Brief regering : Bewapening TBB Douane

29 911
Bestrijding georganiseerde criminaliteit

24 077
Drugbeleid

Nr. 75
BRIEF VAN DE STAATSSECRETARIS VAN FINANCIËN

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal

Den Haag, 10 november 2023

De strijd tegen drugscriminaliteit is een topprioriteit voor het kabinet. Ik zie een
grote verharding bij criminele organisaties. Voor handhavingsorganisaties, zoals de
Douane, die een belangrijke rol spelen in die strijd is het van levensbelang dat zij
daar goed voor zijn toegerust.

De Douane is verantwoordelijk voor het toezicht op het goederenverkeer dat de buitengrens
van de EU overschrijdt. Door het uitvoeren van reguliere controle- en toezichtstaken
in het kader van de bestrijding van de smokkel van verdovende middelen levert de Douane
een belangrijke bijdrage aan de aanpak van georganiseerde ondermijnende criminaliteit.

Het Team Bijzondere Bijstand van de Douane (TBB Douane) voert regelmatig hoog-risico
transport uit van in beslag genomen drugs naar de plaats waar deze worden vernietigd.
Gelet op indicaties van dreigingen van criminele organisaties, en de veiligheid van
de betrokken medewerkers, informeer ik u, mede namens de Minister van Justitie en
Veiligheid, dat op mijn verzoek door de Minister van Justitie en Veiligheid is besloten
het TBB Douane ten behoeve van de uitvoering van hoog-risico drugstransporten mede
uit te rusten met semi-automatische schoudervuurwapens. Dit is het type wapen dat
de politie ook kan hanteren bij de uitvoering van dergelijke taken.

Achtergrond

De Douane ziet al geruime tijd een toename van drugscriminaliteit in en rondom de
Nederlandse zeehavens en daarmee rondom het douaneproces. In relatie tot de maritieme
logistiek van de havens van Rotterdam, Moerdijk en Vlissingen werd in 2021 meer dan
70.000 kilo drugs onderschept, in 2022 ruim 50.000 kilo en in 2023 tot eind oktober
2023 ruim 49.000 kilo.

Tabel 1. Overzicht drugsvangsten in relatie tot de maritieme logistiek van de havens
van Rotterdam, Moerdijk en Vlissingen, periode 2017–2023 van Harc en TBB

2017

2018

2019

2020

2021

2022

Aantal vangsten

64

112

149

163

182

171

Aantal aangetroffen kilo’s

10.727

24.176

37.193

48.500

73.747

52.480

Verbonden aan de toenemende drugscriminaliteit rondom het douaneproces zijn steeds
duidelijkere indicaties van dreigingen vanuit criminele organisaties. In combinatie
met (de zwaarte van) het geweld verbonden aan drugscriminaliteit vind ik dat een zeer
zorgwekkende ontwikkeling.

Het TBB Douane, werkzaam in met name de zeehavens Rotterdam en Vlissingen, heeft onder
meer als taak om de medewerkers van de douane die zich in het primair proces bezighouden
met de bestrijding van drugssmokkel, te ondersteunen en te beschermen met specifieke
kennis, competenties en uitrusting vanaf het moment van aantreffen tot en met het
moment van vernietiging van de drugs.

Om de veiligheid van de douanemedewerkers te vergroten heeft de douane de afgelopen
jaren veel geïnvesteerd in de werkwijze, uitrusting en opleiding van het TBB Douane.
Uit het oogpunt van veiligheid van de samenleving, het vergroten van de veiligheid
van douanemedewerkers en de noodzaak om conform de regelgeving zo spoedig mogelijk
tot vernietiging van de aangetroffen middelen over te gaan, is het noodzakelijk dat
dit team op de juiste manier is toegerust om zijn taken rond het afschermen en beveiligen
van grote hoeveelheden drugs uit te voeren.

Bij de uitoefening van hun bevoegdheden kunnen buitengewoon opsporingsambtenaren van
de douane in beginsel beschikken over handboeien, een korte wapenstok, pepperspray
en een handvuurwapen. Door het TBB Douane aanvullend te laten beschikken over een
semi-automatisch schoudervuurwapen, dat een langere afstand bestrijkt, is een betere
en veiligere dienstuitoefening mogelijk. Belangrijk om in dit verband te vermelden
is dat het wapen uitsluitend defensief bij noodweer en bij statische beveiliging zal
worden ingezet, en specifiek wordt voorgeschreven voor het afschermen en beveiligen
van grote drugsvondsten.

De komende tijd zal dit besluit worden uitgewerkt en geïmplementeerd. Dit behelst
onder andere het opleiden en trainen van de medewerkers, het inregelen van het beheer
en het opstellen van werkinstructies. De inzet, rapportage en evaluatie van het gebruik
van het semi-automatisch schoudervuurwapen wordt gedaan in overeenstemming met de
geldende protocollen en inzetconcepten, zoals die ook gelden bij andere organisaties
(zoals de politie), die voor vergelijkbare taken een dergelijk wapen tot hun beschikking
hebben.

Met deze aanvulling op de huidige uitrusting van het TBB Douane wordt een belangrijke
stap gezet in de bescherming van de douanemedewerkers die bij de strijd tegen ondermijnende
criminaliteit in de frontlinie staan.

De Staatssecretaris van Financiën,
A. de Vries