Brief regering : Steun aan het bedrijf Avantium

33 009
Innovatiebeleid

Nr. 263
BRIEF VAN DE MINISTER VAN KLIMAAT EN GROENE GROEI

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal

Den Haag, 3 september 2025

Avantium heeft de opstart van een nieuwe biochemie fabriek in Delfzijl in afronding.
De laatste testen vinden plaats waarna de fabriek in stappen zal worden opgestart
voor commerciële productie. Het bedrijf produceert een grondstof voor bioplastics
gemaakt van biogrondstoffen in plaats van fossiele olie. De vervanging van fossiele
grondstoffen voor plastics door biogrondstoffen draagt bij aan de klimaatopgave en
de circulaire economie door het gebruiken van hernieuwbare grondstoffen. Avantium
heeft aangegeven dat door verschillende omstandigheden de huidige financiering van
banken en aandeelhouders ontoereikend is om de periode naar een winstgevende situatie,
naar verwachting in 2027, te overbruggen. Een eerder beoogde aandelenemissie dit voorjaar
is uitgesteld vanwege onder andere het onzekere beursklimaat als gevolg van onder
meer de stijgende handelstarieven.

Recentelijk heeft Avantium een steunverzoek bij de Staat ingediend wegens een dreigend
liquiditeitstekort. Dit steunverzoek is beoordeeld aan de hand van het Afwegingskader
steunverzoeken individuele bedrijven. De Staat heeft aangegeven steun te overwegen
indien de verschillende financiers (de betrokken banken, provincie Groningen, Invest-NL)
bereid waren dit ook te doen. Na intensief overleg tussen de verschillende financiers
ben ik voornemens EUR 15 mln steun te verlenen. De bijdrage van KGG wordt verstrekt
als subsidie met uitvoeringsovereenkomst aan PPPS1, die dit middels een zogenaamde «blended finance» structuur aan Avantium kan verstrekken
als eigen vermogen, dat wil zeggen: in ruil voor aandelen Avantium. PPPS zal de door
mij te verstrekken subsidie met uitvoeringsovereenkomst op dusdanige wijze «doorzetten»
dat de kans om nieuw privaat investeringsgeld, op te halen via de aandelenmarkt, zoveel
mogelijk wordt vergroot.

Afwegingskader steunverzoeken individuele bedrijven

Teneinde een weloverwogen besluit te kunnen nemen met betrekking tot eventuele steunverlening
aan Avantium is het Afwegingskader steunverzoeken individuele bedrijven (Kamerstuk
35 420, nr. 36 van 1 mei 2020) doorlopen. Dit afwegingskader bestaat uit drie onderdelen:

Fase A: politiek-maatschappelijke toets

Geconstateerd is dat het bedrijf op onderdelen van politiek maatschappelijk belang
is.

Het belang voor innovatie, behoud van kennis voor Nederland, het investeringsklimaat
en het biobased economy netwerk is groot. Het bedrijf heeft op innovatie en educatie
in biochemie, in Nederland een voortrekkerspositie door de samenwerking met universiteiten
en kennisinstellingen. Het bedrijf heeft een signaalfunctie voor het investeringsklimaat
voor het aantrekken van bedrijvigheid en buitenlandse investeringen. Verder heeft
het bedrijf kennis en ervaring in de opschaling van nieuwe biochemische technologie
van laboratorium tot productiefase die van belang is voor het biochemisch ecosysteem.
Op de korte termijn is de directe economische en ecologische waarde minder groot door
de beperkte omvang van de onderneming, maar met de voorgenomen opschaling zal dit
toenemen. Inzet op vergroening van de chemische industrie is opgenomen in de Economische
Agenda (EA) Groningen/Noord-Drenthe. De EA, onderdeel van het maatregelenpakket NijBegun,
is op 15 juni 2025 in de MR vastgesteld. De provincie Groningen heeft vanwege het
regionale belang voor de verduurzaming van het chemiecluster recent bijgedragen aan
de door Avantium gevraagde overbruggingsfinanciering met het beschikbaar stellen van
een achtergestelde lening van EUR 10 mln.

Fase B: Bedrijfseconomische toets

Deze toets heeft als doel vast te stellen in hoeverre het bedrijf in de kern financieel
gezond is of kan zijn. Een gespecialiseerd adviesbureau heeft, onder andere op basis
van een scenariostudie, vastgesteld dat Avantium voldoende continuïteitsperspectief
heeft. Avantium zal enerzijds inkomsten verkrijgen door de verkoop van een nieuw bioplastic
PEF. Daarnaast zal het bedrijf licenties die betrekking hebben op dit productieproces
verkopen aan andere chemiebedrijven, waarmee het zijn bereik van zijn technologie
vergroot als mede de verdiensten. Cruciaal daarbij is dat de onderneming voor de komende
twee jaar over voldoende liquiditeiten beschikt om de periode te overbruggen tot een
positief bedrijfsresultaat.

Fase C: Instrumentarium en «bail-in» van stakeholders

Na het succesvol doorlopen van fase B, volgt fase C, waarin wordt vastgesteld welke
vorm van steun gepast is en welke bail-in van stakeholders wordt gevraagd. De financieringsstructuur
van Avantium kent een relatief hoge schuldenlast. Gelet op de scale up fase waarin
het bedrijf verkeert, dient het bedrijf extra eigen vermogen aan te trekken. In verband
met het huidige beursklimaat, is PPPS geadviseerd bij de komende aandelenemissie van
Avantium een zogenaamde «underwrite met first allocation» overeen te komen. Dit laatste
betekent dat in geval er na de beoogde claimemissie van € 65 miljoen, aandelen zijn
waarvoor beleggers zich niet hebben ingeschreven, deze aandelen als eerste zullen
worden gealloceerd aan PPPS. Hierdoor ontstaat een stevig fundament voor de door Avantium
beoogde claimemissie waardoor private investeerders naar verwachting sneller zullen
toetreden. De staat zal sowieso € 15 miljoen aan nieuwe aandelen nemen als er minimaal
€ 50 miljoen via de aandelenmarkt wordt opgehaald, bij bestaande aandeelhouders van
Avantium en eventuele nieuwe investeerders.

Teneinde deze positie door PPPS te laten innemen heeft de Staat de volgende voorwaarden
gesteld.

1. PPPS zal alleen aandelen kopen indien de financiering sinds het tijdstip van het steunverzoek
voor minimaal de helft door de private sector (dus exclusief NOM, Provincie Groningen
en Invest-NL) wordt gefourneerd. Wij hebben vastgesteld dat het financieringspakket
van Avantium aan deze voorwaarde voldoet.

2. De Staat krijgt meer grip op het intellectueel eigendomsrecht van Avantium. Door middel
van een «Right to Match Agreement» met de financiers en een «Support Agreement» met Avantium heeft de Staat het recht om bij een executoriale verkoop van (o.a.)
de intellectuele eigendomsrechten, die zien op de FDCA/PEF technologie, aandelen in
entiteiten die eigenaar zijn van de FDCA/PEF technologie en de fabriek in Delfzijl,
door of op verzoek van de financiers, het door de betreffende koper uitgebrachte bod
te «matchen» (het «right to match»). De Staat mag dit recht in bepaalde gevallen uitoefenen, bijvoorbeeld wanneer de
betreffende koper niet in de Europese Economische Ruimte (EER) is gevestigd of gesanctioneerd
is. De vennootschap heeft ingestemd met het right to match en moet dit recht eerbiedigen en bewerkstelligen dat het recht van toepassing blijft
gedurende minimaal 5 jaar en zoveel langer als dat de Staat (of een ander publiek
orgaan) leningen heeft verstrekt aan de vennootschap.»

3. De Staat krijgt het recht een «Board Observer» te benoemen teneinde beter inzicht
te verkrijgen op de bedrijfsvoering. Een Board Observer kan op vertrouwelijk wijze
informatie ophalen over het functioneren van de onderneming en deze, binnen de grenzen
van toepasselijke (beurs)regels, terugkoppelen aan PPPS en/of de Staat. De Observer
heeft geen stemrecht en handelt uitsluitend in het belang van PPPS en/of de Staat.

4. Geen bonussen of andere variabele beloningen voor de Raad van Bestuur en Raad van
Commissarissen tot en met uiterlijk 31 december 2027.

5. Een vermindering van de beloning voor de Raad van Bestuur en Raad van Commissarissen
van Avantium tot en met uiterlijk 31december 2027.

6. Een «bail-in» door de huidige financiers door het verlengen van de looptijden van
financieringen, uitstel van aflossingen en een korting op de tarifering.

De beoogde aandelenemissie in september 2025 heeft een beoogde opbrengst van minimaal
€ 65 miljoen. Dit is een cruciale bijdrage voor de financiering van het bedrijf tot
medio 2027. Daarna is volgens het doorgerekende scenario een positief bedrijfsresultaat
mogelijk. De aankoop van het € 15 miljoen aandelenpakket door PPPS vindt pas plaats
als de aandelenemissie succesvol is gebleken en er minimaal € 50 miljoen is opgehaald.
De bijdrage van de Staat zal door KGG worden verstrekt vanuit de gereserveerde middelen
voor «maatwerk» uit het Klimaatfonds. De aandelen die PPPS zal aanschaffen, zullen
gedurende een bepaalde periode worden aangehouden. Zodra de aandelenmarkt het toelaat
zullen de aandelen op prudente wijze weer worden verkocht, waarna de opbrengst weer
zal worden toegevoegd aan het Klimaatfonds, perceel Verduurzaming Industrie.

De steun van KGG past in het het beleid rondom de versterke aanpak nieuwe industrie.
Nieuwe innovatieve bedrijven die zich richten op groene groeimarkten wil ik beter
ondersteunen. Het bedrijf Avantium is koploper in de ontwikkeling van nieuwe duurzame
productieprocessen in de biobased chemie en heeft daarvoor een brede kennispositie
met intellectueel eigendom op nieuwe processen; daarmee heeft Avantium een voorbeeldfunctie
voor vele andere bedrijven die bezig zijn met nieuwe innovaties de wereld groener
en toekomstbestendiger te maken. Deze kennis en ervaring in de opschaling van groene
chemie is van belang om te behouden voor Nederland zodat andere bedrijven in de biochemie
hiervan kunnen profiteren en dit voorbeeld volgen. Vanuit het buitenland bestaat veel
belangstelling voor nieuwe groene chemie en de kans is groot dat bij een faillissement
de kennis buiten Europa zal worden ingezet. Het is van strategisch belang om deze
kennis voor Nederland te behouden en in te zetten voor de verdere verduurzaming van
de Nederlandse chemie.

De Minister van Klimaat en Groene Groei, S.Th.M. Hermans