Brief regering : Voortgang 8e actieprogramma Nitraatrichtlijn

Nr. 603
BRIEF VAN DE MINISTER VAN LANDBOUW, VISSERIJ, VOEDSELZEKERHEID EN NATUUR

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal

Den Haag, 12 juni 2025

De vaste commissie voor Landbouw, Visserij, Voedselzekerheid en Natuur heeft mij op
23 april jl. (kenmerk 2025D18583) verzocht om u tweemaandelijks te informeren over de voortgang van het 8e actieprogramma Nitraatrichtlijn.

Op 11 april heb ik de hoofdlijnen van het 8e actieprogramma (Kamerstukken II, 2024/25, 33 037, nr. 597) toegezonden. Het 8e actieprogramma heeft conform de Nitraatrichtlijn tot doel om de norm van de 50 mg/l
nitraat in het grondwater te behalen en eutrofiëring van het oppervlaktewater voorkomen
en verminderen. Daarmee wordt, voor zover het gaat om nutriënten afkomstig van de
landbouw, een bijdrage geleverd aan het behalen van de doelen van de Kaderrichtlijn
Water. In de kamerbrief van 11 april jl. heb ik, met het oog op de doelen van de Nitraatrichtlijn,
mijn voorgenomen inzet voor het 8e actieprogramma beschreven langs drie sporen.

Gezien de omvang van de waterkwaliteitsopgave voor zowel grondwater als oppervlaktewater
bevat het 8e actieprogramma Nitraatrichtlijn naast een ingroeipad voor doelsturing ook een pakket
aan generieke maatregelen. De voorgenomen maatregelen en varianten van maatregelen
heb ik eveneens in voornoemde kamerbrief geschetst.

De voorgenomen maatregelen worden op dit moment door Wageningen University & Research
(WUR) doorgerekend op het effect op de waterkwaliteit voor grond- en oppervlaktewater,
het bedrijfseconomisch effect en de mate van inpasbaarheid in de bedrijfspraktijk.
Ook zal de WUR met het oog op de milieueffectrapportage ook de bredere milieueffecten
van de voorgenomen maatregelen van het 8e actieprogramma in beeld brengen. Het gaat hierbij bijvoorbeeld om emissies van ammoniak,
lachgas en methaan, de bodemkwaliteit en biodiversiteit. Naar verwachting kan de WUR
in juli de resultaten van de doorrekening opleveren in een rapportage.

De resultaten van de doorrekening zijn nodig voor de vervolgstappen in het proces
om te komen tot het 8e actieprogramma Nitraatrichtlijn dat vanaf 1 januari 2026 zal gelden. Voor het 8e actieprogramma is het opstellen van een milieueffectrapportage noodzakelijk waarover
de Commissie voor de milieueffectrapportage (Commissie MER) adviseert. Daarom zal
ik in juli, na oplevering van de bovengenoemde doorrekening, mijn voorgenomen invulling
van het 8e actieprogramma Nitraatrichtlijn voorleggen aan de Commissie MER voor advies. Ik zal
uw Kamer op dat moment hierover informeren.

Tegelijkertijd zal dan ook het concept 8e actieprogramma ter inzage worden gelegd en voor internetconsultatie worden aangeboden.
Eenieder heeft dan voor de periode van zes weken de gelegenheid om inbreng te leveren
op het concept 8e actieprogramma. Na verwerking van het advies van de Commissie MER en de reacties
naar aanleiding van de internetconsultatie zal definitieve besluitvorming over de
invulling van het 8e actieprogramma plaatsvinden, zodat tijdig (1 januari 2026) het 8e actieprogramma gaat gelden.

Tot slot heeft u in uw verzoek ook gevraagd hoe het actieprogramma zich verhoudt tot
een eventuele nieuwe aanvraag voor een derogatie. Bij een verzoek tot het verlenen
van een derogatie zal de Europese Commissie de waterkwaliteitstoestand in een lidstaat
meewegen en in dat kader bezien of een lidstaat voldoende stappen zet in de nog benodigde
verbetering van de waterkwaliteit, onder meer via de actieprogramma’s onder de Nitraatrichtlijn.
Op bedrijven die gebruik maakten van derogatie in 2023 lag in de meeste regio's de
gemiddelde nitraatconcentratie in het bovenste grondwater onder de norm van 50 milligram
per liter, het grote areaal grasland onder derogatiebedrijven speelt hierbij een rol.
Ik zal deze waterkwaliteitsresultaten onder de aandacht blijven brengen van de Europese
Commissie. Conform de motie-Bromet1 informeer ik u voor het zomerreces over mijn inzet ten aanzien van een nieuwe derogatie.

De Minister van Landbouw, Visserij, Voedselzekerheid en Natuur, F.M. Wiersma