Brief regering : Uitvoering motie van het lid Daniëlle Jansen c.s. over de verkoop van nicotineproducten vanaf 2028 voorbehouden aan enkel tabaksspeciaalzaken (Kamerstuk 36541-8)

Nr. 16
BRIEF VAN DE STAATSSECRETARIS VAN VOLKSGEZONDHEID, WELZIJN EN SPORT

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal

Den Haag, 4 april 2025

In de motie Daniëlle Jansen c.s.1 wordt de regering verzocht het jaartal waarin de verkoop van tabaksproducten en aanverwante
producten2 voorbehouden wordt aan speciaalzaken naar voren te halen van 2032 naar 2028. Net
als de indieners acht ik het beperken van het aantal verkooppunten van groot belang
om de toegang tot deze producten te verminderen en daarmee bij te dragen aan het realiseren
van een rookvrije generatie. Het wetsvoorstel waarmee de verkoop van tabaksproducten
en aanverwante producten tot speciaalzaken wordt beperkt is op dit moment in voorbereiding.

Bij brief van 20 november 20203 aan uw Kamer is bekendgemaakt dat de verkoop van tabaksproducten en aanverwante producten
na 2030 gefaseerd wordt afgebouwd achtereenvolgens bij tankstations en gemakszaken,
waarna de verkoop van de betreffende producten voorbehouden is aan speciaalzaken.
Bij brief van 2 december 20224 is vervolgens gespecificeerd dat vanaf 2030 de verkoop voorbehouden zal zijn aan
gemakszaken en speciaalzaken en dat met ingang van 2032 alleen nog tabaksproducten
en aanverwante producten verkocht mogen worden in speciaalzaken. De verkoop van elektronische
rookwaar waaronder vapes zal al eerder voorbehouden zijn aan speciaalzaken. Ondernemers
zullen hun bedrijfsvoering hierop moeten aanpassen. Vanuit het oogpunt van een betrouwbare
overheid heb ik hierom besloten de motie te ontraden en aangegeven aan het tijdspad
te willen vasthouden.5

Door het invoeren van het verbod op de verkoop van tabaksproducten en aanverwante
producten in supermarkten en horeca-inrichtingen6, het verbod op de online verkoop7 en het verbod op de productie en verkoop van e-sigaretten met een smaakbepalend additief8 (het zogenoemde smaakjesverbod) is de markt voor tabaksproducten en aanverwante producten
sterk in beweging. Het beperken van de verkoop tot gemakszaken en speciaalzaken en
uiteindelijk tot enkel speciaalzaken is een ingrijpende wijziging van de marktsituatie.
In voormelde brief van 2 december 2022 is daarom opgenomen dat voor een gefaseerde
afbouw van het soort verkooppunten is gekozen.

Nu de motie is aangenomen, verken ik de mogelijkheden om het moment waarop de verkoop
voorbehouden zal zijn aan speciaalzaken te vervroegen naar 2028. Ik laat daarbij twee
onderzoeken verrichten, gericht op de implicaties van het vervroegen.

Het eerste onderzoek dat ik zal laten uitvoeren richt zich specifiek op de gevolgen
voor de grensoverschrijdende aankopen, illegale handel en de gevolgen voor het verkooppuntenlandschap.
Daarbij zullen deze effecten zowel worden onderzocht voor de situatie waarbij aan
het tijdspad van 2032 wordt vastgehouden als de versnelling waarbij de verkoop vanaf
2028 is voorbehouden aan speciaalzaken. Voorts zal ik de Landsadvocaat vragen te adviseren
over de gevolgen van de versnelling naar 2028 in verhouding tot de beperking op het
eigendomsrecht. Beperking van het eigendomsrecht is juridisch alleen toelaatbaar als
er voldoende rekening gehouden wordt met belang van de ondernemers van wie het eigendom
(bedrijfsmiddelen voor de verkoop van tabaksproducten en aanverwante producten) gereguleerd
wordt. De vraag die speelt is of er bij een versnelling naar 2028 voldoende rekening
gehouden wordt met de belangen van de ondernemers, die zich sneller dan voorheen voorzien
moeten aanpassen aan nieuwe regelgeving.

Ik zal uw Kamer over de uitkomsten van de onderzoeken informeren. Om de voortgang
van het wetsvoorstel te bewaken, zal ik het wetsvoorstel waarin het tijdpad tot 2032
is opgenomen, verder in procedure brengen. Dit is noodzakelijk om te blijven streven
naar inwerkingtreding van de maatregel dat de verkoop van elektronische rookwaar per
2026 voorbehouden is aan speciaalzaken.

De Staatssecretaris van Volksgezondheid, Welzijn en Sport,
V.P.G. Karremans