Brief regering : Terugblik 2022-2024 en doorstart Maatschappelijke Diensttijd (MDT) 2026-2030

Nr. 32
BRIEF VAN DE STAATSSECRETARIS VAN ONDERWIJS, CULTUUR EN WETENSCHAP

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal

Den Haag, 23 april 2025

De Maatschappelijke Diensttijd (MDT) biedt jongeren tussen de 12 en 30 jaar de kans
om hun talenten te ontwikkelen, vrijwillig iets te betekenen voor een ander of de
samenleving, en mensen te ontmoeten buiten hun eigen leefwereld. Deze drie elementen
versterken jongeren én vergroten de sociale cohesie in de samenleving, iets waar juist
in deze tijd behoefte aan is.

MDT is in samenwerking met jongeren, maatschappelijke organisaties, scholen, gemeenten,
bedrijven en ministeries ontwikkeld. Organisaties kunnen in partnerschappen subsidie
aanvragen voor het uitvoeren van MDT-trajecten waarin jongeren in maximaal een half
jaar zich ten minste 80 uur inzetten. Dit doen zij op verschillende manieren: als
buddy voor eenzame ouderen, door evenementen te organiseren voor mensen met een beperking,
of via activiteiten bij maatschappelijke organisaties zoals voedselbanken en zorginstellingen.

Het afgelopen jaar was een bijzonder jaar voor MDT. Het aangekondigde voornemen om
de rijksfinanciering stop te zetten, bracht veel teweeg in het netwerk en bij de jongeren
die actief zijn voor MDT. Tegelijkertijd werd in die periode juist ook de waardering
voor MDT zichtbaar, onder meer via het manifest van de Nationale Jeugdraad (NJR)1, dat op steun kon rekenen van veel maatschappelijke organisaties. Na het besluit
van uw Kamer2 om MDT structureel voort te zetten en hiervoor jaarlijks € 130 miljoen beschikbaar
te stellen – met een ingroeipad tot 2028 – konden we weer vooruitkijken. Dat betekende
niet alleen een doorstart, maar ook het opnieuw inrichten van de organisatie. De afgelopen
maanden is gewerkt aan de voorbereiding van een subsidieregeling voor 2025, waarmee
MDT-projecten door kunnen blijven gaan en nieuwe projecten kunnen starten. Daarnaast
wordt met hernieuwde energie en toewijding gewerkt aan een nieuwe strategie voor MDT.

Deze brief biedt een terugblik op de afgelopen jaren en beschrijft hoe we ons voorbereiden
op de doorstart en doorontwikkeling van MDT.

Terugblik MDT 2022–2024

MDT is in korte tijd uitgegroeid tot een landelijk dekkend programma, gedragen door
een divers netwerk. We hebben ervoor gezorgd dat op meer plekken in Nederland MDT-aanbod
is, dat aansluit op de behoeftes en interesses van jongeren en de lokale en regionale
samenleving. MDT is bekender en beter vindbaar geworden en meer maatschappelijke organisaties,
gemeenten en scholen zijn betrokken bij MDT. Inmiddels hebben 200.000 jongeren meegedaan
aan MDT en uit onderzoek blijkt dat veel van deze jongeren ook na MDT actief blijven
voor de samenleving.

Tegelijkertijd laten de ervaringen van de afgelopen jaren ook zien waar ruimte ligt
voor verdere ontwikkeling. Zo maakt de toename van het aantal projecten het noodzakelijk
meer aandacht te hebben voor de kwaliteit van de uitvoering van projecten, kan het
aantal bedrijven dat lokaal betrokken is verder worden uitgebreid, juist omdat hier
kansen liggen voor duurzame verankering van MDT in de samenleving en kunnen we meer
focus aanbrengen in de thema’s waar MDT zich op richt, zodat we beter kunnen laten
zien wat MDT toevoegt en welke impact het programma realiseert.

Deze inzichten – zoals uitgebreid beschreven in de bijgevoegde rapportage MDT 2022–2024
en het onderzoeksrapport MDT 2024 – vormen het vertrekpunt voor de doorstart. Ze onderstrepen
het belang van verdere focus, kwaliteitsverbetering en een duurzame samenwerking met
het netwerk. Dit wordt nog eens extra onderstreept door het MDT-jongerenpanel dat in haar reflectie op de afgelopen jaren het belang van betere samenwerking
tussen projecten en meer aandacht voor de kwaliteit van de uitvoering benadrukt.

Doorstart en doorontwikkeling MDT

Het is belangrijk dat het netwerk nieuw aanbod creëert en zo kan zorgen voor continuïteit.
Omdat we de middelen voor 2025 nog dit jaar willen uitkeren, wordt in het voorjaar
2025 de subsidieregeling MDT gepubliceerd, zodat vanaf januari 2026 nieuwe initiatieven
kunnen starten en lopende projecten door kunnen gaan. MDT blijft zo beschikbaar voor
jongeren, terwijl we bouwen aan een sterker fundament.

Voor 2026 en verder werken we aan een meerjarig strategisch programmaplan. Dit doen
we niet alleen, maar samen met jongeren, NJR, NOV, het brede MDT-netwerk, bedrijven
en diverse departementen. In de doorstart kiezen we voor meer focus en duurzame versterking
van MDT. Waar eerder de nadruk lag op groei en brede uitrol, richten we ons de komende
jaren op een stevige verankering van MDT in de samenleving door meer aandacht te hebben
voor verduurzaming en breed gedragen eigenaarschap. Deze doorontwikkeling krijgt ook
vorm in de uitwerking van de subsidieregeling 2026 en verder. Om MDT structureel en
in alle regio’s aan te kunnen bieden aan alle jongeren, is het van belang het programma
verder te versterken. Daarvoor is nodig dat meer bedrijven, fondsen en andere maatschappelijke
partijen die nog niet betrokken zijn bij MDT, zich aansluiten en actief bijdragen
aan een samenleving waarin jongeren de ruimte krijgen om mee te doen, zich te ontwikkelen
en van betekenis te zijn. Vanuit het programma zullen we deze partijen benaderen om
te verkennen hoe we de betrokkenheid bij MDT kunnen versterken.

Daarnaast richten we ons op het bestendigen van de kwaliteit van projecten en trajecten
en het zichtbaar maken van de impact van MDT. Tot slot streven we naar een gerichte
inzet van MDT op twee relevante maatschappelijke opgaven waarin de behoeften van jongeren
én de samenleving samenkomen: (1) veerkrachtige, mentaal gezonde jongeren en (2) een
sterke, weerbare samenleving. Uit verschillende onderzoeken blijkt dat MDT bijdraagt
aan deze opgaven. Jongeren die deelnemen aan MDT bouwen aan zelfvertrouwen, leren
omgaan met tegenslagen en ervaren zingeving doordat zij iets voor een ander kunnen
betekenen. Zo draagt MDT bij aan hun mentale gezondheid en toekomstperspectief. Tegelijkertijd
komen zij in contact met mensen buiten hun eigen leefwereld en worden zij gestimuleerd
om zich maatschappelijk in te zetten. Daarmee draagt MDT bij aan meer sociale samenhang
en een sterke, weerbare samenleving.

MDT gaat een nieuwe fase in. Een fase waarin we toe willen werken naar MDT als een
vanzelfsprekende en zinvolle tijdsbesteding voor alle jongeren, mogelijk gemaakt door
een breed netwerk van samenwerkende maatschappelijke organisaties, overheden, bedrijven,
fondsen, scholen en jongeren. Want zoals één van de jongeren uit ons jongerenpanel
zei: «Als je tijd hebt voor TikTok, heb je ook tijd voor MDT.» Na het zomerreces informeer
ik uw Kamer over de beleidsambities en de uitwerking van het meerjarig strategisch
programmaplan.

De Staatssecretaris van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap,
M.L.J. Paul