Brief regering : Realisatie zittingszaal in PI Vught

29 279
Rechtsstaat en Rechtsorde

24 587
Justitiële Inrichtingen

Nr. 389
BRIEF VAN DE MINISTER VOOR RECHTSBESCHERMING

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal

Den Haag, 16 januari 2023

In deze brief informeer ik u, mede namens de Minister van Justitie en Veiligheid,
over de start van de realisatie van een zittingszaal in de PI Vught. Dit besluit komt
voort uit de aanpak van georganiseerde criminaliteit tijdens berechting en detentie
waarover uw Kamer op 22 november 2021 is geïnformeerd.1

De georganiseerde criminaliteit heeft een enorme ondermijnende impact op ons land
en onze rechtsstaat en de strijd daartegen zal de komende jaren alleen maar verder
worden opgevoerd. Dat vereist onder meer een aanpak tegen het voortzetten van criminele
activiteiten door verdachten en veroordeelden tijdens hun detentie. Een van de onderdelen
van deze aanpak is een andere wijze van berechting van gedetineerden met een extreem
risico op bijvoorbeeld een gewelddadige poging tot bevrijding of liquidatie. Als deze
categorie gedetineerden voor hun strafzaak naar de rechtbank moet worden vervoerd
gebeurt dit in colonnes van gepantserde voertuigen die met verhoogde snelheden, zwaailichten
en sirenes rijden. Omdat in de PI Vught de enige Extra Beveiligde Inrichting is gesitueerd
zorgen deze verplaatsingen met name voor de inwoners van Vught voor ernstige verkeersoverlast
en grote veiligheidsrisico’s. Dit wordt versterkt doordat er de komende jaren omvangrijke
rijksinfraprojecten in Vught plaatsvinden, waardoor de PI Vught minder goed bereikbaar
wordt. De burgemeester van Vught heeft daarom – terecht – een klemmend beroep gedaan
om voor deze problematiek een oplossing te vinden. Daartoe is een set maatregelen
aangekondigd die tevens de veiligheid in en rond de PI Vught vergroot.

Deze maatregelen zijn:

a. Een kwalitatief hoogwaardige videovoorziening in de Extra Beveiligde Inrichting (EBI);

b. Een tweede, tijdelijke, ontsluitingsweg naar de PI Vught; en

c. Een faciliteit op het terrein van de PI voor verhoren door de Rechter-Commissaris
(zgn. RC-verhoren).

Over de voortgang van deze en andere maatregelen is uw Kamer per voortgangsbrief van
26 juni 2022 geïnformeerd.2 Deze brief ziet op de nadere uitwerking van maatregel c.

In de afgelopen maanden is in goed overleg met de Raad voor de rechtspraak onderzocht
of de beoogde ruimte voor RC-verhoren ook voor andere strafzittingen kan worden gebruikt
dan alleen RC-verhoren. Daarbij kan gedacht worden aan raadkamer gevangenhouding en
pro forma-zittingen. Een breder gebruik van deze ruimte is mogelijk gebleken en daarom
is besloten om in deze ruimte een kleine zittingszaal te realiseren. Hiermee kunnen
de vervoersbewegingen van hoogrisico-gedetineerden en de risico’s en gevaarzetting
die hiervan uitgaan verder worden teruggebracht.

Per zaak zal worden bekeken of er mogelijkheden zijn om ook inhoudelijke zittingen
in Vught te houden. Dit besluit is uiteindelijk aan de rechter, die daarbij rekening
moet houden met bijzondere aspecten, zoals het aantal verdachten en de eventuele aanwezigheid
van beschermde getuigen. Gestreefd wordt naar een groeimodel waarin het aantal zaken
dat zich kandideert voor behandeling in de zittingszaal in Vught uiteindelijk tot
een goede bezetting van deze zittingszaal leidt.

Vanzelfsprekend is er in de zittingszaal ruimte voor publiek en pers om de zitting
ter plaatse te volgen, al zal deze ruimte beperkt zijn. Net als bij de Bunker en andere
rechtbanken zal bij grote belangstelling de zitting ook via een videoverbinding vanaf
andere locaties te volgen zijn, ten behoeve van de openbaarheid van zittingen.

De zittingszaal kost circa 15 miljoen euro en de realisatie van de zaal is reeds gestart.
Over de voortgang en vermoedelijke opleverdatum alsook over het resultaat van het
onderzoek naar aanleiding van de motie van het lid Ellian informeer ik uw Kamer bij
de volgende voortgangsbrief. Deze wordt in het eerste kwartaal van dit jaar aan uw
Kamer verzonden.

Relevant om in dit kader te melden is nog de motie van het lid Ellian (VVD) die onlangs
is aangenomen.3 Daarin wordt de regering verzocht om te onderzoeken of een aparte (tijdelijke) locatie
met hoogbeveiligde cellen gerealiseerd zou kunnen worden. Dit onderzoek is op dit
moment in volle gang. Ik informeer uw Kamer over de uitkomsten in genoemde voortgangsbrief.

Tot slot

Na het Justitieel Complex Schiphol is Vught de tweede locatie in Nederland waar berechting
en detentie op één plek samenkomen. Door recht te spreken binnen de muren van de PI
Vught vergroot het kabinet de veiligheid voor de samenleving en hoeven zware criminelen
die alles op alles zetten om hun detentie te ontvluchten, minder vaak met een beveiligd
transport naar de rechtbank te worden gebracht.

Dit besluit heeft geen consequenties voor de genomen besluiten met betrekking tot
JC Vlissingen en de extra beveiligde zittingslocatie in Lelystad, maar vormt hier
een aanvulling op.

De Minister voor Rechtsbescherming,
F.M. Weerwind