Brief regering : Voortgang samenwerkingsverband Griekenland en terugblik Staatsbezoek

Nr. 129
BRIEF VAN DE STAATSSECRETARIS VAN JUSTITIE EN VEILIGHEID

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal

Den Haag, 6 december 2022

Naar aanleiding van de motie van de leden Van Toorenburg en Voordewind1 met het verzoek om uw Kamer periodiek te informeren over de voortgang van het Grieks-Nederlandse
samenwerkingsverband om het voogdijsysteem en de opvang van alleenstaande minderjarige
vreemdelingen (amv) in Griekenland structureel te verbeteren, informeer ik u hierbij
over de laatste ontwikkelingen.2

Ontwikkelingen situatie amv in Griekenland

Volgens de laatst beschikbare cijfers van het Griekse nationale centrum voor sociale
solidariteit, E.K.K.A., waren op 1 oktober 2022 in heel Griekenland 2.352 amv’s geregistreerd.
Dit aantal is aanzienlijk lager dan de 5.180 amv’s die in Griekenland waren geregistreerd
ten tijde van de start van het amv-samenwerkingsverband. De samenstelling van de groep
is nagenoeg ongewijzigd: 86% jongens; 94% 14 jaar of ouder. De drie nationaliteiten
die het meest geregistreerd worden zijn 26% Afghaans, 16% Pakistaans en 8% Syrisch.

Volgens recente data van de Europese Commissie en IOM zijn 5.012 personen herplaatst
sinds september 2019, waaronder circa 1.285 amv’s. Een deel van deze groep is naar
Nederland herplaatst in het kader van het aanbod dat het kabinet heeft gedaan naar
aanleiding van de branden op Lesbos. Uw Kamer is op 19 januari 2021 over de invulling
van dit aanbod geïnformeerd.3

Voortgang samenwerkingsverband

Sinds de laatste voortgangsbrief van 19 april 20224 hebben diverse ontwikkelingen plaatsgevonden.

In lijn met de motie van het lid Ceder c.s.5 over het voogdijsysteem voor amv’s in Griekenland werd op 21 december 2021 een actieplan
ondertekend met een looptijd tot 1 juli 2022. Het actieplan zag op twee onderdelen:
i) het versterken van het juridische en procedurele kader van voogdij voor amv’s in
Griekenland en ii) voorbereiding en implementatie van een nieuw voogdijsysteem voor
amv’s in Griekenland. Mede als resultaat van de Griekse-Nederlandse samenwerking werd
in juli 2022 de voogdijwet door het Griekse parlement aangenomen. Hierdoor zal het
mogelijk zijn om voogden in te zetten voor de begeleiding van minderjarigen. Deze
nieuwe wetgeving volbrengt voor een belangrijk aandeel het eerste onderdeel van het
actieplan.

Met het oog op het aflopende actieplan werd op 31 mei 2022 een vervolgactieplan ondertekend
met een nadruk op de operationalisering van het voogdijsysteem. Opnieuw is de looptijd
een halfjaar. Ondertussen is Griekenland nu bezig drie Griekse NGO’s aan te stellen
voor de (uiteindelijke) aanstelling van 180 voogden. Griekenland is voornemens het
systeem te gaan financieren via het Asiel, Migratie en Integratiefonds (AMIF). In
het kader van het actieplan heeft afgelopen maand de Special Secretary for the Protection
of Unaccompanied Minors (SSPUAM), de heer Heracles Moskoff, met zijn team een bezoek
gebracht aan Nederland. Het primaire doel was de praktische uitwisseling van kennis
en om te laten zien hoe Nidos en de Nederlandse migratieketen werken. Moskoff en zijn
team hebben onder meer gezien hoe jongeren in Nederland het proces doorlopen.

Op het gebied van opvang zijn over de afgelopen periode Movement on the Ground en
de Griekse projectpartner The Home Project er elke dag voor blijven zorgen dat de
kinderen goed worden opgevangen. De drie huizen hebben een gezamenlijke capaciteit
van 48 opvangplekken. Nadat het eerste huis in oktober 2020 in gebruik werd genomen
en de twee andere huizen respectievelijk in december 2020 en januari 2021 in gebruik
werden genomen voor de opvang van jongens, zijn inmiddels meer dan 161 kinderen opgevangen.
Wanneer in een van de huizen plekken beschikbaar komen, wordt de SSPUAM hierover geïnformeerd.
De Griekse autoriteiten dragen zorg voor de selectie en overplaatsing van de kinderen
naar één van de drie huizen.

De kinderen worden ondersteund bij hun asielaanvraag, gezinsherenigings- en eventuele andere procedures. In totaal zijn circa 31 kinderen herenigd
met familieleden in een andere EU-lidstaat of naar een andere lidstaat herplaatst.
Verder zijn circa 115 kinderen vertrokken om andere redenen, waaronder naar semi-begeleid
wonen of een volwassenopvang of zijn zelfstandig vertrokken6. Ook ontvangen alle kinderen in de huizen psychosociale hulp en worden zij voorbereid
op de toekomst, bijvoorbeeld door middel van hospitality training en kooklessen. Alle
kinderen die in het kader van dit programma worden opgevangen, worden geregistreerd
in openbare Griekse scholen en deels in zogenaamde multiculturele scholen. Zij krijgen
daarnaast aanvullende (online) lessen in het Grieks en het Engels.

Terugblik Staatsbezoek

Van 31 oktober tot en met 2 november vond het Staatsbezoek aan Griekenland plaats.
Tijdens het bezoek kwam een breed scala aan thema’s aan bod zoals migratie, innovatie
en duurzaamheid. Met migratie als een van de centrale thema’s nam ik zelf ook deel.
Ik begeleidde het Koninklijk Paar (KP) onder meer bij een bezoek aan de door Nederland
gefinancierde amv-shelters, ging ik samen met het KP in gesprek met gedetacheerde
Nederlandse experts uit de migratieketen en Nederlandse medewerkers van ngo’s actief
in Griekenland, en bezocht ik een muzikaal optreden door minderjarige asielzoekers
en statushouders in het kader van een integratieprogramma op een Griekse middelbare
school.

Ik voerde voorts gesprekken met mijn Griekse ambtgenoot, minister Mitarakis, en de
viceminister voor integratie Voultepsi en de minister voor Maritieme Zaken Plakiotakis,
alsook met vertegenwoordigers van UNHCR, IOM en verschillende ngo’s. In de gesprekken
kwamen concrete vraagstukken rond integratie en terugkeer aan de orde. Ik heb in mijn
overleggen met mijn ambtsgenoten verder gesproken over de Europese dossiers en de
bilaterale samenwerking. Ik heb de nadruk gelegd op de noodzaak van de hervatting
van Dublinterugkeer, de verbetering van de leefomstandigheden van statushouders in
Griekenland en het belang van grensbeheer dat conform EU-standaarden is.

De Staatssecretaris van Justitie en Veiligheid,
E. van der Burg