Brief regering : Resultaten 4e tranche Impulsaanpak Winkelgebieden

Nr. 112
BRIEF VAN DE MINISTER VAN ECONOMISCHE ZAKEN

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal

Den Haag, 10 december 2024

Met deze brief informeer ik uw Kamer over de uitkomst van de vierde openstellingsronde
van de Regeling specifieke uitkering Impulsaanpak winkelgebieden. Het totale beschikbare
budget van 22 miljoen euro voor deze vierde ronde, is toegekend. In totaal 13 gemeenten
ontvangen een financiële bijdrage om hun winkelgebied of winkelstraat aan te pakken.
Gemiddeld wordt per gemeente een bedrag van ruim 1,6 miljoen euro beschikbaar gesteld.
Hiermee wordt opnieuw een belangrijke bijdrage geleverd aan het vitaal en toekomstbestendig
maken van binnensteden en kernen, die daardoor hun sociaal-maatschappelijke en economisch
waardevolle rol kunnen blijven vervullen.

Goedgekeurde projectaanvragen

De 13 gemeenten die een bijdrage ontvangen zijn: Almelo, Bergen op Zoom, Halderberge-Oudenbosch,
Heerlen, Hoogeveen, Houten, Kerkrade, Leiden, Maastricht, Moerdijk-Fijnaart, Nijmegen,
Veendam en Waadhoeke-Franeker.

Met behulp van de financiële impuls zorgen gemeenten, samen met hun private partners,
voor minder winkelleegstand door de transformatie van winkels naar andere functies,
terwijl ook vaak de structuur van het gebied wordt aangepakt. In vrijwel alle projecten
speelt woningbouw een belangrijke rol. Soms door de transformatie van bestaande gebouwen
naar woningen, soms door bestaande gebouwen te slopen om ruimte te maken voor nieuwbouw.
In een enkel geval speelt daarbij ook bodemsanering een belangrijke rol. In een aantal
projecten worden verschillende maatschappelijke voorzieningen gerealiseerd, zoals
inpandige, openbare fietsenstallingen, wordt een oud ziekenhuis getransformeerd naar
een school en woningen en wordt de vestiging van een hotel en zelfs een museum mogelijk
gemaakt. In alle gevallen wordt de kwaliteit van de openbare ruimte verbeterd. Bijvoorbeeld
door te vergroenen, openbare zitplekken te realiseren en een betere inrichting, zodat
bewoners en bezoekers ook in de toekomst deze steden en kernen graag blijven bezoeken.

In totaal deden maar liefst 41 gemeenten een aanvraag. Samen vroegen zij om ruim 87
miljoen euro subsidie. Veertien projectaanvragen zijn rechtstreeks afgewezen omdat
deze op onderdelen niet voldoende aan de voorwaarden van de regeling voldeden. Eén
deelnemer heeft zichzelf in de loop van het beoordelingsproces teruggetrokken. Dertien
projectaanvragen werden goedgekeurd maar konden niet worden gehonoreerd omdat het
beschikbare budget was uitgeput.

Terugblik

Nu de 4e tranche is afgerond kunnen we ook inzoomen op wat er met de Impulsaanpak de komende
jaren zal worden gerealiseerd. De belangrijkste resultaten op een rij: In totaal werd
88 miljoen euro subsidie toegekend, verdeeld over vier ronden. Er konden 41 projecten
worden gehonoreerd, verdeeld over heel Nederland, zowel grote als kleinere gemeenten.
In totaal over vier ronden lokken we met 88 miljoen euro subsidie minstens 500 miljoen
euro aan lokale investeringen uit.

Met de Impulsaanpak onttrekken we ruim 135.000 m2 winkelruimte. In totaal realiseren we 282.000 m2 woonoppervlak, waarvan 85.000 m2 sociale huur. Daarmee hebben we het over ongeveer 5.000 extra woningen in de binnenstad.
Er gaat de komende jaren 78 miljoen euro extra naar het verbeteren van de openbare
ruimte, die daardoor klimaatbestendig en toegankelijker worden en prettigere plaatsen
om te verblijven.

Het uit de markt nemen van winkelruimte vermindert leegstand en stelt gemeenten in
staat de winkelkern compacter te maken, waardoor de overblijvende kern langer aantrekkelijk
blijft voor het winkelend publiek. Het maakt ook functieveranderingen mogelijk die
het antwoord zijn op de veranderende eisen die bewoners en bezoekers aan de binnensteden
stellen.

De lokale impact blijkt groter dan het aan te pakken gebied. De projecten vormen een
onderdeel van de brede lokale aanpak binnenstedelijke problematiek met brede instrumentenmix.

De 41 projecten zijn in de eerste plaats voorbeeldprojecten om andere gemeenten te
inspireren en te laten zien hoe het realiseren van integrale binnenstedelijke projecten
in zijn werk gaat. Hoe je als gemeente samenwerkt met private partijen, hoe je de
openbare ruimte verbetert en toekomstbestendig maakt. Het realiseren van de projecten
kost tijd; gemeenten hebben 7 jaar de tijd om hun projecten af te ronden. En al die
tijd zullen we de projecten blijven volgen. Elke fase van het project levert weer
nieuwe kennis en leerervaringen op, die we ook de komende jaren met een actief communicatiebeleid
en de inzet van een Expertteam zullen blijven delen.

Hoe verder

De grote belangstelling voor de Impulsaanpak Winkelgebieden laat zien dat de regeling
werkt en een belangrijke bijdrage levert aan zowel het sociaal-economisch versterken
van binnensteden, als het realiseren van de binnenstedelijk woningbouwopgave. Het
maakt tastbaar dat er veel meer gebieden in Nederlandse binnensteden zijn, die vragen
om een integrale, gezamenlijke, gebiedsgerichte aanpak door gemeenten en hun private
partners. Duidelijk is ook dat gemeenten steeds beter de weg weten te vinden naar
de regeling. De conclusie mag zijn dat de Impulsaanpak Winkelgebieden voorziet in
een grote behoefte.

De 4e tranche van de Impulsaanpak winkelgebieden is vooralsnog ook de laatste tranche.
Het succes van de regeling heeft geleid tot een oproep vanuit gemeenten en maatschappelijke
organisaties om de Impulsaanpak te verlengen. Deze oproep heeft zich tijdens de behandeling
van de EZ-begroting vertaald in de aangenomen motie van het lid Kisteman C.S. (36 600 XIII, nr. 24) en de aangehouden motie van de leden Flach en Vermeer (30 600 XIII, nr. 34) die vragen om het snel kunnen beschikken over informatie betreffende het functioneren
van de regeling, als basis voor een gesprek over de mogelijke verlenging van de Impulsaanpak.
In overleg met de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland zet ik er graag op in om
deze gegevens in het vroege voorjaar van 2025 met uw Kamer te delen. Voor een mogelijke
verlenging is momenteel nog geen budget beschikbaar.

De Minister van Economische Zaken,
D.S. Beljaarts