Brief regering : Diverse onderwerpen op het gebied van migratie

19 637 Vreemdelingenbeleid

Nr. 223 BRIEF VAN DE MINISTER VAN ASIEL EN MIGRATIE

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal

Den Haag, 4 februari 2025

In deze brief kom ik onder meer terug op een aantal door uw Kamer aangenomen- moties
en toezeggingen met betrekking tot verschillende onderwerpen in de Migratieketen.

Stichting Gave

In het commissiedebat Vreemdelingen- en asielbeleid van 19 december jl. (Kamerstuk
19 637, nr. 3344) heb ik uw Kamer toegezegd u schriftelijk te informeren over het onder de aandacht
brengen van het meldpunt van stichting Gave1. Het COA gaat de zichtbaarheid van informatie over het thema «Levensbeschouwing en
religie» verbeteren op het digitale MyCOA platform voor bewoners. Gelijk aan het thema
«Lhbtiq+» zal er een pagina komen waar alle adressen van relevante organisaties met
betrekking tot levensbeschouwing en religie terug te vinden zijn, waaronder informatie
over stichting Gave. Informatie over levensbeschouwing en religie zal daarmee op dezelfde
vorm gepositioneerd zijn.

Verlenging beslistermijn met 9 maanden vanaf 1 januari 2025

Hierbij informeer ik uw Kamer over het besluit om de wettelijke beslistermijn voor
asielaanvragen van zes maanden, ingediend vanaf 1 januari 2025 tot 1 januari 2026,
op grond van artikel 42, vierde lid, onder b, van de Vreemdelingenwet 2000 categoriaal
te verlengen met negen maanden tot maximaal vijftien maanden.

Bij brieven van 26 augustus 2022 (Kamerstuk 19 637, nr. 2992), 3 februari 2023 (Kamerstuk 19 637, nr. 3068) en 19 december 2023 (Kamerstuk 19 637, nr. 3184) is uw Kamer geïnformeerd over de maatregelen tot verlenging van de wettelijke beslistermijn
in asielzaken met negen maanden. De verlenging geldt voor asielaanvragen die zijn
ingediend vanaf de datum van inwerkingtreding, 27 september 2022, en voor alle asielaanvragen
waarvan de wettelijke beslistermijn nog niet was verstreken op de datum van inwerkingtreding.

Gezien de voorraden bij de IND is het niet realistisch om het komende jaar te verwachten
dat asielaanvragen binnen de standaardtermijn van 6 maanden kunnen worden afgehandeld.
Deze verlenging zal niet betekenen dat in alle zaken deze maximale termijn nodig is
om tot een besluit te komen. Het streven blijft om asielaanvragers zo snel mogelijk
een zorgvuldig besluit te geven op hun aanvraag.

Motie Brekelmans inzake gebruik van informatie uit mobiele telefoons

Voor de uitwerking van motie met Kamerstuk 36 333, nr. 64 en met Kamerstuk 36 410 VI, nr. 80 wordt in aanloop naar de implementatie van het Migratiepact verkend op welke wijze
conform de nieuwe vereisten uit de Screenings- en Asielprocedureverordening uitvoering
kan worden gegeven aan het gebruiken van informatie verkregen via het uitlezen van
mobiele telefoons, voor de toetsing van het asielrelaas.

In haar uitspraak van 22 januari 2025, ECLI:NL:RVS:2025:132, heeft de Afdeling Bestuursrechtspraak
van de Raad van State geoordeeld dat voor het tegen de wil van de vreemdeling onderzoeken
van diens telefoon, onvoldoende grondslag is te vinden in de huidige regelgeving.
Voorzien is in elk geval een regeling op te nemen in het Voorschrift vreemdeling om
de verwerking van gegevens beter te regelen en tegemoet te komen aan de kritiek van
de Afdeling voor de situaties waarin de vreemdeling geen toestemming geeft voor het
inzien van deze gegevens, zoals ook geuit in een uitspraak van 3 april 2024, ECLI:NL:RVS:2024:1387.
Daarnaast vindt een verkenning plaats naar uitbreiding van de taken conform de motie
in het kader van de implementatie van Asielprocedureverordening.

Voor de korte termijn kan worden medegedeeld dat het identificatie en registratie
(I&R) proces, waar het uitlezen van mobiele telefoons onderdeel van uitmaakt, per
1 januari 2025 is overgedragen aan de Dienst Identificatie en Screening Asielzoekers
(DISA). De taakuitvoering van het I&R proces ten behoeve van de asielprocedure is
hiermee van de Afdeling Vreemdelingenzaken, Identificatie en Mensenhandel (AVIM) van
de politie overgedragen aan DISA in lijn met het Hoofdlijnenakkoord waarin is toegezegd
om administratieve taken van de politie gerelateerd aan asiel over te dragen aan een
ter zake kundige organisatie.

Vluchtelingenwerk Nederland

Vluchtelingenwerk (VWN) voert in opdracht van het Ministerie van Asiel en Migratie
activiteiten uit binnen de migratieketen. Dit gaat onder andere om het verzorgen van
voorlichting en juridische ondersteuning voor asielzoekers en statushouders als het
gaat om hun rechtspositie, asielprocedure, gezinshereniging of toekomstoriëntatie.
Gezien het budget dat beschikbaar is op de Rijksbegroting voor migratie als geheel
en voor VWN specifiek heb ik besloten om de subsidie aan VWN stapsgewijs af te bouwen.
Ondertussen is VWN in bezwaar gegaan tegen de subsidiebeschikking over 2025 en heeft
VWN de voorzieningenrechter gevraagd om hangende deze bezwaarprocedure een voorlopige
voorziening te treffen. Op 13 februari a.s. zal de voorzieningenrechter dit verzoek
ter zitting behandelen. Over de wijze van afbouw en de te maken keuzes ten aanzien
van de activiteiten die VWN voor de migratieketen blijft uitvoeren wordt nog het gesprek
gevoerd. Er kunnen tussentijds geen uitspraken gedaan worden over ofwel een lopende
zaak ofwel lopende onderhandelingen.

Weerslag gesprekken over terugkeer ongedocumenteerden

In het commissiedebat d.d. 19 december heb ik toegezegd uw Kamer te informeren over
de weerslag van de gesprekken, in het kader van de beëindiging van de rijksbijdrage
aan de Landelijke Vreemdelingenvoorziening, die met gemeenten en DTenV zijn gevoerd
over knelpunten bij de terugkeer van ongedocumenteerden en hierbij ook in te gaan
op het delen van informatie.

Er is verschillende malen met gemeenten over de knelpunten bij terugkeer gesproken,
zowel op bestuurlijk als (hoog)ambtelijk niveau. Hierbij zijn de navolgende punten
benoemd.

Het vertrekpunt is dat de vreemdeling zelf verantwoordelijk is voor terugkeer, maar
in de praktijk wordt deze verantwoordelijkheid niet altijd genomen of kan er sprake
zijn van factoren waardoor deze niet kan worden genomen, zoals gebrek aan medewerking
van het land van herkomst of gebrek aan documenten.

Vanuit gemeenten is specifiek aandacht gevraagd voor een groep ongedocumenteerden
waarbij het moeilijk is en/of lang duurt om tot een oplossing te komen doordat in
deze gevallen veelal complexe problematiek speelt die meerdere domeinen raakt. In
de Landelijke Regietafel is door gemeenten en rijk afgesproken dat onder coördinatie
van het Ministerie van BZK het gesprek wordt gevoerd over de aanpak van groepen met
complexe problematiek.

Verder zijn er concrete aandachtspunten benoemd ten aanzien van de toekomstige samenwerking
met de DTenV. Gemeenten hebben benoemd graag snel met DTenV in contact te komen als
zij mogelijkheden voor terugkeer zien bij een casus, duidelijkheid te willen over
de rol van terugkeer-NGO’s, en welke maatregelen DTenV kan inzetten om terugkeer te
bevorderen. De DTenV heeft aangegeven te blijven samenwerken met alle gemeenten waar
het terugkeer betreft. De dienst is in dit kader al in overleg met Amsterdam, Groningen
en Rotterdam. Zodra de gemeente terugkeercasuïstiek signaleert, kan de DTenV in gesprek
met de vreemdeling en onder meer ondersteunen bij het vaststellen van identiteit en
nationaliteit ten behoeve van terugkeer. De regie bij een terugkeertraject ligt bij
DTenV. Voor de uitvoering kunnen ook terugkeer-NGO’s worden ingezet met een overeenkomst
met DT&V. Wat betreft haar instrumentarium kan de DTenV per traject maatwerk toepassen
en maatregelen inzetten waarmee belemmeringen voor terugkeer worden weggenomen en
de terugkeerbereidheid wordt bevorderd, zoals financiële ondersteuning, bijzonder
vertrek, meldplicht etc.

Gemeenten hebben daarnaast aangegeven de inbreng van de IND via vaste contactpersonen
te zullen gaan missen en signaleren dat het snel kunnen opvragen van de IND-dossiers
in de toekomst een belangrijk aandachtspunt is. De IND biedt via haar reguliere dienstverlening
verschillende kanalen aan om hierin te voorzien. Zo kan informatie worden opgevraagd
via de Ketenservicelijn, kunnen dossiers online worden opgevraagd, is er een maatwerkloket
en is het kader van verblijfsaanvragen contact met de zaakverantwoordelijk medewerkers
mogelijk.

Door verschillende partijen zijn vragen gesteld over de informatiedeling na de beëindiging
van de rijksbijdrage aan de LVV. Het is ook na de beëindiging van de rijksbijdrage
aan de LVV mogelijk om de benodigde informatie over terugkeercasuïstiek te delen tussen
gemeenten en DTenV in het kader van de uitoefening van de wettelijke taak van de DTenV.
DTenV en gemeenten onderzoeken hoe dit praktisch kan worden ingericht.

Verder wordt onderzocht welke aanvullende vormen van informatie-uitwisseling mogelijk
gewenst zijn en of en hoe hierin kan worden voorzien.

De Minister van Asiel en Migratie, M.H.M. Faber-van de Klashorst