Brief regering : Voortgang samenwerkingsverband Griekenland

Nr. 134
BRIEF VAN DE STAATSSECRETARIS VAN JUSTITIE EN VEILIGHEID

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal

Den Haag, 22 juni 2023

Naar aanleiding van de motie van de leden Van Toorenburg en Voordewind1 met het verzoek om uw Kamer periodiek te informeren over de voortgang van het Grieks-Nederlandse
samenwerkingsverband om het voogdijsysteem en de opvang van alleenstaande minderjarige
vreemdelingen (amv) in Griekenland structureel te verbeteren, informeer ik u hierbij
over de laatste ontwikkelingen2.

Ontwikkelingen situatie amv in Griekenland

Volgens de laatst beschikbare cijfers van het Griekse nationale centrum voor sociale
solidariteit, E.K.K.A., waren op 1 april 2023 in heel Griekenland 2.219 amv geregistreerd.
Dit aantal is aanzienlijk lager dan de 5.180 amv die in Griekenland waren geregistreerd
ten tijde van de start van het amv-samenwerkingsverband. De samenstelling van de groep
is nagenoeg ongewijzigd: 83% jongens; 93% 14 jaar of ouder. De drie nationaliteiten
die het meest geregistreerd worden zijn 18% Afghaans, 12% Pakistaans en 8% Syrisch.

Volgens recente data van de Europese Commissie en IOM zijn 5.040 personen herplaatst
sinds september 2019, waaronder circa 1.313 amv. Het aantal herplaatste personen nadert
gestaagd het streefgetal van 5.200. Een deel van deze groep is naar Nederland herplaatst
in het kader van het aanbod dat het kabinet heeft gedaan naar aanleiding van de branden
op Lesbos. Uw Kamer is op 19 januari 2021 over de invulling van dit aanbod geïnformeerd3.

Verlenging samenwerkingsverband

In 2020 is het Grieks-Nederlands samenwerkingsverband dat gericht is op het versterken
van de opvang en de voogdij van amv in Griekenland bekrachtigd met een bilateraal
Memorandum of Understanding (MoU).4 Dit MoU liep half juni 2023 af. Het kabinet hecht echter onverminderd aan het verbeteren
van de situatie voor amv en heeft daarom gezamenlijk met Griekenland besloten de samenwerking
te verlengen en uit te breiden. Deze verlenging geldt ook als een Nederlandse bijdrage
aan het vrijwillige solidariteitsmechanisme zoals dat op de informele JBZ-raad van
11 juli 2022 werd afgesproken5.

De invulling van de verlenging is tot stand gekomen in gesprekken met de Griekse overheid
en bestaat uit drie elementen: 1) de voorzetting van de samenwerking met Nidos waarbij
er een programmamanager beschikbaar blijft voor SSPUAM tot 18 juni 2025, 2) de voorzetting
van de drie amv-opvanglocaties door Movement on the Ground en The Home Project tot
1 augustus 2024 en 3) de start van het project van de International Organisation for
Migration gericht op het verbeteren van de kwaliteit van de opvang van amv op de 5
Griekse hotspoteilanden tot december 2023.

Voortzetting samenwerking Nidos

Zoals eerder gemeld aan uw Kamer ondersteunt Nidos met Nederlandse financiering de
Griekse overheid bij het opzetten van het Griekse voogdijsysteem voor amv. Als onderdeel
van de samenwerking is een tijdelijke liaison officer vanuit Nidos aan de Special
Secretary for the Protection of Unaccompanied Minors (SSPUAM) beschikbaar gesteld.
Deze liaison officer is sinds september 2021 werkzaam bij SSPUAM en heeft bijgedragen
aan de voortgang. De doelstellingen van deze ondersteuning zijn het versterken van
het juridische en procedurele kader van voogdij voor amv’s in Griekenland en voorbereiding
en implementatie van een nieuw voogdijsysteem voor amv’s in Griekenland. In lijn met
de motie van het lid Ceder c.s.6 over het voogdijsysteem voor amv in Griekenland worden er voor de verbetering van
het voogdijsysteem half jaarlijkse actie plannen ondertekend.

Sinds de laatste voortgangsbrief van 25 november 20227 hebben diverse positieve ontwikkelingen plaatsgevonden, waaronder de goedkeuring
in Griekse parlement van de nieuwe voogdijwet op 22 juli 2022. Op dit moment is de
verwachting dat de operationalisering van het nieuwe voogdijsysteem zal plaatsvinden
in het laatste kwartaal van dit jaar. Er zullen NGO’s worden aangezocht die de voogden
moeten werven en aanstellen. Nidos zal nog twee jaar SSPUAM blijven ondersteunen in
het door ontwikkelen van het voogdijsysteem van Griekenland.

Voortzetting drie AMV-opvanglocaties door Movement on the Ground

In drie jaar tijd zijn door Movement on the Ground en the Home Project in Griekenland
drie opvanglocaties opgezet en in gebruik genomen met een totale capaciteit van 48
opvangplekken voor deze kwetsbare doelgroep. De amv’s in de locaties worden ondersteund
bij hun asiel- of gezinsherenigingsaanvraag en eventuele andere procedures. Ook ontvangen
alle kinderen in de huizen psychosociale hulp en worden zij voorbereid op de toekomst,
bijvoorbeeld door middel van hospitality training en kooklessen. Alle amv’s in dit programma worden geregistreerd in openbare Griekse
scholen en deels in zogenaamde multiculturele scholen. Zij krijgen daarnaast aanvullende
(online) lessen in het Grieks en het Engels.

Er zijn inmiddels meer dan 180 amv’s opgevangen. In totaal zijn circa 37 amv’s in
de opvanglocaties van Movement on the Ground in Griekenland herenigd met familieleden
in een andere EU-lidstaat of naar een andere lidstaat herplaatst. Verder zijn circa
115 kinderen vertrokken om andere redenen, bijvoorbeeld naar semi-begeleid wonen of
naar een volwassenenopvang. Anderen zijn zelfstandig vertrokken.

Start IOM-project Griekse eilanden

Uw Kamer werd in de Geannoteerde Agenda van de JBZ-Raad van 8 en 9 juni 2022 al geïnformeerd
dat Nederland samen met Tsjechië en Zwitserland gezamenlijke van een project financiert
dat wordt uitgevoerd door de International Organisation for Migration. Het project
is gericht op het verbeteren van de opvang van alleenstaande minderjarige vreemdelingen
op de Griekse eilanden. De Nederlandse steun is gericht op het verbeteren van de opvang
van amv op Chios, Kos, Leros en Samos.

De Staatssecretaris van Justitie en Veiligheid,
E. van der Burg