Brief regering : Reactie op informatieverzoek over de kosten en besparingen van de nareismaatregel

Nr. 3096
BRIEF VAN DE STAATSSECRETARIS VAN JUSTITIE EN VEILIGHEID

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal

Den Haag, 25 april 2023

Op 23 februari jl. (Kamerstuk 19 637, nr. 3079) heb ik toegezegd om uw Kamer te informeren over de kosten die zijn gemaakt ten behoeve
van de nareismaatregel en daarbij ook te kijken naar de opbrengstencomponent. Hierbij
kom ik eveneens tegemoet aan een ingediend informatieverzoek hieromtrent.

De nareismaatregel hield in dat nareizigers na een positief besluit maximaal zes maanden
dienden te wachten tot zij hun machtiging tot voorlopig verblijf (hierna: mvv) ten
behoeve van de reis naar Nederland mochten ophalen, tenzij voor hen voor die tijd
geschikte huisvesting beschikbaar was, of tussen indienen van de aanvraag en het besluit
al vijftien maanden waren verstrekken. Voor de volledigheid merk ik nogmaals op dat
de maatregel tot doel had de opvang te ontlasten. Financiële besparing was geen doel
van de maatregel.

Kosten

Het is niet mogelijk om precies te berekenen hoeveel kosten de IND heeft gemaakt om
de maatregel te kunnen uitvoeren. Onder de aanname dat de uitvoering per zaak extra
tijd kostte en de herstelwerkzaamheden eveneens extra tijd en mankracht hebben gekost,
is berekend op hoeveel fte kosten dit bij benadering zou neerkomen.

Andere kosten die bij deze schatting betrokken zijn, zijn de bij benadering gemaakte
implementatiekosten, waaronder de werkzaamheden rondom Informatie Voorziening, een
implementatiewerkgroep en een aangestelde projectleider.

Met betrekking tot de juridische kosten zijn betrokken: de vergoede proceskosten in
bezwaarzaken waarin de maatregel was toegepast en de geschatte extra ingezette procesvertegenwoordiging.
Ook de kosten van de inzet en ondersteuning van de landsadvocaat zijn bij deze som
opgeteld.

In totaal komt de ruwe schatting voor de kosten van de tijdelijke nareismaatregel
voor de IND daarmee, bij benadering, neer op een bedrag van circa € 550.000,–.

Baten

Naast inzicht in de gemaakte kosten hebt u mij gevraagd inzicht te geven in de mogelijke
opbrengsten. Omdat de maatregel tot doel had om de acute druk op de opvang tijdelijk
te verlichten, wordt voor dit element rekening gehouden met de kosten van de opvang
die ten gevolge van de maatregel niet hoefde te worden verleend. Hierbij moet wel
het voorbehoud worden meegegeven dat deze besparingskosten zijn gebaseerd op de gemiddelde
kosten voor de opvang, in combinatie met een ruwe schatting van het aantal dagen dat
de personen die onder de maatregel vielen, gebruik zouden hebben gemaakt van de opvang.
Onder die aannames zijn de besparingskosten als volgt opgebouwd.

Sinds de invoering van de maatregel vielen in totaal 1780 personen onder de maatregel.
Uit gegevens van de IND blijkt dat aan 570 personen na inwilliging wel een mvv kon
worden verstrekt, vermoedelijk omdat in de tussentijd aan hun referent in Nederland
een geschikte gezinswoning werd toegewezen of omdat in totaal 15 maanden waren verstreken.
Voor de berekening van het totaal aantal personen aan wie opvang zou zijn verleend,
indien zij zonder geschikte huisvesting naar Nederland waren gekomen, is gerekend
onder de aanname dat alléén de overige 1210 personen zonder de maatregel de COA opvang
zouden zijn ingestroomd. Aangezien dit een berekening is op basis van een hypothetisch
scenario kan dit aantal ook anders zijn.

Het COA kent verschillende typen opvanglocaties met elk een eigen kostenplaatje. Ter
berekening van de bespaarde kosten van opvang zijn de gemiddelde kosten per persoon
per dag gehanteerd. Daarnaast is de aanname gehanteerd dat voor de nareizigers plek
zou zijn geweest in de reguliere opvang. Indien er in deze periode onvoldoende reguliere
opvangcapaciteit beschikbaar zou zijn geweest en er ook een beroep op de (crisis-)noodopvang
moest worden gedaan, dan zouden deze niet gemaakte kosten hoger liggen.

De nareismaatregel werd sinds 3 oktober 2022 uitgevoerd. Op 11 januari 2023 werd de
maatregel tijdelijk geschorst in afwachting van een eindoordeel van de Afdeling. Sindsdien
werd de maatregel tot afschaffing op 9 februari 2023 niet meer toegepast. In totaal
duurde de maatregel daarmee feitelijk 101 dagen. Deze aantallen zouden gehanteerd
kunnen worden, ware het niet dat het onwaarschijnlijk is dat alle nareizigers binnen
1 dag na het positieve besluit Nederland zouden zijn ingereisd. Het is niet mogelijk
om met terugwerkende kracht precies te berekenen hoeveel dagen opvang nodig zou zijn
geweest voor hoeveel nareizigers. Op basis van inreis prognoses van nareizigers ten
tijde van invoering van de maatregel kan de aanname worden gehanteerd dat zonder de
maatregel van de genoemde 1210 personen zo'n 400 personen zouden zijn ingereisd in
de periode van oktober 2022 tot en met januari 2023.

Zouden zij vanaf oktober opvang nodig hebben gehad, dan komt het totaal aan vermeden
kosten voor opvang van nareizigers op ongeveer € 3.000.000.

Deze som is gebaseerd op verschillende gemiddelden. Het valt niet met zekerheid te
stellen dat dit het daadwerkelijk bespaarde bedrag is.

De Staatssecretaris van Justitie en Veiligheid,
E. van der Burg