Brief regering : Reactie op de gewijzigde motie van de leden Smals en Van Beukering-Huijbregts over drempels wegnemen voor zelfstandigen om ze een volwaardige rol te laten spelen in de polder en de Stichting van de Arbeid (Kamerstuk 36200-XV-83)

Nr. 10
BRIEF VAN DE MINISTER VAN SOCIALE ZAKEN EN WERKGELEGENHEID

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal

Den Haag, 5 oktober 2023

De afgelopen decennia is het aantal zelfstandig werkenden op de Nederlandse arbeidsmarkt
flink toegenomen. Het kabinet hecht eraan dat deze ontwikkeling zich ook vertaalt
in een sterkere vertegenwoordiging van zelfstandigen in de polder. Dan gaat het om
de directe contacten met het kabinet over nieuw (arbeidsmarkt)beleid, de versterking
van de stem van zelfstandigen bij advisering door de Sociaal-Economische Raad (SER),
maar ook de onderlinge contacten met vertegenwoordigende partijen in de Stichting
van de Arbeid (StvdA).

Aanleiding

De (gewijzigde) motie van de leden Smals en Van Beukering-Huijbregts1 verzoekt de regering om «drempels weg te nemen voor zelfstandigen om ze een volwaardige
rol te laten spelen in de polder en de Stichting van de Arbeid».

De Tweede Kamer heeft de afgelopen tijd naast bovengenoemde motie ook een tweetal
andere moties aangenomen die ertoe strekken de positie van zelfstandigen in de polder
te versterken. Dit betreft de motie van het lid Smals c.s.2 over het breder in de polder versterken van de positie van zelfstandigen respectievelijk
de motie van het lid Tielen c.s.3 over een aan werkgevers en werknemers gelijkwaardige positie voor zelfstandigen.

De gedachte achter deze moties is dat zelfstandigen inmiddels een dusdanig omvangrijke
groep werkenden betreft met een eigenstandige positie op de arbeidsmarkt, dat dit
andere eisen stelt aan de representatie van deze groep binnen de SER en de StvdA.
In deze gedachtegang is het belangrijk zelfstandigen nadrukkelijk te betrekken bij
de voorbereiding van beleid en wetgeving door een «gelijkwaardige» of «volwaardige»
positie in het polderoverleg te realiseren.

Belang betrokkenheid zelfstandigenorganisaties

Het kabinet is van oordeel dat een goede voorbereiding van beleid en wetgeving met
zich meebrengt dat relevante spelers op de betreffende thema’s hun inbreng kunnen
leveren en dat deze inbreng wordt gewogen en betrokken bij de uitwerking van voorgenomen
beleid en wetgeving. Dit versterkt de kwaliteit van beleid en wetgeving op sociaaleconomisch
terrein.

Ik vind het belangrijk dat zelfstandigen(organisaties) hun inbreng kunnen leveren
op voor hen relevante thema’s. Dat kan op initiatief van zelfstandigenorganisaties,
bijvoorbeeld wanneer zij naar aanleiding van relevante praktijkervaringen en casussen
vragen of suggesties hebben en daarover in gesprek gaan met mij of mijn ambtenaren.
Maar ook vraagt het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid zelfstandigen(organisaties)
met regelmaat om hun inbreng en gaat daarover met hen in gesprek. Daarnaast vinden
er op bepaalde thema’s meer periodieke vormen van gesprek en overleg plaats. Zo zijn
in Coronatijd met verschillende zzp-stakeholders4 gesprekken gevoerd over de bijstandsverlening aan zelfstandigen. Ook organiseert
mijn ministerie met enige regelmaat brede bijpraat-sessies met zelfstandigenorganisaties,
waar inbreng kan worden gegeven op de plannen rondom met name de beoordeling van arbeidsrelaties
en handhaving daarop.5

Rol in de polder

De motie spreekt van een «volwaardige rol in de polder» en dan gaat het ook over participatie
in de SER en de StvdA.

Zoals eerder gedeeld is met uw Kamer, hecht het kabinet aan een zelfstandige positie
van zelfstandigen in de SER. Ik ben blij dat de SER geadviseerd heeft om het aantal
zetels uit te breiden6, waardoor het geluid van zelfstandigen in de Raad verder wordt versterkt. Het kabinet
heeft dit advies opgevolgd en heeft een aanpassing van de Wet op de SER gerealiseerd,
die per 15 september jongstleden in werking is getreden, waardoor de zeteluitbreiding
eerder dan de volgende zittingsperiode van de SER (per 1 april 2024) kon ingaan.

Naar aanleiding van de motie van de leden Smals en Van Beukering-Huijbregts ben ik
ook nader in overleg getreden met de StvdA over het betrekken van zelfstandigenorganisaties.
In tegenstelling tot de SER is de StvdA immers een privaatrechtelijke organisatie,
waarbij het bestuur zelf bepaalt welke organisaties aangesloten (kunnen) zijn. Ook
de StvdA is in gesprek gegaan met de heer Smals en heeft mij geïnformeerd over de
uitkomst van dit gesprek. U treft de brief van de StvdA bijgaand aan.

Hoewel de StvdA is opgericht voor centrale werkgevers- en werknemersorganisaties,
is mijn indruk dat zij zich rekenschap geeft van de positie van zelfstandigen op de
arbeidsmarkt en de belangen van deze groep langs verschillende wegen meeneemt in het
overleg binnen de StvdA. Ik stel tegelijkertijd ook vast dat dit onvoldoende zichtbaar
is en dat de StvdA voornoemde motie ook beschouwt als een oproep om de zichtbaarheid
hiervan te vergroten.

Voorts acht ik het positief dat de StvdA een meer structureel overleg met zelfstandigenorganisaties
overweegt, omdat dit bijdraagt aan de positie van zelfstandigen in de polder en daarmee
een meerwaarde heeft bij het realiseren van draagvlak voor voorgenomen beleid en wet-
en regelgeving. De positie van zelfstandigen in de polder houdt blijvend mijn aandacht.

De Minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid,
C.E.G. van Gennip