Brief regering : Halfjaarrapportage update wederopbouw Sint Maarten na orkaan Irma 2023

Nr. 29 BRIEF VAN DE STAATSSECRETARIS VAN BINNENLANDSE ZAKEN EN KONINKRIJKSRELATIES

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal

Den Haag, 2 februari 2024

Conform de toezegging uw Kamer periodiek te informeren bied ik u hierbij het eerste
halfjaarverslag 2023 van het Sint Maarten Reconstruction and Resillience Trust Fund
(SXM TF) aan.1

Algemeen

De halfjaarrapportage beschrijft de prestaties, activiteiten en uitdagingen van het
SXM TF gedurende de periode 1 januari tot 30 juni 2023. Ondanks de wereldwijde economische
uitdagingen blijven de activiteiten van het trustfund op koers, maar risico’s op eventuele
vertragingen bij de bijbehorende institutionele hervormingen blijven een aandachtspunt.

In totaal is € 445,11 mln. door Nederland overgemaakt aan het trustfonds ($ 519,4 mln.).
Momenteel worden tien projecten ter waarde van $ 434,6 mln. uitgevoerd en is één project
(het Red Cross Roof Repair project) eind 2020 afgerond. Ook zijn er drie projecten
ter waarde van $ 38 mln. in voorbereiding. Van het gecontracteerde bedrag is 62,5%,
te weten $ 272 mln., daadwerkelijk uitbetaald. De uitbetalingen gedurende de eerste
helft van 2023 betroffen een totaalbedrag van $ 45,30 mln. Dat is ongeveer tweemaal
zoveel als in 2022. In mijn vorige brief van 17 mei jl. gaf ik al aan dat dit volgens
de Wereldbank significant hoger ligt dan vergelijkbare trustfunds met een vergelijkbare
looptijd.2

Voortgang wederopbouw projecten

Onderstaand overzicht geeft een samenvatting van de halfjaarrapportage en beschrijft
de voortgang van alle projecten waar het trustfonds zich in de eerste helft van 2023
mee bezig heeft gehouden:

• Airport Terminal Reconstruction Project (Airport project, $ 92 mln.)

Het project behelst het herstel van de vliegveldterminal van de Princes Juliana International
Airport (PJIA) van Sint Maarten en focust daarmee op de ondersteuning van de bereikbaarheid
van Sint Maarten. Alhoewel het project vorig jaar een flinke vertraging opliep, verloopt
het herstel nu volgens planning. In mei 2023 voltooide PJIA de gevel van de terminal
en zijn de passagiersbruggen geïnstalleerd. Het bagagesysteem en de scanningsapparatuur
zijn aangeschaft en (worden) geïnstalleerd. Tevens wordt de aankomsthal in het hoofdgebouw
tijdelijk verplaatst naar een gebouw naast de terminal waardoor de aannemer sneller
kan werken.

• Emergency Debris Management Project (EDMP, $ 85 mln.)

Het afvalproject verbetert het afvalmanagement op Sint Maarten en verwijdert het afval
dat veroorzaakt is door de orkanen. In maart 2023 is een extra Grant Agreement van $ 60 mln. getekend, waarmee onder andere meer middelen vrijkomen voor duurzaam
beheer van de afvalberg in Philipsburg. De herhuisvesting van de illegale bewoners
van de afvalberg verloopt volgens planning en VNG International heeft samen met de
overheid van Sint Maarten stappen gezet ter voorbereiding op de oprichting van een
Waste Authority.

• Enterprise Support Project (ESP, $ 35 mln.)

Met het ESP wordt het MKB op Sint Maarten ondersteund met voordelige leningen. In
totaal hebben 190 bedrijven (waarvan 80 bedrijven die eigendom zijn van of geleid
worden door vrouwen) een lening ontvangen ter waarde van $ 14 mln.

• Hospital Resiliency and Preparedness Project (hospital, $ 28,6 mln.)

Met dit project wordt het nieuwe ziekenhuis versterkt zodat het orkanen van niveau
5 kan weerstaan. De additionele financiering ($ 40 mln. waarvan $ 7 mln. van het SXM
TF) die nodig is om de toegenomen bouwkosten te dekken, is gecontracteerd. Hierdoor
kon de bouw van het nieuwe ziekenhuis voortgezet worden met onder andere de aanleg
van base isolators in de fundering die aardbevingen kunnen opvangen. Ook is een nieuwe glasvezelinternetverbinding
aangelegd. Het aantal overzeese behandelingen is met 91% verminderd.

• Emergency Income Support and Training Project (EISTP, $ 22,5 mln.)

EISTP verstrekt tijdelijke inkomenssteun en training aan mensen die door de orkanen
hun baan zijn kwijtgeraakt. Daarnaast wordt ook het socialezekerheidsstelsel versterkt.
Het project is grotendeels afgerond met in totaal 1.960 ondersteunde en getrainde
personen (waarvan 1.350 vrouwen). Ook wordt het werk aan het Integrated Social Registry System, dat de registratie en de beoordeling van sociaaleconomische behoeften van huishoudens
bijhoudt, afgerond.

• Civil Society Partnership Facility for Resilience Project (R4CR, $ 7,2 mln.)

Het project, opgezet met hulp van VNG International, ondersteunt lokale ngo’s om de
lokale gemeenschap weerbaarder te maken. In totaal hebben 30 ngo’s ondersteuning ontvangen
waarmee 8.507 mensen zijn bereikt. In de eerste helft van 2023 is een vijfde inschrijfronde
gestart, waarbij 17 nieuwe projecten zijn geselecteerd.

• Fostering Resilient Learning Project (FRLP, $ 26,78 mln.)

Het FRLP verbetert de toegang tot een adequate en inclusieve leeromgeving, herbouwt
de bibliotheek en verbetert de beschikbaarheid van data voor beleidsvorming bij het
Ministerie van Onderwijs op Sint Maarten. De aanbesteding voor het herbouwen van één
van de drie scholen is gestart en de bouwomschrijving voor de resterende twee scholen
is in gang gezet. Vanwege de complexiteit van het project is een verlenging aangevraagd
voor de realisatie van het project.

• Child Resilience and Protection Project (UNICEF project, $ 4,49 mln.)

Het project richt op het gebied van voorbereiding op rampen, psychosociale ondersteuning
van kinderen, het verbeteren van de kinderbescherming en de schoolveiligheid. In de
afgelopen zes maanden is de Distress Tools Manual (DTM) afgerond en online beschikbaar gemaakt, zijn pilots gestart in vijf geselecteerde
scholen, en zijn 58 Training Facilitators gecertificeerd voor het positive parenting support program.

• Emergency Recovery Project 1 (ERP1, $ 100,2 mln.)

ERP1 herstelt de meest noodzakelijke infrastructuur op het eiland, inclusief daken
en huizen. In totaal zijn 493 van de 511 woningen hersteld, waaronder 315 sociale
woningen. Reparaties aan drie extra scholen zijn ook voltooid, waardoor het totale
aantal gerepareerde scholen op zes komt. De reparaties van 13 andere scholen vinden
nog plaats en zijn naar verwachting in juni 2024 afgerond. De ondergrondse installatie
van 8 km laagspanningskabels, telecomkabels en drinkwaterleidingen is in februari
2023 voltooid. Een tweede voorstel voor nog eens 3 km hoogspanningskabels, telecomkabels
en drinkwaterleidingen wordt momenteel voorbereid.

• Digital Government Transformation Project (DGTP, $ 12 mln.)

Het project maakt diverse overheidsdiensten digitaal toegankelijk voor burgers en
bedrijven. Het project bevindt zich momenteel nog in een herstructurering, gelet op
overlappende activiteiten binnen andere initiatieven op Sint Maarten. In september
2023 zal een contract worden ondertekend om ongeveer één miljoen overheidsdocumenten
te digitaliseren, een belangrijke stap in het stroomlijnen van de overheidsdienst.

Daarnaast is er voortgang op de volgende projecten die onder voorbereiding zijn:

• Sint Maarten Waste Management Project (SWMP, $ 10 mln.)

Het project heeft tot doel het rioolnetwerk op Sint Maarten te verbeteren inclusief
een uitbreiding van het aantal aansluitingen op het netwerk. Het verzoek van Sint
Maarten aan Nederland (NL) voor een lening ($ 15 mln.) voor de additionele financiering
is toegekend.3

• Improving Mental Health Services Project (IMHS, $ 8 mln.)

Het project heeft tot doel de geestelijke gezondheidszorg op Sint Maarten te verbeteren
en tevens de bouw van een nieuwe kliniek. De voorbereidingen van het voorstel zijn
vergevorderd. Ondertekening van de Grant Agreement wordt in augustus van 2023 verwacht
en zal vanaf 2024 in uitvoering gaan.

• Social Housing Project (SHP, $ 20 mln.)

Het project heeft tot doel om sociale woningen te bouwen en institutionele hervormingen
van de Sint Maarten Housing Development Foundation (SMHDF) door te voeren. Nadat kritieke mijlpalen, zoals de beschikbaarheid van grond,
het uitvoeren van een eerste studie en een marktanalyse van financieringsopties, waren
behaald, konden de verdere projectvoorbereidingen van start gaan.

Tevens werkt de Wereldbank aan een advies over de vormgeving van een nog nader op
te richten Disaster Reserve Fund (DRF, een rampenfonds). Een conceptadvies met verschillende opties werd tijdens de
stuurgroep vergadering in maart 2023 gepresenteerd.

Ook is op 30 juni 2023 het lokale kantoor van de Wereldbank op Sint Maarten geopend4. Dit landenkantoor is het 144e kantoor van de Bank wereldwijd en het vierde in het Caribisch gebied. Het is uniek,
omdat dit het eerste niet-lid zijnde districtskantoor in het Caribisch gebied is,
wat het belang onderstreept van het werk van de Wereldbank op Sint Maarten.

Doorkijk naar tweede helft 2023 en verder

Nederland blijft scherp inzetten op de voortgang van de drie prioritaire projecten
uit de Dutch Guiding Principles: 1) het vliegveld, 2) de afvalberg en 3) het afvalwater. Ook wordt veel belang gehecht
aan het Disaster Reserve Fund (DRF). Daarnaast zijn de Nederlandse aandachtspunten good governance en additionele financiering van buiten het trustfund van belang. De stuurgroep van
het trustfund, met daarin afgevaardigden vanuit Sint Maarten, de Wereldbank en Nederland,
heeft zichzelf als doel gesteld om de verduurzaming van reeds bestaande projecten
te onderzoeken.

In oktober is het tijdelijke aankomstgebouw voor passagiers van het vliegveld in gebruik
genomen, en op 15 november de vertrekhal van de terminal. De soft-opening van de vertrekhal
vond op 12 januari 2024 plaats. Ook is het Emergency Income Support and Training Project (EISTP) succesvol afgerond. Op 8 augustus 2023 is de Grant Agreement van het Mental Health Project geteken. Dde aanbestedingen van de herbouw van de twee scholen van het FRLP-project
en de nieuwe bibliotheek lopen momenteel (deadline is 1 februari 2024) en de bouwomschrijvingen
zijn gemaakt. Wat betreft het DGTP-project, is het digitaliseren van de ongeveer 1 miljoen
overheidsdocumenten gecontracteerd.

Eén van de grootste uitdagingen van het trustfonds blijft de uitvoeringscapaciteit
van de overheid van Sint Maarten. Duidelijk is dat de capaciteit van het overheidsapparaat
van Sint Maarten beperkt is en dat dit een effect heeft op de uitvoering van de projecten
van het trustfonds. De kans op vertragingen bij sommige projecten, vooral bij noodzakelijke
institutionele hervormingen, is aanwezig en er wordt per project gekeken wat nodig
is. Hierbij wordt ook gekeken naar aansluiting op andere initiatieven zoals het Landspakket
Sint Maarten.

Nederland blijft de voortgang van de trustfonds projecten monitoren en daar waar gewenst
ondersteuning bieden, zodat de bewoners van Sint Maarten zo goed mogelijk geholpen
worden.

De Staatssecretaris van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties, A.C. van Huffelen