Brief regering : Achtste update drukte Schiphol

Nr. 459 BRIEF VAN DE MINISTER VAN INFRASTRUCTUUR EN WATERSTAAT

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal

Den Haag, 13 maart 2023

Met deze brief informeer ik de Kamer, conform de toezegging in het Commissiedebat
Luchtvaart van 1 juni 2022 (Kamerstukken 29 665 en 31 936, nr. 430) en het Vragenuur van 13 september 2022 (Handelingen II 2021/22, nr. 107, item 3), voor de achtste keer over de belangrijkste uitkomsten van de wekelijkse rapportages
die Schiphol met mij deelt.

In de vorige brieven over de drukte op Schiphol bent u op de hoogte gebracht van de
belangrijkste bevindingen in week 22 t/m 501. In deze brief wordt u geïnformeerd over de belangrijkste bevindingen in week 51
van 2022 t/m week 6 van 2023. Daarnaast informeert deze brief de Kamer over de voortgang
van de uitvoering van het Sociaal akkoord, over de capaciteitsmaatregelen die Schiphol
heeft aangekondigd en de wijze waarop invulling is gegeven aan twee moties uit de
Kamer.

Terugblik verkeersbeeld Schiphol

Maximale totale wachttijden

De totale wachttijd bij de vier verschillende vertrekfilters op Schiphol omvat de
tijd die voor passagiers is verstreken tussen de bagage check-in en de beveiligingscontrole.
De totale wachttijd verschilt per vertrekfilter. Het overkoepelende beeld is dat dagelijks
de maximale wachttijd in week 51 t/m 6 doorgaans onder de 30 minuten lag. Op een aantal
drukke dagen in de Kerstvakantie lag de maximale wachttijd hoger. Gemiddeld genomen
lag de wachttijd bijna altijd onder de 15 minuten.

Aantallen vluchten en passagiers

Sinds week 22 van vorig jaar wordt de Kamer geïnformeerd over het aantal vluchten
en passagiers dat Schiphol verwerkt. Figuur 1 laat per week de gemiddelden zien van
het dagelijkse aantal vluchten (inkomend en uitgaand) en passagiers (inkomende, uitgaande
en transferpassagiers). De winter is normaliter de rustigste periode op Schiphol en
dat blijkt ook nu weer uit de dalende aantallen vluchten en passagiers.

On-time performance voor inkomende en uitgaande vluchten

Figuur 2 laat het verloop zien van de dagelijkse on-time performance voor zowel inkomende als uitgaande vluchten. Uit de figuur blijkt dat beide indicatoren
zijn verbeterd in januari en februari (t/m 20 februari), nadat ze in december achteruit
waren gegaan.

Vooruitblik en voortgang maatregelen Schiphol langs de vier actielijnen

Hieronder worden per actielijn de meest relevante ontwikkelingen vermeld.

1. Aantrekken personeel

Op 4 februari jl. is er wederom een banenmarkt gehouden. Er waren zo’n veertig werkgevers
aanwezig om met kandidaten in gesprek te gaan over vacatures. De banenmarkt was bestemd
voor werkenden, werkzoekenden, scholieren, schoolverlaters, studenten en oud-studenten
van mbo-scholen uit de gehele Randstad. De banenmarkt is door zo’n duizend mensen
bezocht.

Daarnaast loopt sinds 7 november 2022 een gezamenlijke wervingscampagne2 van beveiligingsbedrijven en Schiphol. Het doel is om 850 nieuwe beveiligers aan
te trekken. Op verzoek van IenW heeft Schiphol het ministerie hierover nader geïnformeerd,
zie bijlage. Hieruit blijkt dat sinds de start 600 toekomstige beveiligers zijn geworven.
Circa 15–20% valt daarvan uit tijdens screening en opleiding. De campagne loopt door
tot 1 juni. Schiphol verwacht te zijner tijd ten minste duizend nieuwe beveiligers
geworven te hebben. Sollicitanten die niet in aanmerking komen om beveiliger te worden,
ontvangen een verwijzing naar andere vacatures op locatie Schiphol. Denk hierbij aan
de grondafhandeling, schoonmaak en de begeleiding van passagiers met een beperkte
mobiliteit.

2. Operational excellence

Voor het herstel van de operationele problemen heeft Schiphol in 2022 circa 120 miljoen EUR
extra kosten gemaakt, zo blijkt uit de gepubliceerde jaarcijfers. Het gaat onder meer
om kosten voor verbetering van de arbeidsvoorwaarden (vanuit het Sociaal Akkoord),
het compenseren van reizigers die hun vlucht misten als gevolg van de wachtrijen en
een incidentele compensatie van luchtvaartmaatschappijen vanwege ad-hoc-annuleringen
in september 2022.

Per 1 februari jl. heeft Schiphol de besturingsstructuur van de eigen organisatie
aangepast. Het directieteam is omgevormd tot een breder operationeel samengesteld
executive team.

3. Aantrekkelijk werken op Schiphol

Schiphol heeft IenW op verzoek van het ministerie geïnformeerd over de stand van zaken
omtrent de uitvoering van het Sociaal Akkoord. De essentie daarvan is dat er door
Schiphol Group en andere relevante sectorpartijen gewerkt wordt aan verbetering van
de arbeidsvoorwaarden voor werknemers op de luchthaven.

• Beveiliging

Op 30 januari jl. is er door vakbonden en werkgeversorganisaties een akkoord gesloten
over nieuwe afspraken in de sectorcao Particuliere Beveiliging. Het betreft onder
andere afspraken over prijscompensatie en arbeidsduurverkorting. Daarnaast zijn de
afspraken die in 2022 met Schiphol zijn gemaakt, ongewijzigd opgenomen in de cao.
Het gaat bijvoorbeeld om een objecttoeslag van 2,50 EUR per uur voor beveiligingswerk
op Schiphol en een nachtdiensttoeslag van 35%.

Verder is het aantal instapmomenten voor dienstroosters per 2 januari teruggebracht
tot tien. Daarnaast loopt er momenteel een pilot waarin nieuwe concepten voor rustruimtes
en sanitair worden getest.

• Schoonmaak

Er lopen gesprekken tussen vakbonden en werkgevers over de Sector-cao Schoonmaak en
het tussentijds aanpassen van het loongebouw vanwege prijscompensatie.

• Grondafhandeling

Met het oog op een structureel tekort van 300 tot 500 medewerkers bij de grondafhandelaren
heeft Schiphol luchtvaartmaatschappijen en afhandelaren opgeroepen om de arbeidsvoorwaarden
in de sector te verbeteren. Het gaat volgens Schiphol niet om KLM, maar om de andere
afhandelaren. Schiphol heeft de afhandelingsbedrijven een lening aangeboden van 10 miljoen EUR
waarmee zij versneld de cao-lonen van hun medewerkers zouden kunnen verhogen. Afhandelaren
zijn echter terughoudend, omdat ze bang zijn dat ze de kosten niet kunnen doorbelasten
aan luchtvaartmaatschappijen.

In februari wordt een start gemaakt met het organiseren van een structureel periodiek
overleg, een «sociale dialoogtafel», tussen Schiphol en vakbonden. Daarbij wordt ook
gekeken op welke wijze deze sociale dialoog wordt uitgebreid met (vertegenwoordigers
van) sectorpartners, zoals beveiligingsbedrijven, schoonmaakbedrijven en afhandelaars.

4. Maakbaarheid operatie

De capaciteit die Schiphol kan bieden, ligt het komend zomerseizoen een stuk hoger
dan in het afgelopen jaar. Desalniettemin heeft de luchthaven medio januari een aantal
zeer drukke dagen gesignaleerd in de periode 26 maart t/m 14 mei. Daarbij zou de maximale
wachttijd tot boven 90 minuten kunnen oplopen. Hierover is de afgelopen periode intensief
contact geweest tussen de luchthaven, de luchtvaartmaatschappijen, ACNL (slotcoördinatie),
IenW en andere relevante partijen in de keten. De inzet van Schiphol is daarbij geweest
om de piekmomenten op drukke dagen af te vlakken. Door lagere pieken wordt de luchthavenoperatie
beter beheersbaar.

IenW heeft richting Schiphol en luchtvaartmaatschappijen benadrukt dat een veilige
en betrouwbare luchthavenoperatie in ieders belang is. Daarvoor is het belangrijk
dat de capaciteit die Schiphol beschikbaar stelt aan de luchtvaartmaatschappijen overeenkomt
met de daadwerkelijk beschikbare capaciteit (in de gehele keten van luchthavenprocessen3). IenW heeft Schiphol op 2 februari jl. schriftelijk verzocht om noodzakelijke maatregelen
tijdig en na overleg met de sector te nemen.

Schiphol heeft op 15 februari jl. een aantal maatregelen geconsulteerd in het coördinatiecomité
(CCN). Daar zitten ook de luchtvaartmaatschappijen en de slotcoördinator aan tafel.
Op 21 februari werden de maatregelen definitief bekend gemaakt. Het gaat om:

A. De introductie van een tijdelijke operationele limiet (in aantal vertrekkende vluchten).
Dit wordt ook wel «het slot op de deur» genoemd. Het houdt in dat zodra er vertrekkende
vluchten uit bv. een drukke ochtendpiek worden verplaatst naar een ander moment op
de dag, de vrijgevallen slots in de ochtend niet voor een andere vlucht kunnen worden
gebruikt. Ook voor de andere dagdelen geldt een maximaal aantal vluchten. De maatregel
geldt voor de periode 26 maart t/m 14 mei.

B. De introductie van een tijdelijke regulerende terminal parameter (in aantal vertrekkende
stoelen). Het houdt een beperking in van 5% voor de periode 26 maart t/m 14 mei in
de ochtendpiek (07–13u) en in week 14 (3 t/m 9 april) de hele dag.

Enkele luchtvaartmaatschappijen hebben aangegeven dat een 5% reductie in de praktijk
een groter effect heeft, omdat de reductie niet van toepassing is op transferpassagiers.
Daarnaast maken luchtvaartmaatschappijen zich zorgen over 1) het behoud van hun slots
op de bestemmingsluchthavens en 2) het kunnen verplaatsen van vluchten uit de ochtendpiek
naar de rest van de dag, omdat de limieten strikt zijn en daardoor schemawijzigingen
beperkt mogelijk.

De maatregelen die Schiphol heeft genomen zijn (natuurlijk) vervelend voor luchtvaartmaatschappijen.
Maar, de maatregelen zijn navolgbaar, omdat er diverse onzekerheden en risico’s in
het gehele luchthavenproces bestaan. Het is een keten met vele afhankelijkheden. Er
kunnen «sneeuwbaleffecten» optreden, zoals structurele verandering in passagiersgedrag
(eerder naar de luchthaven gaan) na een incidentele verstoring ergens in de keten.
Ook stromen er de komende periode veel nieuwe medewerkers in en kan het wenselijk
zijn om hen stapsgewijs te laten wennen aan de drukte.

Het gaat er voor IenW om dat Schiphol de capaciteit beschikbaar stelt die het bedrijf
waar kan maken. Als dat betekent dat er tijdelijk beperkende maatregelen genomen moeten
worden vanwege uiteenlopende onzekerheden en de kwetsbaarheid van het luchthavenproces,
dan is die beslissing begrijpelijk.

Uitvoering moties

De Kamer heeft twee moties aangenomen die betrekking hebben op de arbeidsvoorwaarden
voor werknemers op de luchthaven. Het gaat ten eerste om de motie van het lid Van
Haga4 die verzoekt om bij Schiphol aan te dringen op goede arbeidsvoorwaarden en het benutten
van arbeidspotentieel van mensen die nu thuis zitten. Ten tweede gaat het om de motie
van het lid Koerhuis c.s.5 die verzoekt om luchtvaartmaatschappijen op te roepen om de lonen van bagage- en
passagiersafhandelaren te verhogen (Handelingen II 2022/23, nr. 52, Stemmingen).

Aan deze moties is uitvoering gegeven door in gesprekken met Schiphol, grondafhandelaren
en luchtvaartmaatschappijen het belang van goede arbeidsvoorwaarden voor een veilige
en betrouwbare luchthavenoperatie te benadrukken. Aan alle op Schiphol actieve luchtvaartmaatschappijen
en grondafhandelaren is per brief op 27 en 28 februari jl. een oproep gedaan tot verbetering
van de arbeidsvoorwaarden. Schiphol, de BARIN en de FNV hebben een afschrift van deze
brief ontvangen. IenW zal het gesprek met sectorpartijen over verbetering van de arbeidsvoorwaarden
voortzetten. Daarnaast wil ik wijzen op de omvangrijke wervingscampagne die Schiphol
heeft opgezet. Aanvullende acties acht ik op dit moment niet nodig.

Ik ga ervan uit dat de Kamer op deze wijze voldoende is geïnformeerd.

De Minister van Infrastructuur en Waterstaat, M.G.J. Harbers