Brief regering : Stand van zaken balanced approach-procedure

Nr. 491 BRIEF VAN DE MINISTER VAN INFRASTRUCTUUR EN WATERSTAAT

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal

Den Haag, 25 januari 2024

Op 25 januari 2024 heeft het lid De Hoop (GroenLinks-PvdA) gevraagd om een Kamerbrief
over de stand van zaken van de besluitvorming rondom het aantal vluchten op Schiphol,
in aanvulling op de schriftelijke beantwoording van eerdere vragen in het kader van
de begrotingsbehandeling.

Reeds op 11 april 2023 heb ik in een Kamerdebat aangegeven dat ik hoopte dat de balanced
approach procedure begin 2024 afgerond zou zijn, maar dat ik hiervoor afhankelijk
ben van het advies van de Europese Commissie. Dit heb ik op 25 oktober 2023 in een
debat herhaald. Ten overvloede: mocht de indruk gewekt zijn dat het besluit om de
balans rondom Schiphol te herstellen niet door zou gaan, dan wil het kabinet die indruk
gelijk wegnemen. Dat is niet het geval. Het herstellen van de balans rond de luchthaven
Schiphol gaat gewoon door. Het kabinet heeft de Kamer in november geïnformeerd dat
spoor 1 opgeschort wordt, in ieder geval totdat er een uitspraak is van de Hoge Raad
in het cassatieberoep van de luchtvaartmaatschappijen tegen de Staat. Daarna zal een
nieuwe afweging worden gemaakt op basis van de feiten alsdan. Met betrekking tot spoor 2
buigt de Europese Commissie zich op dit moment over het pakket aan maatregelen dat
op 1 september 2023 aan hen is voorgelegd ten behoeve van een advies. Dat advies is
onderdeel van de zogenoemde balanced approach-procedure.

Deze procedure voor het reduceren het aantal vluchten op een grote luchthaven is Europees
verplicht, en tegelijk nog onontgonnen terrein. Er zijn weliswaar enkele landen en
luchthavens die deze procedure hebben doorlopen, maar nooit voor een besluit van deze
omvang. Dat betekent dat het niet of nauwelijks mogelijk is om te leren van ervaringen
in andere landen. Bij de invoering is daarnaast het internationale slotverdelingsproces
van groot belang. Nederland moet zich aan de internationale processen en termijnen
voor slotallocatie houden, die ruim een half jaar voor de ingangsdatum van het nieuwe
seizoen afgerond worden. Het slotallocatieproces voor het winterseizoen van 2024/2025
start op ieder moment.

De notificatieprocedure, die op 1 september 2023 is gestart, houdt een intensief proces
in met de Europese Commissie. De Europese Commissie heeft meerdere keren verdiepende
vragen gesteld en er is ook doorlopend op diverse niveaus ambtelijk en politiek contact.
Naar aanleiding van de gestelde vragen en de gesprekken is er op onderdelen van het
door ons voorgestelde pakket aan maatregelen nog aanvullende onderbouwing gevraagd.
Het doorlopen van een zorgvuldige procedure is complex en tijdrovend. In diverse debatten
met uw Kamer is ook altijd benadrukt dat er een zorgvuldig proces nodig is voor het
realiseren van de beleidsdoelstellingen ten aanzien van Schiphol. Het moment van invoering
is daarbij afhankelijk van het moment van het advies van de Europese Commissie.

Eind afgelopen week heeft het ministerie intern bekeken hoe lang ervoor nodig is om
de aanvullende vragen van de Europese Commissie te beantwoorden en de onderbouwing
aan te vullen. Daar is het beeld uit gekomen dat dat geen kwestie van enkele dagen
of weken zou zijn, maar dat dat toch iets meer tijd in beslag zal nemen. Op basis
hiervan is de inschatting gemaakt dat het onwaarschijnlijk is dat de balanced approach-procedure
voor de start van het slotallocatieproces gericht op invoering per 1 november 2024
afgerond is. Dat beeld is dus zeer recent definitief helder geworden en mede gebaseerd
op gesprekken die eind vorige week met de Europese Commissie zijn gevoerd. Dit beeld
is niet tot stand gekomen naar aanleiding van gesprekken of overleggen met stakeholders
(zoals luchtvaartmaatschappijen of andere overheden), maar alleen gebaseerd op de
feitelijke stand van zaken van het intensieve proces met de Europese Commissie. Daarmee
is dit nadrukkelijk géén besluit, maar een consequentie van de huidige stand van zaken.

Het kabinet had dat uiteraard liever anders gezien, maar het is belangrijk om de voorgeschreven
processen en procedures nauwgezet te volgen en de tijd te nemen die nodig is om tot
een goede afronding te komen. Dat is in het belang van iedereen: van de omwonenden,
van de luchtvaartmaatschappijen, van Schiphol. Iedere belanghebbende in dit proces
moet voldoende recht worden gedaan, zodat het definitieve kabinetsbesluit dat volgt
op het advies van de Europese Commissie ook stand kan houden. En daarbij zijn ook
de internationale verdragen (zoals het EU-VS verdrag) relevant; waarin het zorgvuldige
proces van de balanced approach-procedure ook is voorgeschreven. Daarbij is ook voor
de Europese Commissie helder dat dit geen oneindig proces kan en mag zijn. De noodzaak
om op korte termijn stappen te zetten is uitgebreid op alle niveaus besproken.

Er wordt derhalve onverminderd doorgewerkt om het eerder uitgesproken voornemen zo
snel als mogelijk te realiseren. Vooropgesteld dat de gesprekken met de Europese Commissie
binnen afzienbare tijd kunnen worden afgerond. De Kamer wordt op de hoogte gehouden
van het verdere proces.

De Minister van Infrastructuur en Waterstaat, M.G.J. Harbers