Brief regering : Tweede monitor effecten loslaten verlaagde omzetdrempels concentratietoezicht

Nr. 293
BRIEF VAN DE MINISTER VAN VOLKSGEZONDHEID, WELZIJN EN SPORT

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal

Den Haag, 20 september 2024

In januari 2023 heeft de toenmalige Minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport
(VWS) uw Kamer toegezegd de effecten van het vervallen van de verlaagde omzetdrempels
voor het concentratietoezicht in de zorg op grond van de Mededingingswet (hierna:
Mw) te monitoren1. Hij heeft vervolgens de Nederlandse Zorgautoriteit (NZa) opdracht gegeven een monitor
te ontwikkelen.

Op 17 juni jl. heeft de NZa de Informatiekaart Concentraties in de zorg 2024 gepubliceerd.
Deze informatiekaart gaat in op de trends en ontwikkelingen rondom concentraties in
de zorg over de periode juli 2022 tot en met december 2023. Vervolgens heeft de NZa
in het verlengde van de Informatiekaart feitelijk onderzoek gedaan naar de effecten
van het vervallen van de verlaagde omzetdrempels op grond van de Mededingingswet.
Deze analyse is opgenomen in de monitor, gepubliceerd op 10 september jongstleden2. Vervolgens heeft de NZa een update van de Informatiekaart gepubliceerd waarin ook
een verwijzing is opgenomen naar de monitor3.

Geen zorgwekkende signalen

De Informatiekaart Concentraties in de Zorg 2024 laat zien dat de NZa in de periode
juli 2022 – december 2023 293 concentraties heeft goedgekeurd, 12 meer dan in de anderhalf
jaar ervoor. Het aantal concentraties is daarmee redelijk stabiel.

De NZa heeft van iedere concentratie die bij de NZa is gemeld in het kader van de
Zorgspecifieke concentratietoets4 in kaart gebracht of die concentratie ook gemeld had moeten worden bij de Autoriteit
Consument & Markt (ACM) voor de concentratietoets uit hoofde van de Mw indien in 2023
de verlaagde omzetdrempels voor de zorg nog van kracht zouden zijn geweest.

Box 1. Omzetdrempels concentratietoetsing

Soms moeten zorgpartijen hun concentratie niet alleen melden bij de NZa, maar ook
bij de Autoriteit Consument & Markt (ACM). Tot 1 januari 2023 golden daarvoor deze
regels (omzetdrempels):

• Minimaal twee van de betrokken organisaties hebben vorig jaar per organisatie een
omzet van meer dan 5,5 miljoen euro behaald met het leveren van zorg.

• Gezamenlijk hebben deze betrokken organisaties wereldwijd een jaaromzet van 55 miljoen
euro of meer, én

• Minimaal twee van de betrokken organisaties hebben elk minstens 10 miljoen euro omzet
in Nederland behaald.

Vergeleken met de regels en omzetdrempels voor andere sectoren, moesten zorgpartijen
tot eind 2022 hun concentratie al bij een lager omzetniveau aan de ACM melden. Sinds
januari 2023 zijn de regels voor ACM-goedkeuringen voor alle sectoren weer gelijk.
Dit zijn de omzetdrempels die gelden per 1 januari 2023:

• De organisaties die samengaan, hebben samen wereldwijd een jaaromzet van 150 miljoen
euro of meer, én

• Minimaal twee van de betrokken organisaties hebben elk in Nederland een jaaromzet
van 30 miljoen euro of meer behaald.

Bron: NZa, Informatiekaart Concentraties in de zorg 2024

Uit analyse blijkt dat er 12 extra concentratiemeldingen naar de ACM zouden zijn gegaan,
als de verlaagde omzetdrempels in 2023 nog van kracht zouden zijn geweest. Dat betekent
dus dat 12 aanvragen in het zogenaamde verlaagde omzetsegment vielen en niet meer
hoefden te worden gemeld bij de ACM. De NZa monitor laat zien dat dit aantal in lijn
is met het aantal concentraties in dit omzetsegment in de jaren 2021 (11) en 2022
(8). En ook met de constatering uit onderzoek van onderzoeksbureau AEF in 2021 dat
jaarlijks ongeveer 10 zorgfusies/-overnames in het verlaagde omzetsegment bij de ACM
werden gemeld5.

De NZa-monitor laat tevens zien dat er in het verlaagde omzetsegment gedurende de
afgelopen jaren slechts geringe variatie is tussen concentraties naar sector, betrokkenheid
private equity, betrokkenheid van buitenlandse partij en regio. Ook constateert de
NZa dat geen van de in 2023 gemelde concentraties in dit verlaagde omzetsegment eerder
gemeld en tegengehouden is door de ACM. Wel zien we dat bij de betreffende concentraties
relatief vaak sprake is van partijen die vaker aanvragen indienen. Dit kan wijzen op toename van het aantal ketens in de zorg. Gezien de mogelijke risico's
die dat voor de kwaliteit en toegankelijkheid van zorg met zich mee kan brengen ben
ik voornemens de NZa inzake de Zorgspecifieke concentratietoets (hierna: Zft) meer
inhoudelijke bevoegdheden te verlenen en zal hierbij aansluiten bij aangekondigde
aanpassingen van het zorg specifiek markttoezicht6 door mijn voorganger.

Ik zal uw Kamer hier dit najaar nader over informeren in de notitie over marktwerking
in de zorg die de Minister-President heeft toegezegd in het debat over de regeringsverklaring7.

Dit overziend ben ik van mening dat het vervallen van de verlaagde omzetdrempels tot
nu toe geen significante gevolgen heeft voor het zorglandschap en de (zorg voor de)
patiënt. Mede naar aanleiding van de door uw Kamer aangenomen motie van het lid Tielen8 heb ik dit ook besproken met de ACM en de NZa. In combinatie met de eerder genoemde
voornemens om de Zft van de NZa inhoudelijk aan te scherpen concludeer ik dat er op
dit moment geen signalen zijn die het wederom verlagen van de omzetdrempels rechtvaardigen.
Ik acht hiermee de motie van het lid Tielen als afgedaan.

De Minister van Volksgezondheid, Welzijn en Sport,
M-F. Agema