Brief regering : Digitale Transformatie Strategie

Nr. 23 BRIEF VAN DE STAATSSECRETARIS VAN DEFENSIE

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal

Den Haag, 3 juli 2025

Hierbij bied ik u de «Digitale Transformatie Strategie» (DTS) van het Ministerie van
Defensie aan.

Aanleiding

In de Defensienota 2024 «Sterk, Slim, Samen» wordt de urgentie geschetst om te bouwen
aan een slimme en sterke krijgsmacht die zorgt voor de noodzakelijke afschrikking.
De veiligheidssituatie in Europa is de afgelopen jaren verder verslechterd. De focus
verschuift daardoor steeds sterker naar hoofdtaak 1: het kunnen verdedigen van het
Koninkrijk en NAVO-grondgebied tegen een technologisch geavanceerde tegenstander.
Defensie moet daarom digitalisering effectiever dan de tegenstander weten om te zetten
in gevechtskracht. Kortom: gevechtskracht door rekenkracht.

Tegelijkertijd versnelt de digitale innovatie binnen het militaire domein. Data, kunstmatige
intelligentie (AI) en autonome systemen spelen hierin een dominante rol. Deze ontwikkelingen
gaan hand in hand met andere technologische trends, zoals de toenemende kracht van
cyberdreigingen, de militarisering van het ruimtedomein, congestie in het elektromagnetisch
spectrum (EMS) en hybride dreigingen, waaronder aanvallen op datakabels en manipulatie
van informatie. Als Defensie onvoldoende meebeweegt met deze snelle technologische
ontwikkelingen, is het conflict van de toekomst al bij voorbaat verloren.

Deze strategie richt zich daarom niet alleen op de technologie die Defensie moet omarmen.
Minstens zo belangrijk is het vermogen om zich continu aan te passen, voorop te blijven
lopen en creatief te zijn in het integreren en toepassen van technologie. De combinatie
van mens, data en machine maakt daarbij het verschil.

Focus van de strategie

Het zwaartepunt van de Digitale Transformatie Strategie (DTS) ligt bij het vergroten
van de gevechtskracht van Defensie. Defensie moet daarom effectiever dan de tegenstander
in staat zijn om:

• Geïntegreerde effecten te realiseren, samen met civiele en militaire partners en over
verschillende domeinen heen;

• Informatie- en beslisdominantie te bereiken;

• Voortdurend nieuwe en bestaande technologie te combineren tot meer gevechtskracht.

Het maximale effect wordt bereikt wanneer verschillende technologieën en menselijke
vaardigheden naadloos integreren om het gewenste resultaat te behalen. Om dit mogelijk
te maken, investeert Defensie enerzijds in het versterken van kritieke technologielagen,
waaronder kunstmatige intelligentie (AI), autonome systemen, cybercapaciteiten, beheersing
van het elektromagnetisch spectrum (EMS), robuuste communicatiesystemen met voldoende
bandbreedte en cloudoplossingen. Anderzijds wordt ingezet op betere samenwerking met
marktpartijen, kennis- en innovatienetwerken, en op het vergroten van het interne
verander- en innovatievermogen. Zo leert Defensie continu om technologie effectiever
om te zetten in gevechtskracht.

Speerpunten van de Digitale Transformatie Strategie

De strategie richt zich op vijf samenhangende speerpunten:

1. Communicatie en digitale samenwerking

Defensie investeert in veilige en effectieve digitale communicatie tussen operationele
domeinen en met civiele en militaire partners. Dit bevordert snelheid en flexibiliteit,
vergroot het aanpassingsvermogen in uiteenlopende scenario’s en draagt bij aan het
behouden van communicatie tijdens militaire operaties.

Essentieel hierbij is dat communicatiemiddelen in staat zijn om de groeiende datastromen
te verwerken en bestand zijn tegen pogingen tot verstoring of uitschakeling. Investeringen
in Europese satellietcommunicatie en een robuuste mix van communicatiemiddelen die
verschillende soorten verstoringen aankunnen, zijn daarbij van cruciaal belang. Deze
transitie is noodzakelijk om Defensie te beschermen tegen technologisch geavanceerde
tegenstanders.

2. Digitaal fundament

Een robuust digitaal fundament garandeert in uiteenlopende omstandigheden toegang
tot opslag- en rekenkracht. Dit maakt real-time data-analyse en AI-ondersteuning mogelijk,
versterkt de informatiepositie en bevordert beslisdominantie. Dit leidt tot vergroting
van de gevechtskracht en een tactisch voordeel ten opzichte van de tegenstander.

Daarom zet Defensie in op de integratie van diverse cloud- en edge-oplossingen in
een goed beveiligd platform, waarin data efficiënt kan stromen. Ook het digitaliseren
van Defensiebrede processen, zoals logistiek en de geneeskundige keten, en het versterken
van de onderliggende infrastructuur zijn cruciaal voor het operationeel voortzettingsvermogen.

3. Data, kunstmatige intelligentie en autonomie

Slimme algoritmen en autonome systemen versterken de operationele slagkracht van Defensie.
Verhoogde inzet op dit terrein leidt tot snellere en beter onderbouwde besluitvorming.
Succesvolle toepassing vraagt om een verantwoorde en effectieve inzet van AI, met
oog voor schaalbaarheid, integratie en ethische kaders.

Het steeds beter integreren van AI in processen en het opschalen van de digitale infrastructuur
voor grootschalige inzet van drones zijn essentieel voor het vergroten van de gevechtskracht.
Het vermogen om snel data van hoge kwaliteit uit diverse bronnen te integreren tot
bruikbare informatie kan letterlijk het verschil maken tussen leven en dood. Defensie
kan en moet op het gebied van AI en autonomie internationaal leidend zijn.

4. Elektromagnetisch spectrum, cyber en redundantie

De toenemende digitalisering vergroot de dreiging in het cyberdomein, binnen het elektromagnetisch
spectrum en voor fysieke infrastructuren. Inzet van tegenstanders op deze terreinen
kan het vermogen tot informatieverwerving en communicatie ernstig verstoren. Daarom
investeert Defensie in cyberweerbaarheid, EMS-capaciteiten en redundantie. Dit is
noodzakelijk om geïntegreerd optreden mogelijk te maken en een blijvend informatievoordeel
te waarborgen.

5. Digitaal aanpassingsvermogen

Beschikken over digitale middelen is niet voldoende; het gaat om het effectief en
adaptief toepassen ervan. Doorlopende innovatie en het snel kunnen inzetten van technologie
voor operationeel voordeel zijn cruciaal. Dit vraagt om nauwe samenwerking tussen
marktpartijen, ontwikkelaars en gebruikers (de «warfighter»), en om het vermogen om
voortdurend te experimenteren en trainen met nieuwe digitale toepassingen. Alleen
zo voorkomt Defensie dat tegenstanders een technologische voorsprong nemen.

Defensie heeft recent concrete stappen gezet op het gebied van AI en cloudtechnologie.
Zo draagt Defensie substantieel bij aan de rijksbrede reservering van 70 miljoen euro
voor de oprichting van een AI-fabriek in Groningen. Deze AI-fabriek richt zich op
de ontwikkeling van en het onderzoek naar AI-modellen en -toepassingen, onder andere
binnen de defensiesector. Ook werkt Defensie actief samen met Nederlandse marktpartijen
aan de ontwikkeling van een soevereine clouddienst. Verder wordt binnen het programma
GrIT ook vooruitgang geboekt, met nadruk op hoofdtaak 1.

Een succesvolle digitale transformatie versterkt het vermogen tot afschrikking en
is daarmee essentieel voor de veiligheid van vandaag en morgen. Aan de strategie is
een uitvoeringsplan verbonden dat de beoogde veranderdoelen concreet uitwerkt, inclusief
financiële consequenties, monitoring en borging. De financiële besluitvorming hierover
zal plaatsvinden via de reguliere processen binnen Defensie. Uw Kamer wordt via de
periodieke Stand van Defensie geïnformeerd over de voortgang van de digitale transformatie.

Binnenkort wordt ook de Nederlandse Digitaliseringsstrategie (NDS) gepresenteerd.
De DTS sluit daar goed op aan, onder andere op het gebied van cloudtechnologie, datadeling,
inzet van AI, versterking van digitale weerbaarheid en autonomie, en het vergroten
van digitaliseringskennis onder personeel. De wijze waarop mens en technologie worden
ingezet verschilt: de Digitale Transformatie Strategie richt zich op het vergroten
van de gevechtskracht, terwijl de NDS zich richt op digitale ondersteuning van grote
maatschappelijke opgaven in een sterk veranderende (leef)omgeving.

De Staatssecretaris van Defensie, G.P. Tuinman