Brief regering : Advies over programma EDI-stelsel NL en bureau Large Scale Pilots

Nr. 1397
BRIEF VAN DE STAATSSECRETARIS VAN BINNENLANDSE ZAKEN EN KONINKRIJKSRELATIES

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal

Den Haag, 15 september 2025

Recent heeft het Adviescollege ICT-toetsing (AC-ICT) mij zijn advies gestuurd over
het programma EDI-stelsel NL en het bureau Large Scale Pilots. Hierbij stuur ik uw
Kamer het AC-ICT-rapport toe met mijn reactie. Ik wil AC-ICT danken voor zijn analyse
en adviezen.

Digitale identiteit

Burgers en ondernemers voeren steeds meer zaken digitaal uit. Zij willen zich daarbij
niet alleen op betrouwbare, veilige en eenvoudige wijze kunnen identificeren, maar
ook zelf de regie houden over eigen gegevens. Het is van belang dat burgers zelf kunnen
bepalen met wie zij welke gegevens delen. Vanuit het Ministerie van Binnenlandse Zaken
en Koninkrijksrelaties (hierna: BZK) wordt daarvoor gewerkt aan een betrouwbare en
veilige digitale identiteit, voor gebruikers die dat willen.

EDI-wallets zijn digitale identiteitswallets die burgers en ondernemers makkelijker
en sneller toegang kunnen geven tot publieke en private dienstverlening. Deze wallets
– die binnen het Europese eIDAS-kader1 door lidstaten uitgegeven of erkend zullen worden – bieden kansen voor innovatie.
Daarnaast ben ik me er ook van bewust dat er zorgen leven rond dit onderwerp. Het
programma EDI-Stelsel NL is door BZK gestart om een betrouwbaar en veilig EDI-stelsel
in Nederland op te zetten en een publieke NL-wallet te ontwikkelen. De ontwikkeling
van het EDI-stelsel, inclusief een daarbij passend wettelijk kader, is nodig om voorzieningen
te kunnen treffen om EDI-wallets betrouwbaar en veilig uit te kunnen geven en gebruiken.
Het gaat bijvoorbeeld om de certificering van EDI-wallets, de registratie van vertrouwende
partijen die gegevens gaan opvragen uit EDI-wallets en het uitgeven van persoonsidentificatiegegevens.
Dit alles opdat EDI-wallets in Nederland veilig en betrouwbaar gebruikt kunnen worden
wanneer gebruikers dat willen.

Reactie op adviezen

AC-ICT geeft in zijn advies aan de strategische overweging te begrijpen dat BZK in
de afgelopen jaren zelf is gestart met het ontwikkelen van een EDI-wallet, daar kennis
over heeft verzameld en ervaring mee heeft opgedaan, om zo ook de uitwerking van de
verordening in Europese gremia te kunnen beïnvloeden. De start van de ontwikkeling
van de publieke NL-wallet vond plaats in aanloop naar de herziening van de eIDAS-verordening
(hierna: verordening) op Europees niveau. Deze verordening is eind mei 2024 in werking
getreden.

AC-ICT concludeert ook dat het programma een volledig werkend EDI-stelsel niet voor
elkaar krijgt en dat het programma te weinig inzet op de baten voor burgers en bedrijven.
In de voortgangsbrief digitalisering van mei jl. heeft mijn voorganger de Tweede Kamer
geïnformeerd dat de verwachting is dat de implementatie meer tijd in beslag zal nemen
dan in de verordening voorgeschreven implementatietermijn voor EDI-wallets van 24
maanden.2 Reden hiervoor is dat het nationale EDI-stelsel sterk afhankelijk is van Europese
specificaties. Essentiële uitvoeringshandelingen betreffende belangrijke stelselonderdelen
zoals een registratie van vertrouwende partijen en hoe gehandeld moet worden bij beveiligingsinbreuken
zijn pas in mei van dit jaar gepubliceerd. Er volgen nog andere uitvoeringshandelingen
in de komende periode. Naar verwachting zullen deze eind dit jaar vastgesteld zijn.
Nu specificaties beschikbaar zijn zal de inrichting van het EDI-stelsel meer nadruk
en vorm krijgen. De adviezen van AC-ICT om zwaarder in te zetten op de inrichting
van het EDI-stelsel, de samenwerking te versterken en de planning te verbeteren zullen
als leidraad meegenomen worden bij de verdere aanpak.

Het programma zal, in overleg met publieke en private partijen, onderzoeken op welke
wijze de meerwaarde van EDI-wallets, bijvoorbeeld om administratieve lasten te verlichten,
beter over het voetlicht kan worden gebracht. Daarbij wordt aangesloten bij gebruikstoepassingen,
die concrete en tastbare waarde voor burgers en ondernemers opleveren. In de afgelopen
jaren is hier al ervaring mee opgedaan via de Europese Large Scale Pilots waarin diverse
Nederlandse publieke en private partijen deelnemen. Daarnaast is de publieke NL-wallet
beproefd met de gemeenten Amsterdam en Nijmegen.

De Staatssecretaris van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties,
E. van Marum