Amendement (gewijzigd/nader/vervangend) : Amendement van het lid Gijs van Dijk c.s. ter vervanging van nr. 10 over het in 2021 tolvrij maken van de Westerscheldetunnel

Nr. 13 AMENDEMENT VAN DE LEDEN GIJS VAN DIJK C.S. TER VERVANGING VAN DAT GEDRUKT ONDER NR. 101

Ontvangen 17 november 2020

De ondergetekenden stellen het volgende amendement voor:

De begrotingsstaat wordt als volgt gewijzigd:

In artikel 14 Wegen en verkeersveiligheid worden het verplichtingenbedrag en het uitgavenbedrag verhoogd met € 30.000 (x € 1.000).

Toelichting

Sinds de opening van de Westerscheldetunnel in 2003 is Zeeuws-Vlaanderen daadwerkelijk
met een vaste verbinding verbonden aan de rest van Nederland. Zeeuwen en met name
de inwoners van Zeeuws-Vlaanderen betalen, als enige in Nederland, tol om zich van
het ene deel van Zeeland naar het andere te begeven. Er is geen kosteloze alternatieve
route over Nederlands grondgebied mogelijk. Dat geldt voor het reizen naar de werkplek,
naar (onderwijs)instellingen en voor privébezoek. In de rest van Nederland is er altijd
een alternatieve, tolvrije, route.

De coronacrisis heeft ook laten zien hoe belangrijk het is om een goede en directe
tolvrije aansluiting met de rest van Nederland te hebben. Door het sluiten van de
Belgische grens konden Zeeuws-Vlamingen ten tijde van de lockdown in België geen kant
op, tenzij de portemonnee werd getrokken voor een tunnelpassage.

Bovendien is de tolheffing van de Westerscheldetunnel, volgens onderzoek van de TU
Delft en ZB|Planbureau, «een serieuze barrière voor de ontwikkeling van Zeeland en
met name voor Zeeuws-Vlaanderen.»2 Dit wordt onderschreven door ZLTO, die becijferde dat het gemiddelde Zeeuws-Vlaamse
boerenbedrijf per jaar 10.000 euro kwijt is aan tolkosten.

Een economische ontwikkeling is juist zo gewenst in Zeeland. Daarbij speelt dat de
maatschappelijke gevolgen van tolheffing over de jaren steeds zwaarder zijn gaan wegen,
dit omdat veel voorzieningen, zoals het UWV, de rechtbank en het CBR uit Zeeuws-Vlaanderen
zijn verdwenen. Daarnaast is het havenbedrijf North Sea Port een economische motor
van nationaal belang en als grensoverschrijdende samenwerking uniek in Europa. Een
tolvrije tunnel biedt een gelijk speelveld aan alle gebruikers, zowel privé als zakelijk.

In het rapport-Wientjes,3 over de compensatie marinierskazerne, werd bereikbaarheid als een van de belangrijkste
aandachtspunten voor de sociale en economische ontwikkeling van Zeeland genoemd. De
Zeeuwse reactie op het compensatiepakket met betrekking tot de marinierskazerne spitste
zich dan ook sterk toe op het niet in dit pakket opnemen van de tolvrije Westerscheldetunnel.
Provinciale staten van Zeeland namen in juli dit jaar een motie aan om gedeputeerde
staten ertoe aan te sporen om geen kans onbenut te laten om de tolvrije tunnel op
de agenda van het Rijk te houden.4 Daarbij speelt ook de ontwikkeling van de kennisinfrastructuur in Terneuzen en Vlissingen,
en het belang om beide aan elkaar te verbinden.

De indieners vinden het betalen om gebruik te maken van een openbare weg onrechtvaardig.
Je betaalt wegenbelasting, provinciale opcenten en ziet in heel Nederland de ene na
de andere verbinding aangelegd worden zonder dat tol zelfs in overweging wordt genomen.
Voor mensen in deeltijd en met een laag salaris is het een aanslag op de portemonnee.
Tolvrij betekent ook een versterking van de onderwijsstructuur. Tolheffing voor een
openbare weg, die aangelegd is met overheidsgeld, publieksgeld, is onrechtvaardig
en niet solidair.

De indieners constateren dat de provincie Zeeland niet over de vereiste middelen beschikt
om invulling te geven aan de, door vele Zeeuwen, gekoesterde tolvrije tunnel. Om die
reden stelen de indieners voor om per 1 januari 2021 een jaar lang geen tol te heffen
bij de Westerscheldetunnel. Om dit te bewerkstelligen wordt de provincie Zeeland via
een uitgavenpost «compensatie tolvrij maken Westerscheldetunnel» eenmalig gecompenseerd
voor de tijdelijk tolvrije Westerscheldetunnel. De provincie zal de tolheffing daartoe
in 2021 voor de duur van een jaar tijdelijk op 0,– euro dienen te stellen. Tijdens
deze periode kan worden gekeken op welke manier deze essentiële verbinding structureel
tolvrij gemaakt kan worden. Dit vraagt een gedegen onderzoek en voorbereiding waarbij
gekeken wordt naar de juiste financiële en juridische constructies. De kosten hiervoor
bedragen voor 2021 circa 30 miljoen euro en kunnen volgens de initiatiefnemers worden
gedekt uit de algemene middelen, net zoals het compensatiepakket Zeeland voor het
niet doorgaan van de marinierskazerne.

Een tolvrije Westerscheldetunnel biedt veel sociale en economische (groei)mogelijkheden
en een rechtvaardige en gelijkwaardige behandeling van de Zeeuwse inwoners en specifiek
Zeeuws-Vlaanderen.

Gijs van Dijk
Laçin
Van Otterloo