Brief regering : Voortgang versterking Nederlands Register Vastgoed Taxateurs (NRVT)

Nr. 1372
BRIEF VAN DE MINISTER VAN VOLKSHUISVESTING EN RUIMTELIJKE ORDENING

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal

Den Haag, 7 juli 2025

Inleiding en evaluatie SEO

Betrouwbare en objectieve taxaties zijn belangrijk voor een goede werking van de vastgoedmarkt.
Enerzijds geeft een taxatie kopers inzicht in de waarde van hun bezit of boogde aankoop
en weerhoudt het hen ervan om meer te lenen dan verantwoord is. Anderzijds draagt
het bij aan het kunnen maken van de juiste inschatting van kredietrisico’s door financiële
instellingen. Bij het afsluiten, oversluiten of ophogen van een hypothecaire lening
voor een woning, is het laten uitvoeren van een taxatie dan ook wettelijk verplicht.
Om de betrouwbaarheid en objectiviteit van taxaties te borgen is het Nederlands Register
Vastgoed Taxateurs (NRVT) opgericht door de taxatiesector (zelfregulering). Zij houdt
sinds 1 januari 2016 toezicht op de Nederlandse taxatiesector. Het NRVT richt zich
op het bewaken, waarborgen en bevorderen van de onafhankelijkheid, integriteit en
kwaliteit van Register-Taxateurs.

In 2018 constateerden De Nederlandsche Bank (DNB) en de Autoriteit Financiële Markten
(AFM) dat het toezicht op taxaties door het NRVT onvoldoende effectief was en hebben
beide toezichthouders, de Minister van Financiën en de Minister van Binnenlandse Zaken
en Koninkrijksrelaties opgeroepen om de fundamentele beginselen van het taxatieberoep
in wetgeving op te nemen. In reactie op deze oproep is een werkgroep van experts van
bovengenoemde ministeries, DNB, de AFM, het Centraal Planbureau (CPB) en Nationale
Hypotheek Garantie (NHG) in overleg getreden met het NRVT en zijn afspraken gemaakt
over het verbeteren van het toezicht.1 Mijn ambtsvoorganger heeft destijds aan uw Kamer de toezegging gedaan om na twee
jaar onafhankelijk te laten evalueren of deze afspraken hebben geleid tot de gewenste
verbetering van het toezicht.2 In 2024 is deze evaluatie uitgevoerd door onderzoeksbureau Stichting Economisch Onderzoek
(SEO).

SEO concludeert kort samengevat dat het NRVT sinds 2019 een aantal belangrijke stappen
heeft gezet om de kwaliteit en professionaliteit van het toezicht op Register-Taxateurs
te verbeteren. Tegelijkertijd zijn er enkele zorgen: het NRVT opereert onvoldoende
onafhankelijk en is daardoor onvoldoende in staat het publieke belang van taxaties
te borgen. SEO doet op basis van haar constateringen een zestal aanbevelingen om de
onafhankelijkheid, effectiviteit en slagvaardigheid van het NRVT te verbeteren:

1. Vorm de Centrale Raad (CR) om tot adviesraad;

2. Pas verhouding van het NRVT met de overheid en toezichthouders aan;

3. Ga na hoe de verhouding met Nederlands Woning Waarde Instituut (NWWI) kan worden verbeterd;

4. Maak de doelstellingen meetbaar en meet vaker;

5. Ga na of het mogelijk is de capaciteit van het NRVT uit te bereiden;

6. Onderzoek de strengheid uitspraken tuchtbeleid.

Op 25 oktober 2024 heb ik de evaluatie van SEO met uw Kamer gedeeld.3 Met deze brief informeer ik u, mede namens de Minister van Financiën, over de voortgang
ten aanzien van de verschillende aanbevelingen.

Aanpassingen in governance NRVT (advies 1 en 2)

SEO doet de aanbeveling om de Centrale Raad (CR) van het NRVT, het orgaan dat bestaat
uit Betrokken Partijen en Consulterende Partijen en medeverantwoordelijk is voor het
toetsen en goedkeuren van voorstellen voor regelgeving binnen het taxatie vak,4 om te vormen tot een adviesraad. Het inperken van bevoegdheden moet verhelpen dat
deelbelangen van sectorpartijen de koers van het NRVT bepalen, ten koste van het publieke
belang van taxaties. Met deze wijziging wordt het NRVT in staat gesteld het publieke
belang van taxaties beter te borgen. Het NRVT heeft mij laten weten dit advies op
te willen volgen en heeft als doel om per eind dit jaar de statuten hierop aan te
passen.

Deze voorgenomen statutenwijziging is afhankelijk van de invulling van de tweede aanbeveling
van SEO. Omdat met het wegnemen van de beslissingsbevoegdheid van de CR een belangrijke
bron van legitimering voor het NRVT vervalt, beveelt SEO aan de verhouding tussen
de overheid en het NRVT te formaliseren. De afgelopen periode heeft mijn ministerie,
gezamenlijk met het Ministerie van Financiën, verkend hoe de relatie tussen de overheid
en het NRVT kan worden vormgegeven. Allereerst is gekeken naar wat wij als overheid
verwachten van een toezichthouder op de taxatiesector. Vervolgens zijn verschillende
opties geïdentificeerd voor het formaliseren van de relatie tussen de overheid en
het NRVT, waarmee op een passende wijze invulling gegeven kan worden aan deze verwachting.
Deze exercitie heeft geresulteerd in twee mogelijke opties: het sluiten van een convenant
tussen de overheid en het NRVT en het oprichten van een Zelfstandig Bestuursorgaan
(ZBO).

Ik ben voornemens de verhouding tussen de overheid en het NRVT te formaliseren door
een convenant te sluiten met het NRVT. Mijn inschatting is dat middels een convenant
op effectieve wijze afspraken kunnen worden gemaakt over de taken en verantwoordelijkheden
van het NRVT als toezichthouder. Bovendien is deze beleidsoptie minder complex, minder
kostbaar en sneller te realiseren dan het alternatief. Ook het NRVT is positief over
de legitimering als toezichthouder door middel van een convenant en verwacht dat deze
optie op voldoende draagvlak binnen de sector kan rekenen.

De komende periode ga ik aan de slag om samen met het NRVT te komen tot een passende
invulling van het convenant. Daarin zullen onder andere afspraken worden vastgelegd
over de verantwoordelijkheden van het NRVT, de toezichtstaken van het NRVT en afspraken
ter versteviging van de organisatie van het NRVT conform de SEO-aanbevelingen. Ik
ben voornemens om u na de zomer over dit convenant te informeren.

De tweede aanbeveling ziet ook toe op de aanpassing van de verhouding tussen het NRVT
en de toezichthouders AFM en DNB. Voor de invulling hiervan past volgens SEO een adviserend
overleg met de twee toezichthouders, die vanuit een wettelijk mandaat een rol hebben
bij het borgen van kwalitatief goede taxaties. Ik heb daarom gevraagd aan DNB en de
AFM of zij mogelijkheden zien tot een vorm van overleg tussen de partijen. DNB en
AFM zijn bereid dit samen met NRVT te verkennen, waarbij ze het belangrijk vinden
dat in de overlegvorm geen sprake is van rolvermenging aangezien de AFM en DNB toezicht
houden op financiële instellingen en financiële stabiliteit, en geen toezichthouder
zijn op taxateurs. Het overleg zal dan ook enkel kunnen zien op onderwerpen die raken
aan taken van de AFM of DNB.

Opvolging aanbevelingen door het NRVT (advies 3 tot en met 6)

Verbetering van verhouding tussen het NRVT en NWWI

Het Nederlands Woning Waarde Instituut (NWWI) is op dit moment het enige validatie-instituut
dat taxatierapporten van woningen valideert. Het NRVT houdt toezicht op aangesloten
taxateurs. In haar risico gebaseerde toezichtaanpak maakt het NRVT onder meer gebruik
van de risicosignalen die voortkomen uit de modellen van het NWWI. Tegelijkertijd
houdt het NRVT ook toezicht op het NWWI. In de praktijk leidt dit zo nu en dan tot
frictie. SEO concludeert dat de combinatie van een validatie-instituut dat taxaties
van woningen valideert en een toezichthouder die toezicht houdt op Register-Taxateurs
niet optimaal is. Daarom adviseert SEO na te gaan hoe de verhouding tussen beide organisaties
kan worden verbeterd.

Sinds 2024 is de afstemming tussen het NRVT en het NWWI op bestuurlijk en operationeel
niveau geïntensiveerd. Er is sindsdien regelmatig overleg over risicosignalen vanuit
het NWWI, om een risico gebaseerde aanpak door het NRVT te bevorderen. Ook is in overleg
een hernieuwd auditprotocol voor het NWWI vastgesteld. Dit heeft geresulteerd in een
betere onderlinge verhouding. Na de publicatie van het SEO-rapport heeft het gesprek
tussen het NRVT en het NWWI op bestuurlijk niveau verder richting gekregen. Sindsdien
is men aan het onderzoeken of verder gaande samenwerking tussen het NWWI en het NRVT
mogelijk is. De besturen van beide organisaties zijn momenteel bezig met uitwerken
van een gezamenlijke visie, hoe dit vormgegeven kan worden en wat daarvoor nodig is.
Ik verwacht dat het NRVT en het NWWI eind 2025 hierover richtinggevende keuzes kunnen
maken.

Meten van doelstellingen

Een beter functionerend toezicht moet uiteindelijk leiden tot een hogere kwaliteit
van taxaties. SEO stelt vast dat de doelstelling van het NRVT niet is vertaald naar
uitkomstmaten waar het NRVT op stuurt. Daarmee is het niet toetsbaar wanneer de kwaliteit
in de sector «voldoende» op orde is. SEO adviseert daarom dat het NRVT zowel op microniveau
(bijvoorbeeld het aantal onvolkomenheden in dossiers) als op macroniveau (bijvoorbeeld
de mate van overwaardering) een uitkomstmaat kiest en deze structureel monitort.

Conform de aanbeveling van SEO werkt het NRVT aan het meetbaar maken van de effectiviteit
van het toezicht. Het NRVT zal zich de komende periode inspannen om in samenspraak
met relevante stakeholders maatstaven te formuleren. In het convenant zullen er nadere
afspraken worden opgenomen over de maatstaven die toezien op de kwaliteit en betrouwbaarheid
van taxaties en over de publieke rapportage over deze maatstaven.

Uitbreiden van capaciteit

SEO doet de aanbeveling om na te gaan of de capaciteit van het NRVT kan worden uitgebreid.
Momenteel wordt veel toezichtwerk extern uitbesteed, wat leidt tot beperkte kennisopbouw
en daarmee kwalitatief minder goed toezicht op de lange termijn.

Het NRVT geeft aan dat de noodzakelijke versterking van de organisatie en de financiering
daarvan de komende jaren een uitdaging zal zijn. Door minder werk uit te besteden
kan geld worden bespaard. Ook de verbeterde samenwerking met het NWWI moet leiden
tot effectievere inzet van capaciteit. Daarnaast zal de jaarbijdrage vanuit de sector
moeten worden verhoogd. Het NRVT heeft een begrotingsplan opgesteld voor 2025 waar
de CR positief op heeft gereageerd. Hierin is een toename van het personeelsbestand
opgenomen van 18 FTE in 2024 naar 25 FTE eind 2025.

Opvolging aanbeveling door de Stichting NRVT tucht

Uit de evaluatie bleek dat bij stakeholders de perceptie was dat de uitspraken van
stichting Tuchtrechtspraak NRVT (hierna: NRVT Tucht) te lichte sancties bevatten om
tot gedragsverandering te leiden. Daarbij gaat het niet alleen om de betrokken taxateur
zelf, maar ook om de signaalwerking die uitgaat van de opgelegde sancties.

NRVT Tucht heeft aangegeven de conclusie van SEO niet te onderschrijven. Het bestuur
van NRVT Tucht heeft ter onderbouwing alle eerdere uitspraken van het Tuchtcollege
bekeken. Hieruit kwam naar voren dat het opleggen van «lichte» maatregelen geenszins
een uitgangspunt is, maar voor de zwaardere maatregelen geen overeenkomstige gedragingen
zijn geconstateerd. In het SEO-rapport wordt tevens gesproken over mogelijke fraude,
maar volgens het bestuur en het Tuchtcollege is er geen uitspraak bekend waarin fraude
is vastgesteld. Ze vermoeden dat dit berust op een misverstand in de gehanteerde terminologie
van SEO. Ten slotte benadrukt het NRVT Tucht dat een klacht van een particulier enkel
binnen de grenzen van het geding wordt beoordeeld in het kader van een eerlijk proces.
Om te toetsen of er buiten de klachtenformulering van de particulier ook andere punten
in het taxatierapport ondermaats zijn, wil het NRVT Tucht dat het NRVT tijdig wordt
geïnformeerd over ingediende klachten en de gelegenheid krijgt om zich als toezichthouder
in de procedure te voegen. Hierdoor wordt de toezichthoudende rol van het NRVT versterkt
en leidt dit tot een verdere kwaliteitsverbetering bij Register-Taxateurs.

De Minister van Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening, M.C.G. Keijzer