhankelijk onderzoek
laten doen naar de werkzame elementen waarmee regiobeelden en de daaruit voortvloeiende
samenwerkingsafspraken tot stand komen en welke afspraken zouden moeten worden gemaakt
om de regionale aanpakken verder te brengen en partijen zo te helpen (mede conform
moties Kamerstuk 35 570 XVI, nr. 138 en Kamerstuk 31 016, nr. 331).

De Minister voor Medische Zorg,
T. van Ark