Brief regering : Voortgang Agenda Veerkrachtige en Weerbare Samenleving

Nr. 32
BRIEF VAN DE STAATSSECRETARIS VAN SOCIALE ZAKEN EN WERKGELEGENHEID

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal

Den Haag, 26 november 2024

Het kabinet wil de veerkracht en weerbaarheid van mensen versterken. Veerkracht en
weerbaarheid maken het mogelijk dat inwoners beter bestand zijn tegen fenomenen zoals
radicalisering, ongewenste polarisatie en ondermijnende criminaliteit. Zij vinden
beter hun weg in de maatschappij en keren zich er niet vanaf. Zij zijn vrij om hun
eigen keuzes te maken, voelen zich onderdeel van de samenleving en hebben gelijkwaardige
kansen. Zo dragen veerkracht en weerbaarheid bij aan de stabiliteit van de samenleving.

Om veerkracht en weerbaarheid te bevorderen is de Agenda Veerkrachtige & Weerbare
Samenleving ontwikkeld (hierna: Agenda). In de zomer van 2023 is uw Kamer daarover
geïnformeerd.1

Met deze brief informeer ik u over de voortgang van de Agenda. Dit doe ik door de
stand van zaken van de verschillende activiteiten van de Agenda te delen. Daarnaast
komen verdere beleidsontwikkeling en een vooruitblik aan bod. In de bijlage van deze
brief is een infographic te vinden met daarop een samenvatting van de begroting, focusgebieden
en ontwikkelingen van de Agenda. Voor de details van de doelstellingen en inhoud van
de Agenda verwijs ik u naar de bovengenoemde Kamerbrief.

Voortgang activiteiten

SPUK Kansrijke Wijk

De Ministeries van SZW, VWS, OCW en BZK hebben samen € 256 miljoen beschikbaar gesteld
voor de 20 kwetsbare stedelijke gebieden van het Nationaal Programma Leefbaarheid
en Veiligheid. De investering vanuit de Agenda in deze Specifieke Uitkering (SPUK)
Kansrijke Wijk bedraagt € 6,3 miljoen.2

Gemeenten kunnen het geld uitgeven aan de preventie van armoede en schulden, veerkracht
en weerbaarheid, re-integratie, school en omgeving, de ontwikkeling van het jonge
kind, een gezonde leefomgeving en programmaondersteuning. Zij kunnen een deel van
de totale middelen – de zg. integrale middelen – naar eigen keuze inzetten.

Veel gemeenten kiezen ervoor de integrale middelen in te zetten voor veerkracht en
weerbaarheid. In totaal is daardoor niet € 6,3 miljoen, maar ruim € 28 miljoen beschikbaar
gekomen voor deze opgave.

De projecten of interventies die binnen de SPUK door de Agenda gefinancierd worden,
richten zich vooral op:

• Het organiseren van ontmoetingen, bevordering sociale cohesie, professionalisering
buurtinitiatieven;

• Versterking activiteitenaanbod jeugd en (informele) jeugdwerkers;

• Activatie bewoners en sleutelfiguren;

• Ondersteuning ouders en ouder-netwerken.

Voorbeeld interventies SPUK Kansrijke Wijk

Met middelen uit de SPUK investeert Woensel Zuid in Eindhoven in community builders.
De community builders organiseren buurtactiviteiten gericht op het versterken van
sociale cohesie en het verminderen van polarisatie. Ze brengen mensen, verenigingen
en bedrijven in de wijk met elkaar in contact, zodat mensen weten waar ze terecht
kunnen voor ontmoeting, activiteiten of hulp.

DU Veerkracht en Weerbaarheid

De SPUK Kansrijke Wijk richt zich uitsluitend op de 20 gebieden uit het Nationaal
Programma Leefbaarheid en Veiligheid. Om meer gemeenten te kunnen bedienen, wordt
ook een Decentrale Uitkering (DU) als instrument ingezet. Daarmee kregen tot nu toe
7 gemeenten een financiële bijdrage vanuit de Agenda. Hiermee organiseren zij activiteiten
zoals weerbaarheidstrainingen, gastlessen over mediawijsheid en democratische waarden
en dialoogavonden over het tegengaan van polarisatie. In totaal is in 2023 € 313.327
via een DU verstrekt.

Social Labs

Het Ministerie van Justitie en Veiligheid (JenV) heeft vanuit de aanpak Preventie
met Gezag 2,1 miljoen ter beschikking gesteld aan het Ministerie van SZW om zogenaamde
Social Labs te ontwikkelen. Het doel van de Social Labs is het vergroten van veerkracht
en weerbaarheid van jongeren. Hierdoor zijn zij minder vatbaar als zij met criminaliteit
in aanraking komen.

Uit de bijdrage van het Ministerie van JenV heeft SZW onderzoek laten uitvoeren naar
de succesfactoren van al bestaande jongerenwerkplaatsen in Nederland.3 Op basis van de uitkomsten worden inmiddels in drie wijken waar de leefbaarheid en
veiligheid onder druk staan, nieuwe jongerenwerkplaatsen opgezet. De werkplaatsen
lopen tot en met 2025.

Congres Veerkrachtige & Weerbare Samenleving

Het delen van de opgedane kennis is een belangrijk element van de Agenda. In mei 2024
werd daarom het eerste Congres Veerkrachtige & Weerbare Samenleving gehouden.

Experts van ministeries, gemeenten, maatschappelijke organisaties, burgers en wetenschappers
gingen in gesprek over digitale weerbaarheid, zelfbeschikking en emancipatie, preventie
van jeugdcriminaliteit en netwerken en participatie.

Online platform

Om de Agenda zichtbaar te maken, komt er een online platform. Gedurende het programma
worden onder andere kennis, nieuwsberichten en mijlpalen over de Agenda gedeeld op
deze site.

Maatschappelijke Raad

Voor de Agenda is een Maatschappelijke Raad aangesteld. De Maatschappelijke Raad geeft
gevraagd en ongevraagd advies over de uitvoering van de Agenda, brengt relevante (maatschappelijke)
ontwikkelingen in in het programma en denkt mee over de doorontwikkeling van de Agenda
na 2025.

De adviescommissie bestaat uit 7 personen die voor 2 jaar zijn benoemd. Zij zijn onafhankelijk,
hebben een breed netwerk, hebben diverse achtergronden en komen uit verschillende
regio’s van Nederland. Hun leeftijden variëren van 20 tot 70 jaar oud.

Vooruitblik: 2025 en verder

De Agenda loopt tot eind 2025. Een groot deel van de interventies en evaluaties is
momenteel al in uitvoering. Daarnaast worden dit jaar en volgend jaar nog enkele nieuwe
projecten rondom veerkracht en weerbaarheid gefinancierd.

De ontwikkelde en geëvalueerde interventies uit de hele programmaperiode (2023–2025)
zullen online beschikbaar komen. Wij zullen ze actief onder de aandacht brengen bij
gemeenten en maatschappelijke organisaties. Ook zal in 2025 een tweede congres plaatsvinden
waarbij de ontwikkelde interventies en ervaringen en evaluaties gedeeld worden. Hiermee
wordt de pilotfase van de Agenda afgesloten.

Op basis van de ervaringen zal ik beoordelen welk type interventie het meest effectief
is. Ook zal ik bezien in welke vorm het werk van de Agenda het beste kan worden voortgezet.
Er zijn op dit moment geen middelen gereserveerd voor het voortzetten van de Agenda
na 2025. Het zal echter nodig blijven om de weerbaarheid tegen fenomenen zoals radicalisering,
criminaliteit, racisme of zich afkeren van de samenleving te vergroten. Daarom ga
ik graag met uw Kamer in gesprek over het bevorderen van veerkracht en weerbaarheid
na afloop van deze eerste fase.

De Staatssecretaris van Sociale Zaken en Werkgelegenheid,
J.N.J. Nobel