Brief regering : Verslag van de extra JBZ-Raad van 25 november 2022 in Brussel

Nr. 791
BRIEF VAN DE STAATSSECRETARIS VAN JUSTITIE EN VEILIGHEID

Aan de Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal

Den Haag, 2 december 2022

Hierbij bied ik uw Kamer het verslag aan van de bijeenkomst van de extra Raad Justitie
en Binnenlandse Zaken (JBZ) op 25 november 2022 in Brussel.

De Staatssecretaris van Justitie en Veiligheid,
E. van der Burg

Verslag van de bijeenkomst van de Raad Justitie en Binnenlandse Zaken, 25 november
2022

De situatie langs alle migratieroutes – inventarisatie en weg voorwaarts

Het Voorzitterschap lichtte toe dat deze extra Raad is belegd vanwege de toename van
irreguliere migratie langs alle routes richting de EU. Veel lidstaten staan onder
druk en dit vergroot de noodzaak voor gezamenlijke, Europese oplossingen. Het Voorzitterschap
noemde een aantal elementen die belangrijk zijn: structurele wetgevende oplossingen
via het Asiel- en Migratiepact, betere bescherming van de buitengrenzen en samenwerking
met derde landen om irreguliere migratie te voorkomen en terugkeer te verbeteren.
Ook vroeg het Voorzitterschap aandacht voor de mogelijke toename van ontheemden uit
Oekraïne als gevolg van een mogelijk strenge winter.

De Commissie gaf een overzicht van de situatie langs de migratieroutes. Zowel op de
Centraal-Mediterrane route (CMR), de Oost-Mediterrane route (OMR) en de Westelijke
Balkanroute (WB) is het aantal irreguliere migratiebewegingen sterk toegenomen. De
Commissie presenteerde haar Actieplan voor de CMR en zegde toe ook spoedig een zelfde
soort Actieplan voor de andere routes te presenteren, te beginnen met een gezamenlijk
plan voor de Westelijke Balkan en de Oost-Mediterrane route. De Commissie verwees
voor Westelijke Balkan naar acties die voor die regio reeds in gang zijn gezet, waaronder
diplomatieke druk op betreffende landen om hun visumbeleid aan te passen. Met betrekking
tot de Oost-Mediterrane route benadrukte de Commissie het belang van effectief migratie-
en grensmanagement. Verder pleitte de Commissie voor meer coördinatie op Search and
Rescue-operaties (SAR). Zij zal met het oog hierop de SAR Contact Group opnieuw bijeenroepen,
een werkgroep waarin lidstaten eerder ook met elkaar spraken over gezamenlijke afspraken.
Tot slot benadrukte de Commissie het belang van voortgang op het Asiel- en Migratiepact,
evenals het belang van naleving van het huidig acquis.

Nederland heeft het Actieplan voor de CMR verwelkomd, net als de aankondiging dat
ook voor de OMR en de WB plannen zullen volgen. De extra inzet op samenwerking met
herkomst- en doorreislanden is noodzakelijk om als EU grip te krijgen op irreguliere
migratie richting Europa. Op dit moment is de situatie zorgelijk: Nederland pleitte
voor stevige maatregelen om de toename aan irreguliere migratie tegen te gaan. Daarbij
heeft Nederland benadrukt dat ook binnen de EU vaart gemaakt moet worden met verbeteringen;
zoals het verder verstevigen van de buitengrenzen, het volledig benutten van het mandaat
van Frontex, het verbeteren van registratie van asielzoekers en het naleven van de
Dublin-verordening. Nederland heeft bij de Commissie erop aangedrongen om toe te zien
op de naleving van deze afspraken, mede in het licht van de motie van het lid Brekelmans1.

In een volledige tafelronde verwelkomden alle lidstaten de inspanningen van de Commissie.
Samenwerking met derde landen kreeg zoals verwacht veel aandacht. Er werd aandacht
gevraagd voor brede EU-partnerschappen, preventie van vertrek, betere financiering,
ondersteuning van grensbeheer, het vergroten van capaciteiten van kustwachten, het
verbeteren van terugkeer en de bestrijding van mensensmokkel en -handel. Met betrekking
tot de SAR Contact Group benadrukten meerdere lidstaten de noodzaak van een beter
kader voor het handelen van NGO’s. Andere lidstaten legden juist nadruk op de rol
van staten bij reddingsoperaties. Veel lidstaten benadrukten de wens tot snelle voortgang
op het Asiel en Migratiepact. Daarbij noemden enkele lidstaten het belang van een
permanent solidariteitsmechanisme, andere lidstaten gingen vooral in op het belang
van meer inspanningen om secundaire migratie tegen te gaan. Ook stonden enkele lidstaten
stil bij de dreiging van instrumentalisering van migratie en de noodzaak om overeenstemming
te bereiken op de verordening hierover tijdens de JBZ-raad van december. Tijdens de
JBZ-Raad van 8-9 december zal de Raad verder spreken over de uitkomsten van deze extra
Raad, specifiek over het vervolg van de actieplannen.