Brief regering : Diepteanalyse haalbaarheid 2028

Nr. 1246
BRIEF VAN DE STAATSSECRETARIS VAN BINNENLANDSE ZAKEN EN KONINKRIJKSRELATIES

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal

Den Haag, 10 september 2024

In de brief aan uw Kamer van 6 maart jl. heeft mijn ambtsvoorganger aangegeven dat
hij de Nationaal Coördinator Groningen (NCG) gevraagd heeft een analyse te doen naar
de haalbaarheid van de afronding van de versterking in 2028 en welke mitigerende maatregelen
eventueel genomen kunnen worden om vertraging in de versterking te voorkomen1. Hierbij stuur ik uw Kamer het resultaat van deze analyse: de «Diepteanalyse haalbaarheid
2028». De NCG heeft een degelijke en goede analyse opgeleverd, en heeft daarbij de
regionale overheden en het Adviescollege Veiligheid Groningen betrokken. Staatstoezicht
op de Mijnen (SodM) in zijn toezichthoudende rol is eveneens betrokken en heeft hierover
bijgaand advies opgesteld.

Haalbaarheid 2028

De analyse laat zien dat het merendeel van de versterkingsopgave voor eind 2028 is
afgerond. Echter, de analyse laat ook zien dat de beoogde einddatum voor de afronding
van de versterking in 2028 niet voor alle gebouwen behaald kan worden. Dat is teleurstellend,
vooral voor bewoners. Zij zullen in sommige gevallen langer op hun versterking moeten
wachten dan tot nog toe gedacht.

De diepteanalyse laat zien dat de (voortgang van de) versterkingsoperatie van veel
verschillende factoren afhankelijk is. De belangrijkste oorzaken voor het herijken
van de einddatum zijn vooral het toegenomen aantal gebouwen dat versterkt moet worden,
de extra werkzaamheden per gebouw (zoals het meenemen van het isoleren en duurzaam
herstel) en de veranderingen in de aanpak zoals bijvoorbeeld de verandering van een
crisisgerichte naar een gebiedsgestuurde aanpak. Daarnaast heeft de COVID-pandemie
tijdens de opbouw van de NCG veel impact gehad onder andere omdat beoordelingen op
afstand moesten gebeuren.

Verbeteringen

Ondanks het feit dat de versterkingsopgave niet tot en met het laatste huis zal zijn
afgerond in 2028, geeft deze diepteanalyse en het advies van SodM mij geen aanleiding
om drastisch bij te sturen. Zoals de NCG adviseert is het voor een voortvarende versterking
vooral van belang om de rust te bewaren. Ik steun de NCG daarin en wil hen die bestuurlijke
rust en ruimte bieden zodat de versterking voortvarend opgepakt kan blijven worden.

De analyse van NCG geeft echter wel aanleiding om een aantal verbeteringen aan te
brengen. Ten eerste wil ik toewerken naar een meer wendbaar meerjarenversterkingsplan.
Hiermee geef ik ook invulling aan het advies van SodM om zicht te houden op de planning
in de tussenliggende jaren. De NCG zal de inzichten uit SodM in haar advies geeft
daarbij betrekken. Uit de diepteanalyse blijkt tevens de noodzaak om op basis van
dit meerjarenversterkingsplan periodiek met alle betrokken partijen in de regio te
spreken over de voortgang van de versterking en de maatregelen die genomen kunnen
worden om het gewenste tempo te bereiken, zonder de kwaliteit voor de bewoner uit
het oog te verliezen. Dit betekent ook dat periodiek wordt onderzocht wat de stand
van zaken is van de versterking, wat de effectiviteit is geweest van genomen maatregelen
en wat eventueel nieuw te nemen maatregelen zouden kunnen zijn: de door de NCG en
SodM geadviseerde Plan-Do-Act-Check-cyclus (PDCA-cyclus). Het gaat dan om de identificatie,
beoordeling en demping van risico’s. Bijvoorbeeld als gevolg van nieuwe operationele
ontwikkelingen, wet- en regelgeving of andere gebeurtenissen die nu nog niet te voorzien
zijn. Zo wordt zichtbaar wat de effecten zijn van (beleids- of uitvoerings)keuzes
en welke maatregelen genomen kunnen worden om de versterking zo spoedig mogelijk af
te ronden. In dit kader zal de NCG zoals in de diepteanalyse wordt voorgesteld en
door SodM wordt geadviseerd nader onderzoek doen naar de staart van de opgave en de
extra tijd die volgens de diepteanalyse nodig is voor het maken van een uitvoeringsontwerp.
Samen met de regio wil ik hiermee grip houden op het verloop van de versterking en
de keuzes die daarvoor gemaakt moeten worden. Dit was oorspronkelijk ook de bedoeling
bij het vaststellen van 2028 als einddatum.

In het rapport staat daarnaast een aantal maatregelen genoemd die de uitvoering van
de versterking kunnen versnellen. Wanneer al duidelijk is dat het kan en dat niet
ten koste gaat van bewoners neem ik de maatregelen uit de analyse van de NCG graag
over. Zo heeft de NCG aangegeven direct aan de slag te kunnen gaan met het zorgen
voor eenduidigheid over maatregelen en de uitwerking daarvan, het bieden van duidelijkheid
over de rollen en taken binnen de NCG, het verbeteren van de versterkingsadviezen
vanuit/door aannemers en het vroegtijdig delen van planningen met nutsbedrijven. Hierbij
zal de NCG samen optrekken met de regio, SodM en andere belanghebbenden.

Voor de andere maatregelen geldt dat nog niet voldoende zeker is gesteld dat de maatregelen
kunnen en niet ten koste gaan van bewoners. Daarnaast zijn er financiële, uitvoeringstechnische
en juridische consequenties aan de maatregelen verbonden die eerst beter in beeld
moeten worden gebracht, alvorens ik een beslissing kan nemen. Hierover zal ik samen
met de regio en SodM vanuit zijn toezichthoudende rol in overleg treden. Ik zal daarbij
ook de door de NCG genoemde onorthodoxe maatregelen bij betrekken. Ook zal ik onderzoeken
wat de financiële gevolgen zijn van het feit dat een deel van de afronding van de
versterkingsoperatie doorloopt tot na 2028. Dit zal budgettair verwerkt worden in
de Voorjaarsnota 2025.

Vervolg

Voor een voortvarende uitvoering is duidelijkheid, rust en stabiliteit essentieel.
Er is nog een aantal vraagstukken dat voorligt die van invloed kunnen zijn op de uitvoering
en situaties van bewoners. Zo moet er nog een besluit worden genomen over het combineren
van verduurzaming met lichte versterkingen naar aanleiding van de proef die mijn ambtsvoorganger
eveneens in de TK-brief van 6 maart jl.2 heeft aangekondigd. Dat geldt ook voor de uitwerking van het «Gebiedsgericht werken
aan herstel», zoals aangekondigd in de TK-brief van 6 juni jl.3 van mijn ambtsvoorganger. Ook is besluitvorming nodig over de wijze waarop de NCG
uitvoering gaat geven aan de aanpak van verschillen in straten, wijken en buurten
waar veel sloop-nieuw heeft plaatsgevonden of gaat plaatsvinden. Hierover ben ik in
overleg met de NCG en de regio om te komen tot een gezamenlijke aanpak. En zoals de
NCG en SodM ook adviseren en ook is aangekondigd door mijn ambtsvoorganger, acht ik
het daarbij van belang om de mogelijke effecten hiervan op de planning van de versterking
in de verdere besluitvorming mee te wegen.

Tot slot

Realisme, duidelijkheid en transparantie is voor het terugwinnen van vertrouwen van
de bewoners van groot belang. Bij de uitvoering heb ik speciale aandacht voor een
goede balans tussen rechtmatigheid en doelmatigheid. Met een periodieke evaluatie
en vooruitblik wil ik ervoor zorgen dat we transparant en duidelijk zijn richting
de bewoners en de versterking op een goede manier zo snel als mogelijk hebben afgerond.
Ik zal uw Kamer hier jaarlijks in het eerste kwartaal van ieder kalenderjaar over
informeren.

De Staatssecretaris van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties,
E. van Marum