Brief regering : Halfjaarrapportage 2024 trustfonds wederopbouw Sint Maarten

Nr. 31
BRIEF VAN DE STAATSSECRETARIS VAN BINNENLANDSE ZAKEN EN KONINKRIJKSRELATIES

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal

Den Haag, 9 januari 2025

Conform de toezegging uw Kamer periodiek te informeren bied ik u hierbij het halfjaarverslag
2024 van het Sint Maarten Reconstruction and Resillience Trust Fund (SXM TF) aan die
op 5 november jl. is ontvangen.

Algemeen

De halfjaarrapportage beschrijft de prestaties, activiteiten en uitdagingen van het
SXM TF gedurende de periode 1 januari tot en met 30 juni 2024. De activiteiten van
het trustfonds blijven nog steeds op koers, maar extra looptijd van projecten blijven
een aandachtspunt en de vertraagde bijbehorende institutionele hervormingen zijn een
punt van zorg. In het zesde jaar van het bestaan van het trustfonds zijn veel zichtbare
resultaten gerealiseerd.

Dit is bijzonder aangezien de wederopbouw blijft plaatsvinden in een wereld die met
uitdagingen te kampen heeft zoals inflatie, stijgende kosten van materiaal en diensten
en toenemende natuurrampen die beperkend werken op de ontwikkeling van kleine eilandstaten
zoals Sint Maarten. Daarnaast is er sinds juni sprake van een energiecrisis op Sint
Maarten waardoor grote delen van het land in ieder geval tot recent vaak dagelijks
meer dan 8 uren zonder energie zaten met bijbehorende extra kosten door het gebruik
van noodaggregaten, als die al voorhanden zijn.

Volgens de Wereldbank blijven de benodigde publieke investeringen in lokale instituties,
het vergroten van de capaciteit bij de overheid en investeringen in infrastructuur
achter. Deze investeringen zijn nodig om de projecten van het trustfonds duurzaam
te implementeren in het beleid van de Sint Maartense overheid. Een andere uitdaging
is het opstuwende prijseffect die de wederopbouw- en overige bouwprojecten op het
eiland hebben. Door de internationale aanbestedingsprocessen van de Wereldbank blijven
marktconforme prijzen de norm.

In de eerste helft van 2024 zijn zichtbare resultaten gerealiseerd in het portfolio
van het trustfonds. Zo is de nieuwe vertrekhal van het Princes Juliana International
Airport in januari geopend, volgde de nieuwe aankomsthal in oktober en heeft de officiële
opening op 14 november jl. plaatsgevonden. Daarnaast is zichtbare voortgang bij de
bouw van het nieuwe ziekenhuis, hebben 36 lokale MKB-bedrijven leningen ontvangen
onder het Enterprise Support Project (ESP), zijn alle illegale bewoners bij de afvalberg
geherhuisvest en werden onder het NGO-project R4CR, nog eens 14 nieuwe projecten goedgekeurd.

De stuurgroep behorende bij het trustfonds kwam in de eerste 6 maanden van 2024 in
totaal tweemaal bijeen: eenmaal voor een technische briefing van de nieuwe overheid
van Sint Maarten en eenmaal om de voortgang van de diverse projecten en de vertragingen
in de realisatie van de institutionele hervormingen te bespreken. De zorgen rondom
deze vertragingen werden tevens tijdens een High Level meeting met de overheid van
Sint Maarten besproken.

In totaal is € 445,115 mln. door Nederland overgemaakt aan het trustfonds ($ 519,42 mln.)
en worden er momenteel tien projecten uitgevoerd ter waarde van $ 417,06 mln. Ook
zijn er twee projecten (het Red Cross Roof Repair Project en het Emergency Income Support and Training Project) afgerond en zijn er twee projecten ter waarde van $ 33 mln. in voorbereiding (het
Sint Maarten Wastewater Management Project met $ 10 mln. en het Sustaining Program Effectiveness and Advancing Resilient Government Capacity Project ter waarde van $ 23 mln.

Voortgang wederopbouw projecten

Onderstaand overzicht geeft een samenvatting van de halfjaarrapportage en beschrijft
de voortgang van de voor Nederlands prioritaire projecten waar het trustfonds zich
in de eerste helft van 2024 mee bezig heeft gehouden:

Prioritaire projecten in uitvoering

• Airport Terminal Reconstruction Project (ATRP, $ 92 mln.). De herbouwde vliegveldterminal nieuwe vertrekhal werd in januari
2024 in gebruik genomen en de nieuwe aankomsthal opende in oktober, waarna de feestelijke
opening van de volledig herbouwde vliegveldterminal op 14 november jl. volgde;

• Emergency Debris Management Project (EDMP, $ 85 mln.), het afval management project voor het duurzame beheer en management
van afval. Het project heeft met succes alle 215 illegale bewoners bij de afvalberg
geherhuisvest ter voorbereiding op essentiële activiteiten voor het duurzame afvalbeheer.

Prioritaire projecten in ontwikkeling:

• Het Sint Maarten Waste Management Project (SWMP, $ 10 mln.) heeft tot doel het rioolnetwerk op Sint-Maarten te verbeteren inclusief
een uitbreiding van het aantal aansluitingen op het rioleringsnetwerk in Cul-de-Sac
(ongeveer 10.500 mensen) en een verbetering van de bestaande afvalwater-zuiveringsinstallatie
in Philipsburg. Naast het trustfonds gedeelte financiert Sint Maarten de eigen bijdrage
($ 15 mln.) in het project via een Nederlandse lening op de kapitaalrekening. De projectvoorbereiding
is in de eerste helft van 2024 gevorderd en de onderhandelingsfase met de overheid
van Sint Maarten is afgerond.

Doorkijk naar de tweede helft van 2024 en verder

Alhoewel er aanzienlijke voortgang is gerealiseerd in de trustfondsprojecten van de
wederopbouw van Sint Maarten blijft Nederland scherp inzetten op de voortgang van
de drie prioritaire projecten: 1) het vliegveld, 2) het duurzame afvalmanagent en
3) het afvalwater project). Het herbouwen van de airport terminal is nagenoeg klaar
en is op 14 november jl. in bijzijn van onder andere Hare Koninklijke Hoogheid prinses
Beatrix en mijzelf geopend.

Echter, de voortgang van de noodzakelijke institutionele hervormingen bij vooral de
afvalprojecten blijven wederom nog steeds achter op schema. In de tweede helft van
2024 werd tijdens twee stuurgroepbijeenkomsten duidelijk dat het capaciteitsprobleem
van de overheid van Sint Maarten belemmerend werkt op de voortgang van de prioritaire
afvalprojecten.

Om Sint Maarten hierbij vanuit Nederland te ondersteunen is in overleg met de overheid
van Sint Maarten een bilateraal ondersteunings-programma ontwikkeld. Dit programma
richt zich op het verhogen van de capaciteit en de benodigde kennis bij het Ministerie
van VROMI. Hierbij zijn duidelijke resultaten afgesproken die leiden tot het doorvoeren
van de noodzakelijke institutionele hervormingen zoals het oprichten van een «Waste Authority» of soortgelijke organisatie, het invoeren van nieuwe wetgeving en de invoering van
afvalheffingen.

Als altijd blijft Nederland de voortgang van de trustfonds projecten actief monitoren
en daar waar gewenst ondersteuning bieden, zodat zelfredzaamheid van Sint Maarten
en zijn bewoners wordt gerealiseerd.

De Staatssecretaris van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties,
F.Z. Szabó