Brief regering : Nieuwe beleidsuitgaven Economische Zaken 2026

Nr. 3
BRIEF VAN DE MINISTER VAN ECONOMISCHE ZAKEN

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal

Den Haag, 16 september 2025

Middels deze brief informeer ik u over de nieuwe beleidsuitgaven in de Ontwerpbegroting
2026 van het Ministerie van Economische Zaken.

In de bijlage zijn alleen uitgaven voor 2026 opgenomen, omdat alleen deze uitgaven
ingevolge artikel 105 van de Grondwet ter autorisatie aan het parlement worden voorgelegd.
Het betreffen kasuitgaven op de beleidsartikelen van nieuw beleid of significante
aanvullingen op lopend beleid waarover sinds de 1e suppletoire begroting van EZ door het kabinet is besloten. In beginsel geldt voor
deze onderwerpen dat deze zonder tijdige autorisatie niet tot rechtmatige besteding
kunnen komen, ofwel er hier niet rechtmatig een verplichting voor kan worden aangegaan.

Begroting Nationaal Groeifonds (NGF)

Vanaf de NGF-begroting worden geen daadwerkelijke uitgaven gedaan. Hierdoor kunnen
er op de NGF-begroting geen onrechtmatigheden voordoen als gevolg van eventueel uitgestelde
behandeling. Wel vinden er verschillende overhevelingen plaats naar de departementale
begrotingen van OCW, VWS en EZ. Het gaat echter om overhevelingen van eerder voorwaardelijk
toegekende middelen voor reeds bestaande projecten, waarmee dit wordt beschouwd als
lopend beleid.

De Minister van Economische Zaken,
V.P.G. Karremans

BIJLAGE OVERZICHT NIEUWE BELEIDSUITGAVEN EZ-BEGROTING 2026

In de tabel staan de kasuitgaven op de beleidsartikelen van nieuw beleid of significante
aanvullingen op lopend beleid waarover sinds de 1e suppletoire begroting van EZ over 2025 door het kabinet is besloten. In het overzicht
zijn geen wijzigingen van lopend beleid opgenomen, zoals de uitgekeerde loon- en prijsbijstelling
of het verevenen van mee- en tegenvallers. Ook zijn significante budgetverlagingen
buiten beschouwing gelaten, bijvoorbeeld als gevolg van invulling van de bij Voorjaarsnota
opgelegde EZ-specifieke subsidietaakstelling van € 25 mln.

Nieuwe beleidsuitgaven 2026 (bedrag x € 1.000)

Artikel

Kas

1) (PEGA – )AI-fabriek

1

42.097

2) Onderzoek en opdrachten

1

1.300

3) IPCEI Advanced Semiconductor Technologies

2/3

0

4) European Tech Champions Initiative (ETCI)

3

200.000

5) Overhevelingen Nationaal Groeifonds (NGF)

1/2/40

58.144

1) (PEGA – )AI-fabriek

Betreft middelen voor de realisatie van een nationale AI-fabriek om bedrijven en onderzoekers
gebruik te kunnen laten maken van rekenkracht bij een AI-supercomputer, expertise
en data. Dit vergroot de basis voor kennis, innovatie en talent voor de verantwoorde
toepassing van AI in het bedrijfsleven, de wetenschap, het onderwijs en de overheid
en draagt bij aan de concurrentiepositie van Nederland en Europa. Het gros van de
verplichting wordt al in 2025 aangegaan, alsook een klein deel van de beoogde uitgaven.
Tijdige autorisatie van de Suppletoire Begroting September (SBS) zal er daarom voor
zorgen dat dit bij start van het begrotingsjaar 2026 als lopend beleid kan worden
beschouwd en de uitgaven voor verdere realisatie van de AI-fabriek in 2026 ook zonder
tijdige autorisatie van de Ontwerpbegroting gedaan kunnen worden, ware het met enige
terughoudendheid. Bij tijdige autorisatie van de SBS lijken de gevolgen van een eventuele
latere behandeling van de Ontwerpbegroting voor deze uitgave dus beperkt. Toch benoem
ik de uitgaven voor de AI-fabriek in 2026 ook hier, omdat op moment van schrijven
nog niet is ingestemd met de SBS.

2) Onderzoek en opdrachten

Betreft middelen voor de voorbereidingen van het toezicht op en de uitvoering van
de Europese Gigabit Infrastructure Act (GIA). De GIA heeft als hoofddoel de toenemende
digitale connectiviteitsbehoefte in de EU tegemoet te komen door bij te dragen aan
de kostenefficiënte en tijdige uitrol van netwerken met zeer hoge capaciteit (zoals
glasvezel en 5G). Zonder tijdige autorisatie kunnen de voorbereidingen vertraging
oplopen.

3) IPCEI Advanced Semiconductor Technologies

Voor Nederlandse deelname aan het Important Project of Common European Interest (IPCEI)
gericht op Advanced Semiconductor Technologies (AST) is € 230 mln beschikbaar gesteld. Onder de vlag van IPCEI AST wordt
het innovatieve MKB (inclusief startups en scale-ups) de ruimte gegeven om ook met
kleinere projecten mee te doen. Hiermee wordt onderzoek, ontwikkeling, en eerste toepassing
in een productieomgeving van nieuwe generaties halfgeleiders, ontwerptechnieken, productietechnologieën
en toepassingen ondersteunt. Het initiatief bevordert de samenwerking tussen verschillende
Europese landen om gezamenlijk complexe technologische uitdagingen aan te pakken met
als doel versterking van de industriële infrastructuur in Europa. De uitgaven hiervoor
zijn voorzien in 2027 en verder, maar voor Nederlandse deelname zal in 2026 voor € 230 mln
verplichtingen moeten worden aangegaan. Zonder (tijdige) autorisatie kunnen de verplichtingen
aan de deelnemende projecten niet worden aangegaan in samenspraak met de Europese
Commissie en andere lidstaten en kan Nederland als trekker van deze IPCEI een vertragende
factor zijn in het tijdig van start gaan van deze IPCEI.

4) European Tech Champions Initiative (ETCI)

Betreft middelen voor Nederlandse deelname aan het European Tech Champions Initiative
(ETCI). ETCI heeft als doel het vergroten van de slagkracht van Europese risicokapitaalfondsen,
waardoor Europese innovatieve scale-ups minder afhankelijk worden van niet-Europees
risicokapitaal. Na de positieve ervaringen van ETCI1.0, waar Nederland sinds 2023
aan deelneemt voor in totaal € 100 mln, wordt de Nederlandse inzet gecontinueerd.
Daarvoor is € 200 mln beschikbaar gesteld om deel te nemen aan ETCI2.0. Het betreft
een saldo-neutrale uitgave welke op termijn revolveert. Tijdige inschrijving voor
ETCI2.0 geeft Nederland sterkere inspraak bij de vormgeving van ETCI2.0. Bovendien
zal het fonds in 2026 private investeerders aantrekken. De publieke bijdrage vormt
hiervoor de noodzakelijke basis. Zo wordt een gat tussen ETCI1.0 en 2.0 voorkomen
en blijven continuïteit en vertrouwen in de markt gewaarborgd.

5) Overhevelingen Nationaal Groeifonds (NGF)

Vanaf de NGF-begroting vinden overhevelingen plaats naar EZ, OCW en VWS voor in totaal
zes NGF-projecten. In de tabel betreft het de middelen die worden overgeheveld naar
de EZ-begroting voor de projecten Oncode-PACT en PhotonDelta, en NGF-uitvoeringskosten.
Gegeven de significante omvang benoem ik de overheveling in deze brief, maar het gaat
om overheveling van eerder voorwaardelijk toegekende middelen voor reeds bestaande
projecten, waarmee dit wordt beschouwd als lopend beleid.