Brief regering : Crisisbeheersing en brandweerzorg

Nr. 225
BRIEF VAN DE MINISTER VAN JUSTITIE EN VEILIGHEID

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal

Den Haag, 6 december 2022

Hierbij ontvangt uw Kamer een drietal stukken ten aanzien van het onderwerp crisisbeheersing
en brandweerzorg: de contourennota crisisbeheersing en brandweerzorg (bijlage A) en
het Nationaal handboek crisisbeheersing (bijlage B) inclusief het Instellingsbesluit
Ministeriële Commissie Crisisbeheersing 2022. Onderstaand treft u een korte toelichting
op deze stukken. Tot slot wijs ik u graag – gezien de raakvlakken – op mijn brief
van heden over het kader modernisering (staats)nood- en crisisrecht.

Contourennota versterking crisisbeheersing en brandweerzorg

De contourennota versterking crisisbeheersing en brandweerzorg (hierna: contourennota)
is een nadere uitwerking van het kabinetsstandpunt naar aanleiding van de evaluatie
Wet Veiligheidsregio’s1 en schetst op hoofdlijnen de noodzakelijke vernieuwingen en veranderingen in het
beoogde toekomstige stelsel van crisisbeheersing en van brandweerzorg. Deze contourennota
versterking crisisbeheersing en brandweerzorg is tot stand gekomen in samenwerking
en afstemming met een grote hoeveelheid publieke, maatschappelijke en private crisispartners.
Deze gezamenlijkheid was essentieel bij het opstellen van deze nota en is begin november
afgesloten met een bestuurlijke conferentie, waarbij nadrukkelijk ook vooruit is gekeken
naar het «van papier naar praktijk» brengen van de gezamenlijke ambities. Nogmaals
wil ik van de gelegenheid gebruik maken om iedereen die heeft bijgedragen te bedanken.

De plannen en ambities genoemd in dit document zijn omvangrijk en vragen trajecten
die uiteenlopend zullen zijn in aard, omvang en tijdspanne. Een wetswijziging neemt
nu eenmaal meer tijd in beslag dan aanpassing van werkwijze of een onderzoek naar
de wenselijkheid van een aanpassing. Daarom wordt er nu gestart met een actie- en
wetgevingsprogramma dat waar mogelijk in tranches de aangekondigde veranderingen zal
realiseren. Hoewel betrokkenheid van alle partners, publiek en privaat, essentieel
is zal daarbij in het bijzonder de samenwerking met de veiligheidsregio’s gezocht
worden.

Nationaal handboek crisisbeheersing en instellingsbesluit Ministeriële Commissie Crisisbeheersing
2022

Als bijlage treft u het Nationaal Handboek Crisisbeheersing dat een nadere uitwerking
is van het onlangs vastgestelde Instellingsbesluit Ministeriële Commissie 20222. Het Handboek legt rollen, taken, verantwoordelijkheden en bevoegdheden vast van
de belangrijkste actoren binnen de nationale crisisstructuur. Het beschrijft de werkwijze
en ambtelijke ondersteuning van de ministeriële Commissie Crisisbeheersing (MCCb).
Het nieuwe handboek vervangt het verouderde handboek uit 2016. Het legt de veranderingen
vast die sindsdien op basis van lessen, ervaringen en aanbevelingen uit evaluaties
(o.a. aanpak corona) zijn doorgevoerd en beschrijft de huidige, staande praktijk bij
situaties met een bovenregionale en landelijke impact.

Bij de crisisaanpak is nadrukkelijk oog voor de mogelijke en verwachte brede maatschappelijke
gevolgen met name voor kwetsbare groepen, de uitvoeringspraktijk, de handhaafbaarheid,
de financiële haalbaarheid en uitlegbaarheid van maatregelen. Het handboek legt in
navolging van het besluit expliciet vast dat op uitnodiging van de voorzitter van
de Commissie een voorzitter veiligheidsregio of burgemeester of voorzitter van een
ander openbaar lichaam met raadgevende stem aan vergaderingen kan deelnemen.

Andere partners of deskundigen kunnen op uitnodiging van de voorzitter als adviseur
vanuit een operationele of inhoudelijke expertise aan vergaderingen deelnemen. Daarbij
valt te denken aan vertegenwoordigers van politie, inlichtingen- en veiligheidsdiensten,
krijgsmacht, private partners waaronder aanbieders van vitale processen of deskundigen
van kennisinstituten of kennisnetwerken.

In de eerste fase van de aanpak van de coronacrisis hebben Rijk en veiligheidsregio’s
hun onderlinge samenwerking pragmatisch vormgegeven. Dit verliep naar tevredenheid
van beide partijen en is sindsdien ook toegepast bij andere situaties met een bovenregionale
en landelijke impact (log4j, opvang Oekraïne, doorstroom migratieketen). In september
2020 is met het Veiligheidsberaad overeengekomen de werkwijze tijdens corona zo snel
als mogelijk structureel te borgen door deze op te nemen in besluit en handboek. Het
formaliseren en concretiseren van de aansluiting van de veiligheidsregio’s (en gemeenten
en andere openbare lichamen) op de MCCb en andere onderdelen van de nationale crisisstructuur
is een nadrukkelijke bestuurlijke wens van de veiligheidsregio’s. Dit is in maart
2022 ook toegezegd aan het Veiligheidsberaad en aan uw Kamer gemeld in reactie op
de het eerste rapport van de OVV-evaluatie van de crisisaanpak corona. Op bestuurlijk
niveau zijn de afspraken over de aansluiting van de veiligheidsregio’s op de nationale
crisisstructuur afgestemd met de voorzitters veiligheidsregio, verenigd in het Veiligheidsberaad.

Het Handboek vormt samen met de Wet veiligheidsregio’s het beleidskader voor de voorbereiding
op specifieke situaties, onder meer in de vorm van landelijke crisisplannen en een
opleidings- trainings- en oefenprogramma.

De aanpassingen in besluit en handboek lopen niet vooruit op de komende ontwikkeling
van het aangekondigde vernieuwde wettelijk kader voor het landelijk dekkend crisisstelsel,
maar zijn tussenstappen op weg naar een daaropvolgende ministeriële regeling en landelijk
handboek.

De Minister van Justitie en Veiligheid,
D. Yeşilgöz-Zegerius