Brief regering : Resultaten stichtingsaanvragen en bekostigingsbesluiten nieuwe scholen (2024-2025)

Nr. 59 BRIEF VAN DE STAATSSECRETARIS VAN ONDERWIJS, CULTUUR EN WETENSCHAP

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal

Den Haag, 24 juni 2025

Met deze brief informeer ik uw Kamer over de bekostigingsbesluiten ten aanzien van
de aanvragen voor nieuwe openbare en bijzondere scholen in het funderend onderwijs.
Daarnaast breng ik uw Kamer graag op de hoogte van enkele ontwikkelingen ten aanzien
van de evaluatie en doorontwikkeling van de stichtingsprocedure.

Resultaten vierde ronde stichtingsaanvragen (aanvragen november 2024)

Tussen 1 juni en 1 juli 2024 hebben 71 initiatiefnemers een pre-registratie gedaan
bij de Dienst Uitvoering Onderwijs (hierna: DUO) om hun voornemen voor het stichten
van een nieuwe school kenbaar te maken. Deze initiatieven verzamelden in de hierop
volgende maanden ouderverklaringen of voerden een marktonderzoek uit om de belangstelling
voor hun initiatief aan te tonen. Uiteindelijk dienden voor 1 november 41 van deze
initiatiefnemers een aanvraag voor bekostiging in. Het ging om 24 aanvragen in het
primair onderwijs (po) (20 aanvragen voor nieuwe scholen en 4 aanvragen voor verzelfstandigingen)
en 17 in het voortgezet onderwijs (vo) (14 aanvragen voor nieuwe scholen, 2 aanvragen
voor splitsingen en 1 aanvraag voor uitbreiding van het bestaande onderwijsaanbod).
Dit aantal is vergelijkbaar met eerdere rondes en lijkt zich na een piek in de eerste
jaren nu te stabiliseren. Net als in de afgelopen jaren zijn de meeste aanvragen gedaan
door bestaande schoolbesturen (30 van de 41).

De afgelopen maanden hebben DUO en de Inspectie van het Onderwijs (hierna: inspectie)
de aanvragen getoetst op de wettelijke vereisten voor bekostiging. Zo controleert
DUO de belangstellingsmeting, de VOG’s van de bestuurders en de leden van het intern
toezicht en of de aanvrager in kwestie de onderwijspartijen in de regio heeft uitgenodigd
voor een gesprek. Indien de aanvraag voldoet aan deze vereisten volgt een kwaliteitstoets
door de inspectie. Aan de hand van een zestal deugdelijkheidseisen, waaronder zicht
op de ontwikkeling en begeleiding van leerlingen en het burgerschapsonderwijs, brengt
de inspectie een positief of een negatief advies uit ten aanzien van de aanvraag.
Indien het advies van de inspectie negatief uitvalt of wanneer niet wordt voldaan
aan een van de andere bekostigingsvereisten, wordt de aanvraag afgewezen. Alleen als
de aanvraag voldoet aan alle gestelde bekostigingsvoorwaarden volgt een positief bekostigingsbesluit.
De initiatieven met een positief bekostigingsbesluit kunnen vervolgens hun deuren
openen op 1 augustus 2026.1

De resultaten van deze vierde ronde stichtingsaanvragen vindt u in de onderstaande
tabel. In totaal zijn er 29 aanvragen voor nieuwe scholen goedgekeurd. Van de 18 goedgekeurde
aanvragen in het po gaat het om 15 scholen voor bijzonder en 3 voor openbaar onderwijs.
Alle goedgekeurde aanvragen in het vo zijn voor scholen voor bijzonder onderwijs.
24 van de 29 goedgekeurde aanvragen zijn gedaan door bestaande schoolbesturen.2 In totaal zijn er 12 aanvragen afgewezen.

PO

VO

Aantal aanvragen

24 (waarvan 4 verzelfstandigingen)1

17 (waarvan 2 splitsingen en 1 uitbreiding bestaande onderwijsaanbod)2

Aantal afgewezen

6

6

Aantal goedgekeurd

18 (waarvan 3 verzelfstandigingen)

11 (waarvan 1 splitsing en 1 uitbreiding bestaande onderwijsaanbod)

X Noot

1

Het bevoegd gezag kan een aanvraag indienen om een nevenvestiging, die zich op een
andere locatie bevindt dan de hoofdvestiging van die school, te verzelfstandigen.

X Noot

2

Een bestaande school of scholengemeenschap kan worden gesplitst in twee scholen of
scholengemeenschappen. Het bevoegd gezag kan de school of scholengemeenschap (die
ontstaat na splitsing van een school of scholengemeenschap) voor bekostiging in aanmerking
brengen.

Vanuit Caribisch Nederland zijn er deze ronde geen stichtingsaanvragen ingediend.

Duiding cijfers

De afgelopen jaren zagen we een dalend aantal ouderverklaringen, pre-registraties
en stichtingsaanvragen. Dit jaar stabiliseren de pre-registraties, aanvragen en positieve
besluiten, maar is het aantal ouderverklaringen fors toegenomen. Het totale aantal
goedgekeurde aanvragen blijft binnen de verwachte bandbreedte van 20 tot 50 aanvragen
voor nieuwe scholen per jaar.

Ronde 1

(aanvraag in 2021)

Ronde 2

(aanvraag in 2022)

Ronde 3

(aanvraag in 2023)

Ronde 4

(aanvraag in 2024)

Ouderverklaringen

10.382

7.280

5.449

9.125

Pre-registraties

102

98

76

71

Aanvragen

56

47

39

41

Positieve besluiten

35

32

31

29

Verleend uitstel voor de start van de school

8

5

4

n.n.b.

Gestarte scholen

26

26

n.n.b.

n.n.b.

Ontwikkelingen eerdere rondes stichtingsaanvragen

Kwaliteitsonderzoeken inspectie

De onderwijskwaliteit speelt een belangrijke rol in de stichtingsprocedure: niet alleen
moet de inspectie vooraf positief adviseren ten aanzien van de te verwachten onderwijskwaliteit,
maar ook bezoekt de inspectie de nieuwe school meteen in het eerste jaar na de start
in het kader van een kwaliteitsonderzoek. Zo kan de inspectie erop toezien dat er
ook in de praktijk wordt voldaan aan de gestelde kwaliteitseisen. Afgelopen augustus
gingen er 31 scholen van start: 17 uit de tweede ronde aanvragen (12 po, 5 vo), 8 aanvragers
die een jaar uitstel kregen voor de start uit de eerste ronde, en 6 verzelfstandigingen
van bestaande locaties uit de derde aanvraagronde. Uw Kamer ontvangt in november informatie
over de eerste kwaliteitsonderzoeken op deze nieuwe scholen. Op dat moment zijn ook
de vijf (van de 34) basisscholen die vorig jaar een oordeel onvoldoende of zeer zwak
ontvingen opnieuw bezocht in het kader van een herstelonderzoek, en ontvangt u de
actuele stand van zaken.

Monitoring en evaluatie van de wet

Evaluatierapporten

De komst van een nieuwe school kan zorgen voor toenemende druk op het lerarentekort,
het huisvestingstekort en de beschikbare middelen binnen een gemeente. Om die reden
hecht ik sterk aan de uitkomsten van de evaluatie, die eind 2025 worden opgeleverd
door het consortium Oberon, Kohnstamm Instituut en KBA Nijmegen. De evaluatie vindt
plaats onder initiatiefnemers, gemeenten, en andere stakeholders. De beleidsreactie
op dit eindrapport volgt voor de zomer van 2026. Dit is tevens het natuurlijke moment
om met de evaluatie in de hand te bezien of de wet op fundamenteler onderdelen moet
worden herzien. Deze onderwerpen zullen zorgvuldig in kaart worden gebracht om hier
gefundeerde conclusies aan te kunnen verbinden.

De Staatssecretaris van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap, M.L.J. Paul