Brief regering : Doorbraakaanpak voor het versneld realiseren van woningen

Nr. 1350
BRIEF VAN DE MINISTER VAN VOLKSHUISVESTING EN RUIMTELIJKE ORDENING

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal

Den Haag, 12 juni 2025

Overheden, sectoren en andere stakeholders hebben op de Woontop afspraken gemaakt
om de aanpak van de woningnood naar een volgende fase te brengen. Een fase waarin
we toe willen naar versnelde uitvoering en concrete oplossingen. Eén van de afspraken
die ik heb gemaakt is een doorbraakaanpak voor 20 kansrijke locaties, samen met NEPROM,
Aedes, IVBN, VNG en IPO. De essentie van deze aanpak is dat partijen – overheden,
markt, corporaties – in gezamenlijkheid de woningbouw op locaties versnellen, centraal
staat «hoe kan het wel?». Drie locaties daarvan zijn op de Woontop al nadrukkelijk
naar voren gebracht1. Bijgevoegd bij deze brief stuur ik uw Kamer, conform mijn toezegging2, een kaart toe met de locaties waar het kansrijk lijkt om tot concrete doorbraken
te komen, voortbouwend en aanvullend op de diverse acties die we al ondernemen op
grootschalige woningbouwlocaties en andere locaties door het hele land. Ook licht
ik in deze brief de beoogde resultaten van de doorbraakaanpak toe.

Het bereiken van concrete doorbraken op locaties is belangrijk. We moeten krachten
bundelen, planprocessen parallel plannen, innoveren, problemen oplossen, wederkerige
afspraken maken en sneller besluiten nemen om de realisatie van woningen te versnellen.
De vraag «hoe kan het wel?» en de wederzijdse bereidheid om op locatieniveau naar
oplossingen te zoeken, zijn nu nog belangrijker geworden. Wat exact nodig is om tot
een doorbraak te komen, tot welke keuzes en oplossingen die doorbraken leiden en wat
daarvan het resultaat is, verschilt per locatie.

De doorbraakaanpak

De doorlooptijd van de voorfase van een grote gebiedsontwikkeling is normaliter 7–10
jaar. Er valt veel te winnen door in die fase versneld plannen te maken en besluiten
te nemen. De doorbraakaanpak richt zich op één van de sleutels daarvoor, namelijk
het intensiveren van de samenwerking. Zowel tussen medeoverheden als in de publiek-private
samenwerking. Dat wil zeggen: gezamenlijk impasses doorbreken, zoeken naar haalbare
en realiseerbare oplossingen, wederkerige afspraken maken, werken vanuit het maatschappelijk
belang en versneld knopen doorhakken. De doorbraakaanpak heeft als concreet doel gezamenlijk
sneller tot een gedragen bestuurlijke overeenkomst te komen.

Vanuit de samenleving en Uw Kamer neemt de roep om regie te nemen, termijnen en deadlines
te stellen en de voortgang op woningbouwlocaties te monitoren, toe. Aanvullend en
voortbouwend op de acties die we al ondernemen om concrete belemmeringen in projecten
weg te nemen, pakken we met de doorbraakaanpak op locaties de opgaven en dilemma’s
die er zijn gezamenlijk aan om sneller tot oplossingen en beslissingen te komen. Hierbij
ondersteunen het Ministerie van VRO, NEPROM en Aedes de lokale partijen, onder andere
via de inzet van kennis en capaciteit zoals het expertteam Woningbouw. We bepalen
heldere termijnen voor besluitvorming, maken keuzes en gaan compromissen aan met als
doel de realisatie van woningen te versnellen. En bespreken de voortgang aan de bestuurlijke
tafel.

Er is geen vastomlijnd stappenplan of blauwdruk die per locatie doorlopen kan worden;
elke locatie heeft eigen «doorbraak-agenda» en bevindt zich op een ander moment in
de gebiedsontwikkeling. Het kan gaan om locaties die op de korte termijn gerealiseerd
worden en die nu dreigen vast te lopen of vertragen, maar ook daar waar men in de
locatiekeuze of planontwikkeling dreigt vast te lopen.

Bijgevoegd vindt u het overzicht van de kansrijke locaties waarvan het Ministerie
van VRO, NEPROM, Aedes, betreffende gemeenten en de lokale ontwikkelaars en corporaties
onderkennen dat versnelde besluitvorming nodig en mogelijk is en partijen bereid zijn
om daaraan bij te dragen. De locaties liggen voor een deel in de aangewezen grootschalige
woningbouwgebieden (waar het Rijk intensieve langjarige betrokkenheid heeft), maar
ook op andere plekken in het land. Bij de inventarisatie van deze locaties is rekening
gehouden met factoren zoals grondposities, status van planologische uitwerking, betrokkenheid
van marktpartijen en woningcorporaties, lopende afspraken, zicht op financiële dekking.
De lijst is niet exclusief; zo blijven we via onder andere de regionale versnellingstafels
gezamenlijk ook werken aan het wegnemen van belemmeringen in concrete projecten. Hiermee
en met de doorbraakaanpak geef ik invulling aan de motie van Welzijn c.s.3 om tot een aanpak te komen die bijdraagt aan het verminderen van het woningtekort
en versnellen van de bouw van woningen door heldere termijnen te stellen.

Inzet is dat de doorbraakaanpak bijdraagt aan het inlopen van het woningtekort door
een versnelde planontwikkeling van minimaal 100.000 woningen op de geselecteerde kansrijke
locaties. Concrete doelstelling voor de korte termijn is dat we nog in 2025 op tenminste
vijf locaties doorbraken realiseren. In 2026 streven we naar nog een aantal doorbraken
die in totaal optellen tot het genoemde aantal woningen. Hoe deze doorbraken eruit
zien en het exacte resultaat ervan verschilt per locatie. Voorbeelden van doorbraken
zijn:

− Een hoofdlijnenakkoord over de inrichting en financiering van een publiek/private
samenwerking (gebiedsexploitatie maatschappij), zoals in de Gnephoek. Hier zijn partijen
in korte tijd gekomen van eerste initiatief tot hoofdlijnenakkoord.

− In december 2024 heeft het Expertteam Woningbouw op initiatief van het Ministerie
van VRO en de Landelijke Versnellingstafel Woningbouw als bemiddelaar een overeenkomst
bereikt tussen gemeente Barendrecht, betrokken corporaties en grondeigenaar over de
herprogrammering en financiële voorwaarden van het sociale programma in fase 1 van
de gebiedsontwikkeling. In februari hebben gemeente en Prorail, nadat het overleg
daarover vast dreigde te lopen, alsnog nadere afspraken gemaakt over de levering van
een grondpositie ten behoeve van dezelfde gebiedsontwikkeling. Deze stappen zijn belangrijke
en noodzakelijke doorbraken om het tempo vast te houden.

− Provincie Zuid-Holland en de gemeente Lansingerland zijn in drie maanden gekomen van
principe akkoord tot bestuursovereenkomst over de ruimtelijke invulling van Bleizo-West.

In het uiterste geval dat er wel mogelijkheden zijn maar een bestuurlijke patstelling
dreigt, kan ik mijn verantwoordelijkheid nemen en waar nodig en helpend mijn bevoegdheid
op grond van de Omgevingswet inzetten om een locatie aan te wijzen voor woningbouw.

Tot slot

Op de Woontop hebben we afspraken gemaakt om te komen tot 100.000 nieuwe woningen
per jaar. Er zijn al voorbeelden die hebben laten zien dat het wel kan: krachten bundelen
en knopen doorhakken. Het is belangrijk dat dit op veel meer plekken in het land gebeurt;
we kunnen het de mensen die een huis zoeken immers niet uitleggen dat we te lang met
elkaar praten. Over de voortgang van de doorbraakaanpak en de eerste resultaten zal
ik uw Kamer nog dit jaar informeren.

De Minister van Volkshuisvesting en Ruimtelijke Ordening, M.C.G. Keijzer