Brief regering : Verslag Raad Algemene Zaken 18 maart 2025

Nr. 3125 BRIEF VAN DE MINISTER VAN BUITENLANDSE ZAKEN

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal

Den Haag, 11 april 2025

Hierbij bied ik u het verslag aan van de Raad Algemene Zaken van 18 maart 2025. Wegens
een technische storing ontvangt u deze later dan gebruikelijk. Hiervoor mijn welgemeende
excuses.

De Minister van Buitenlandse Zaken, C.C.J. Veldkamp

Verslag Raad Algemene Zaken van 18 maart 2025

De Raad Algemene Zaken vond plaats in Brussel op 18 maart. Tijdens de bijeenkomst
sprak de Raad over de voorbereiding voor de Europese Raad van 20 en 21 maart, betrekkingen
tussen de EU en het Verenigd Koninkrijk (VK), het Europees Semester van 2025, de wetgevingsprogrammering
van de Europese Commissie (Commissie), en onder overige onderwerpen over de wegvallende
financiering voor de organisatie Radio Free Europe. De Minister van Buitenlandse Zaken
was verhinderd. De Nederlandse Permanent Vertegenwoordiger bij de Europese Unie heeft
Nederland vertegenwoordigd tijdens deze Raad.

Het kabinet maakt tevens gebruik van dit verslag om uw Kamer te informeren over de
uitvoering van motie Paternotte/Van Campen over de Artikel 7-procedure tegen Hongarije.1

Voorafgaand aan de Raad organiseerde het Poolse Voorzitterschap een informeel ontbijt
met de oppositieleidster van Belarus, Svetlana Tichanovskaja. Tijdens de bijeenkomst werd de voortdurende steun vanuit de EU voor
de democratische krachten en het maatschappelijk middenveld in Belarus opnieuw bekrachtigd.

Voorbereiding ER

Oekraïne

De Raad stond, in lijn met de Raad Buitenlandse Zaken van 17 maart jl., stil bij de
Russische agressieoorlog tegen Oekraïne en de urgentie om Oekraïne juist nu te blijven
steunen om het land sterk te positioneren. Nederland onderstreepte hierbij het belang
van ambitie ten aanzien van het intensiveren van militaire en niet-militaire steun,
inclusief het voorstel van de Hoge Vertegenwoordiger hiertoe.

Midden-Oosten

De Raad had aandacht voor de recente escalatie in de Gazastrook. Nederland benadrukte
het belang van het staakt-het-vuren tussen Israël en Hamas en dat alle partijen weer
aan de onderhandelingstafel gaan zitten. Dit is cruciaal voor het vrijlaten van de
gijzelaars, toegang en distributie van humanitaire hulp en een einde aan de gewelddadigheden.

Concurrentievermogen

De Raad stond stil bij het versterken van het EU-concurrentievermogen en de gezamenlijke
prioriteiten hiervoor. Er was veel steun vanuit de lidstaten voor het overkoepelende
beleidsdoel om het EU-concurrentievermogen te versterken. Verder werd er brede steun
uitgesproken voor het verminderen van administratieve lasten en versimpeling van regelgeving.
Tijdens de Raad werden er door lidstaten verschillende accenten gelegd, variërend
van het verlagen van energieprijzen, het verdiepen van de kapitaalmarktunie en de
herziening van CO2-normen voor voertuigen.

Meerjarig Financieel Kader (MFK)

De Raad had een gedachtewisseling over het volgend Meerjarig Financieel Kader (MFK)
na 2027. Een aantal lidstaten benadrukte dat er middelen beschikbaar moeten zijn voor
zowel bestaande als nieuwe prioriteiten, en noemden daarbij in bijzonder het belang
van het cohesiebeleid. Een andere groep lidstaten, waaronder Nederland, benadrukte
het belang van een moderne en toekomstbestendige begroting. Nederland gaf daarnaast
aan dat er geen ruimte is om de nationale bijdragen aan de EU begroting te verhogen.
Daarom dienen scherpe keuzes te worden gemaakt in de prioritering van de Europese
begroting.

Migratie

De Raad stond stil bij de agendering van migratie tijdens de Europese Raad van 20
en 21 maart. De lidstaten steunden de agendering, waarbij accenten werden gelegd op
zowel de interne als de externe dimensie van migratie. Nederland en andere lidstaten
verwelkomden de reguliere brief van de voorzitter van de Commissie, waarin zij voortgang
op het gebied van migratiebeleid toelichtte. Nederland sprak daarnaast steun uit voor
het voornemen van de Commissie om tijdig de discussie te voeren over verlenging van
de Richtlijn Tijdelijke Bescherming en alternatieven daarvoor.

Oceanen

De Raad heeft gesproken over de derde VN-oceanenconferentie, die van 9 tot 13 juni
plaatsvindt in Nice (Frankrijk). Lidstaten omarmden duurzaam gebruik en beheer van
de oceanen. Ook werd het belang van duurzame visserij benadrukt.

EU-VK betrekkingen

De Commissie gaf een update over de EU-VK relaties en wees hierbij op de veranderende
geopolitieke context. Het blijft relevant om aandacht te houden voor de implementatie
van bestaande akkoorden, bijvoorbeeld van het Windsor Raamwerk. De Commissie stelde
dat het te vroeg is om over concrete resultaten te spreken voor de voorziene EU-VK
Top op 19 mei. Wel kunnen de beleidsterreinen die zich lenen voor het versterken van
de relatie worden onderverdeeld in drie pilaren: 1) veiligheid en weerbaarheid; 2) people-to-people contacten; 3) bescherming van de planeet en natuurlijke hulpbronnen.

In de Raad bestond brede steun voor het verkennen van opties voor het versterken van
de relatie, mede gezien de geopolitieke ontwikkelingen. Lidstaten benadrukten dat
tijdens de Top concrete resultaten worden behaald en verzochten om tijdig betrokken
te worden bij de voorbereidingen. De Commissie zegde dit toe. Een gebalanceerde en
overkoepelende aanpak is noodzakelijk en het VK dient hiervoor concrete voorstellen
te doen. Lidstaten waren het eens over het belang van implementatie van bestaande
akkoorden. Nederland uitte de wens om tot toekomstbestendige lange termijn afspraken
te komen die duidelijkheid bieden voor de visserijsector en wind op zee ontwikkelaars.
Daarbij gaf Nederland aan open te staan voor nauwere samenwerking op het gemeenschappelijk
buitenlands- en veiligheidsbeleid. Deze verschillende onderwerpen moeten in samenhang
worden bezien.

Europees Semester 2025

De Raad nam nota van het rapport over de bijdragen van de Raad over het Europees Semester
2025 en van de geactualiseerde tijdlijn voor het Europees Semester 2025. De Raad is
tevens overeengekomen de eurozoneaanbevelingen ter goedkeuring aan de Europese Raad
voor te leggen.

Wetgevingsprogrammering

De Raad keurde de conceptverklaring goed van het Europees Parlement (EP), de Commissie
en de Raad over het Commissie Werkprogramma (CWP) 2025, alsook de conceptconclusies
over de EU-beleidsdoelen en prioriteiten voor de periode 2025–2029 (meerjarige programmering).
Eén lidstaat stemde tegen de gezamenlijke verklaring over het CWP 2025 en onthield
zich van stemming over de gezamenlijke conceptconclusies voor de periode 2025–2029.2 En marge van de Europese Raad op 20 en 21 maart ondertekenden de 3 voorzitters van
de instellingen de beide documenten.

Overig

Radio Free Europe/Radio Liberty

Naar aanleiding van wegvallende financiering uit de Verenigde Staten (US Agency for
Global Media) voor Radio Free Europe/Radio Liberty (RFE/RL), onderstreepte Tsjechië
het belang van deze organisatie als instituut voor de verspreiding van onafhankelijk
nieuws. Met een bereik van 47 miljoen mensen speelt RFE/RL een belangrijke rol in
het bieden van tegenwicht tegen de verspreiding van antidemocratische geluiden, met
name in landen waar onafhankelijke media onder druk staan. Er werd een verklaring
gepresenteerd, inmiddels ondertekend door 11 lidstaten inclusief Nederland, waarin
de Commissie en lidstaten worden opgeroepen in gezamenlijkheid RFE/RL en andere onafhankelijke
mediaorganisaties financieel te ondersteunen. Het kabinet heeft hiermee tevens uitvoering
gegeven aan de motie van het lid Timmermans c.s. over het Europees dichten van het
financieringstekort van Radio Free Europe.3

Motie Paternotte en Van Campen over de Artikel 7-procedure tegen Hongarije

Het kabinet informeert u middels deze brief over de uitvoering van de motie Paternotte
en Van Campen over de artikel 7-procedure tegen Hongarije.4 In Hongarije bestaan aanhoudende zorgen over eerbiediging van Uniewaarden uit artikel 2
VEU, waaronder over de onafhankelijkheid van de rechterlijke macht, corruptie en belangenverstrengeling,
ruimte voor het maatschappelijk middenveld, gelijke rechten voor minderheden, waaronder
rechten van LHBTIQ+-personen, academische vrijheid en mediavrijheid. Ook de recente
ontwikkelingen in Hongarije, waarmee de LHBTIQ+-gemeenschap en het maatschappelijk
middenveld verder onder druk worden gezet zijn zorgelijk. Het kabinet vindt het van
groot belang dat het gehele EU-instrumentarium wordt ingezet om op te treden tegen
de zorgen met betrekking tot Hongarije, waaronder via de Artikel 7-procedure. Het
kabinet zet in op een zo effectief mogelijke voortzetting van de Artikel 7-procedure
tegen Hongarije. In de motie van Kamerleden Paternotte en Van Campen wordt de regering
verzocht om per direct concrete stappen te zetten om de Artikel 7-procedure tegen
Hongarije verder te brengen en zich daarmee actief in te spannen voor het ontnemen
van het Hongaarse stemrecht in de raden van de EU, en de Kamer uiterlijk bij de Voorjaarsnota
te informeren over de ondernomen acties.

Het kabinet brengt het krachtenveld momenteel in kaart. Het is op dit moment onduidelijk
of de politieke ontwikkelingen leiden tot een verschuiving van het krachtenveld rond
de inzet van de Artikel 7-procedure tegen Hongarije. Om daadwerkelijk over te kunnen
gaan tot het opleggen van sancties in de vorm van schorsing van bepaalde Verdragsrechten
is eerst een unaniem besluit van de Europese Raad nodig (minus de lidstaat in kwestie),
en goedkeuring van het Europees Parlement, dat er sprake is van een ernstige en voortdurende
schending van de Uniewaarden uit artikel 2 VEU (artikel 7(2) VEU). Pas daarna kan
de Raad met gekwalificeerde meerderheid besluiten om sancties in de vorm van schorsing
van bepaalde Verdragsrechten op te leggen (artikel 7(3) VEU). De inschatting van het
kabinet is dat de benodigde meerderheden hiervoor op dit moment niet in zicht zijn.

Ook kan de Raad onder artikel 7(1) VEU constateren dat er een duidelijk gevaar bestaat
voor een ernstige schending van de Uniewaarden, zoals bedoeld in artikel 2 VEU, en
kan aanbevelingen doen om deze te adresseren. Hier is een meerderheid van vier-vijfde
van de Raad en goedkeuring van het Europees Parlement voor nodig. Tijdens de Raad
Algemene Zaken van 27 mei 2025 is een hoorzitting geagendeerd in het kader van de
Artikel 7-procedure tegen Hongarije. In aanloop naar de voorgenoemde Raad Algemene
Zaken wordt uw Kamer verder geïnformeerd over de uitvoering van de motie Paternotte
en Van Campen en de voortgang ten aanzien van de Artikel 7-procedure tegen Hongarije.